Функциональная грамотность важнейшее условие повышения качества образования

128 
сабақта үнемі тек жабық тапсырмаларды қолдан-сақ, оқушылардың білім-дағдылары толық 
жинақталмаған, шектеулі болады. 
Сабақта жабық тапсырмалардың бірнеше түрлері кеңінен қолданылады: 
1.Жауабында көп таңдауы бар тапсырмалар: бір дұрыс жауабын таңдау немесе бірнеше дұрыс 
жауабын таңдау тапсырмалары. 
2.Сәйкестендіруге арналған тапсырмалар. 
3.Реттілікті анықтау тапсырмалары. 
4.Тұжырымның шындық немесе жалған екенін анықтауға арналған тапсырмалар (ақиқат немесе 
жалған тапсырмалары). 
Мысалы,2 - сынып «қазақ тілі» пәнін практикада қолданып көрейік.(Тапсырманы өзім 
құрастырдым.) 
1.Бір немесе бірнешедұрыс жауабы бар тапсырма. 
Мәтін қай жанрда жазылған? 
Белгіле ( )
Қыста қалай киінеміз? 
А) жұқа В) жылы С) суық Д) жаңа Е) қалың 
Қорытынды: 
Бір немесе бірнеше дұрыс жауабы бар тапсырмада балл қою оңай және оларды есептеу жеңіл. Ал 
олардың кемшілігіне бастауыш сынып оқушылары үшін тапсырманы оқуға көбірек уақыт 
жұмсалатынын, тапсырмалардың тар ауқымдағы білімді тексеретінін, дұрыс жауапты кездейсоқ 
анықтау мүмкіндігін, тапсырманы орындауда оқушының қалай ойлағанын байқау мүмкін 
еместігін жатқызуға болады. 
2.Сәйкестендіруге арналған тапсырмалар. 
Қорытынды: 
Сәйкестендіру тапсырмаларын құрастыру қиын емес және оқушылардың материалды білу 
және түсіну деңгейін бағалауға қолайлы; оқушылардың көп-теген фактілерді білетінін тексеруге 
ыңғайлы. Ал тапсырманы құрастыруға және қолданғанда көп уақыт жұмсалатынын, жоғары 
ойлау дағдыларының деңгейін тексеру қиындығын бұл тапсырмалардың кемшілігіне жатқызуға 
болады. 
3.Реттілікті анықтау тапсырмалары. 
Мәтіндегі сөйлемдердіңретінбелгілепкөрсет (1,2,3...). 
Қорытынды: 
Реттілікті анықтау тапсырмаларды құрастыру оңай және олар оқушылар-дың түсінуіне де 
жеңіл.Бірақ жоғары ойлау дағдыларының деңгейін тексере алмаймыз. 
4.Шындық немесе жалған тапсырмалар (ақиқат\жалған тапсырмалар). 
№ Ақпараттар 
шындық 
жалған 
1 
Сараң бай Алдаркөсеге: «Бес тақия тік»,-деді. 
2 
Алдаркөсе он тақия тікті. 
3 
Тақия байдың басына кішкентай болды. 
4 
Бай тапқыр
.
Берілген сөйлемдерді сәйкестендір 
І.Менің 
а)мұрыны 
ІІ.Сенің 
в)көзіңіз 
ІІ.Сіздің 
с)тісім 
ІІІ.Оның 
д)шашың 
Ит бірнеше балық ұстайды. 
Олар балық аулайды. 
Итпен мысық өзенге келеді. 
Мысық ашуланады. 
өлең 
В) өлең 
әңгіме 
ертегі 
жаңылтпаш 

129 
Қорытынды: 
Шындық немесе жалған тапсырмалары қажетті білімді жеткілікті бағаламай-ды, себебі оқушы 
тапсырманың дұрыс жауабын болжап анықтауы мүмкін. Оларды дайындау оңай, дегенмен 
оларды қолдану кезінде мұқият болған жөн. 
Мұндай тапсырмаларды қызығушылықты арттыру және талқылау сұрақтарын енгізу үшін тиімді 
қолдануға болады. Бұл алдыңғы сабақтағы жетілдіруді қажет ететін проблемалық тұстарды 
анықтау үшін, оқушыларды жаңа тапсырмаларды орындауға ынталандыру үшін, күнделікті 
сабақта сұрақ-жауап түрінде қысқаша викторина өткізу үшін қолдануға ыңғайлы құнды құрал 
болып табылады. 
Қорытындылай келе, жабық тапсырмалар Б.Блум таксономиясының білу, түсіну және қолдану 
деңгейінің дағдыларын меңгереді. Ал, оқушылар өз бетінше ойланып жауап беруі үшін мұндай 
тапсырмалар дайын жауабы көрсетілмеген ашық сұрақтар арқылы беріледі. Ойландыруды 
көздейтін жоғары деңгейлі тапсырмалар оқушының оқыған материалды ой елегінен өткізіп, 
талдауын қажет етеді. Жоғары деңгейлі тапсырма әзірлеу үшін ашық сұрақтар құрастырып 
үйрену керек. 
Екіншіден, ашық тапсырмаларды қарастырайық. 
Ашық тапсырмалар жоғары деңгейлі танымдық дағдыларды тексеруге, дәлелдер келтіруге, 
қойылған проблемаға қатысты өзінің жеке көзқарасын білдіруге, сыни ойлауға арналған. Ашық 
тапсырмалардың жауабы ұзындығы-на немесе көлеміне қарай ерекшеленеді. Ол бір немесе 
бірнеше сөздерден тұ-ратын 
қысқа жауаптан
бастап толық дәлелді пайымдау түріндегі 
толық 
жа-уапқа
дейін болуы мүмкін. 
Қысқа жауапты қажет ететін тапсырмаларда оқушылар бірнеше сөздерді, бір сөйлемді, 
қарапайым сызбаны немесе формуланы қолдана отырып, сұрақтарға қысқа нақты жауап беруі 
қажет. 
Мысалы,2 - сынып «қазақ тілі» пәнін практикада қолданып көрейік. 
1)Сұрақтарды пайдаланып, сурет бойынша мәтіннің мазмұнын айт.
Бұл –кім?
Шашы қандай? 
Қыздың көзі қандай?
Құлағы үлкен бе? 
Ауызы әдемі ме?
Тісі таза ма?ше қолы,аяғы бар? 
(Сурет ғаламтор желісінен алынды.Сілтемесі: 

жүктеу 12,08 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: