Сынақтардың биоталдамалық

Осы Талаптарда жазылған шарттар, ол бойынша толық биоталдамалық әдістеменің валидациясын толықтыру кезінде ішінара немесе айқастырылған валидация жүргізу қажет.

2. Осы Талаптардың мақсаттары үшін мыналарды білдіретін ұғымдар пайдаланылады:

«активті үлгілер» (incurred samples) – дәрілік препарат енгізілген субъектілерден немесе жануарлардан алынған сынақтан өткен үлгілер;

«талдамалық әдістеме» (analytical procedure) – талдаудың әрбір кезеңінің және оны жүргізу тәсілінің толық сипаттамасы;

«талдамалық диапазоны» (calibration range) – ол бойынша талдау әдістемесі ықпал ету функциясының дәлдiгі, дұрыстығы және тұрақтылығы бойынша талаптарды қанағаттандыратыны көрсетілген, үлгідегі талданатын заттың (көрсетілген концентрацияны қоса алғанда) жоғары және төмен концентрациясы (құрамы) арасындағы аралық;     

«талдамалық цикл» (analytical run) – оларды валидациялау үшін сапасын бақылауға арналған градуирленген ерітінділер мен үлгілердің тиісті санында сыналатын үлгілердің толық жиынтығы; Бір күнде бірнеше цикл жүргізілуі мүмкін; бір цикл бірнеше күнге созылуы мүмкін;

«айқындалатын концентрациялардың жоғарғы шекарасы» (upper limit of quantification (ULOQ)) – алдын ала берілген дұрыстығымен және дәлдiгімен бірге сандық айқындауға ұшырайтын, үлгідегі талданатын заттың барынша көп  саны;

 «ішкі стандарт (ІС)» (internal standard) – градуирленген ерітінділер мен сапасын бақылауға арналған үлгілерге және үлгілердің сынамасын дайындау және талдау кезінде эксперименттiк саналуандығын түзету мақсатымен алдын ала  белгіленген тұрақты концентрациялардағы сыналатын үлгілерге қосылатын бақылау қосылысы (мысалы, құрылымдық ұқсас тектестер немесе тұрақты изотоппен таңбаланған қосылыс;

«сандық айқындаудың төменгі шегі (САТШ)» (lower limit of quantification (LLOQ)) – алдын ала  берілген дұрыстығымен және дәлдiгімен бірге сандық айқындауға ұшырайтын, үлгідегі талданатын заттың барынша аз  саны;

«номиналдық концентрация» (nominal concentration) – теориялық немесе күтіліп отырған концентрация;

«сапаны бақылауға арналған үлгі (СБ)» (quality control (QC) sample) – биоталдамалық әдістеменің жарамдылығын бағалау және бір сериядан белгісіз концентрациядағы зерттелетін үлгілердің талдау нәтижелерінің тұтастығы мен дұрыстығын бағалау үшін пайдаланылатын, талданатын затты қамтитын үлгі;

«айқастырылған валидация» (cross validation) – екі биоталдамалық әдістеменің валидациялық параметрлерін салыстыру;

«активті сыналатын үлгілерді қайта талдау» (incurred sample reanalysis) – бірінші талдау нәтижелері қаншалықты салыстырмалы екендігін айқындау мақсатында активті сыналатын үлгілердің бір бөлігін талдау;

«дұрыстығы» (accuracy) – әдістеме көмегімен алынған мәндердің талданатын заттың номиналдық концентрацияларына жақындығын білдіреді. Дұрыстығы 100% алынған мәні нақты мәні ретінде есептелген, пайыздық дұрыстығы шарасының шамасы бойынша және жүйелі түрдегі олқылықтардың тиісті шамасы бойынша бағаланады;     

«дәлдігі» (precision) – алдын ала белгіленген жағдайларда жүргізілген өлшеулердің сериялары арасындағы шашыраңқылығының дәрежесі. Дәлдігі стандарттық ауытқушылыққа қатысты шамамен (стандарттық ауытқушылықтың пайыздарда көрсетілген, орташаға қатысы) сипатталады;
      «селективтілігі» (selectivity) – үлгінің құрамындағы компоненттердің қатысуымен  талданатын затты және ішкі стандартты айқындау мен ажыратудың биоталдамалық әдістемесінің қабілеттілігі;

«өзгешелігі» (specificity) – биологиялық үлгідегі басқа да (эндогендік немесе экзогендік) қосылыстардың қатысуымен  талданатын затты біржақты айқындаудың биоталдамалық әдістемесінің қабілеттілігі;

«тұрақтылығы» (stability) – белгілі бір кезең ішінде белгілі бір жағдайларда айқындалған үлгідегі талданатын заттың химиялық тұрақтылығы;

«стандарттық операциялық рәсім» (Standard Operating Procedure) – зерттеудің сапасы үшін маңызы бар және оларды дұрыс әрі біркелкі жүргізуге мүмкіндік беретін, тұрақты жүзеге асырылатын операциялардың сипаты қамтылған құжат;

«ықпал ету функциясы» (response function) – талдау сигналының (мысалы, шыңдар аумағы) үлгідегі талданатын заттың концентрациясына (құрамына) тәуелділігін тиісінше түрде сипаттайтын функция. Ықпал ету функциясы талдау диапазоны үшін айқындалады;

«ішінара валидация» (partial validation) – валидацияланған биоталдамалық әдістемені түрлендіргеннен кейін параметрлердің бір бөлігі валидациялауға ұшырайтын талдау эксперименттерінің сериясы;      

«матрица әсері» (matrix effect) – биологиялық үлгіде талданатын заттардың талдануымен көзделмеген немесе өзге де оған әсер ететін заттардың болуымен байланысты талдау нәтижелеріне тікелей немесе тікелей емес тигізетін әсері немесе ықпалы;

«ауыстыру әсері» (carry over) – талданатын заттың жоғары концентрациясы бар үлгісіне талдау жүргізгеннен кейін бос үлгіде талданатын зат сигналының пайда болуы;

«арқаулы калибраторлар» (anchor calibrators) – лиганда байланыстыру әдістемесіндегі стандарттық ирек сызықтың сызықтық емес регрессиясын таңдау мақсатында пайдаланылатын, сандық айқындау диапазонынан тыс стандарттық нүктелер.

3. Биологиялық үлгілердегі (мысалы, сарысуда, плазмада, қанда, несепте және түкірікте) әсер ететін заттың концентрациясын өлшеу – дәрілік препаратты әзірлеуде маңызды аспект. Сондықтан сенімді нәтижелер алу мақсатында пайдаланылатын биоталдамалық әдістемесі жақсы сипатталған, толық валидацияланған және құжатталған болуға тиіс.

Ерекше жағдайларда осы Талаптарда сипатталғанынан неғұрлым кеңірек, қолайлылық критерийін пайдалануға жол беріледі. Мұндай жағдайда болжанып отырған әдістемені пайдалануға негіздей отырып, оларды алдын ала белгілеу керек.

4. Фармакологиялық-динамикалық маркерлер ретінде пайдаланылатын биомаркерлердің концентрациясын сандық айқындау әдістері осы Талаптарда қаралмайды.

1. 
   Стандарттық үлгілерге қойылатын талаптар
   

5. Биоталдамалық әдістеменің валидациясын және бос биологиялық үлгіге (талданатын затты қамтымайтын биологиялық үлгіге) сыналатын үлгілердің талдауын жүргізу мақсатында градуирленген ерітінділерді, сапаны бақылауға арналған үлгілерді және тұрақтылықты зерттеуге арналған үлгілерді дайындау үшін стандарттық үлгілердің ерітінділерін пайдалана отырып, зерттелетін талданатын заттарды қосады. Хроматографиялық әдістер үшін сынамаларды дайындау кезінде осыған қосымша тиісті ішкі стандартты (ІС) қосуға жол беріледі.

6. Стандарттық үлгінің және ІС-тің жарамдылығына көз жеткізу қажет, өйткені олардың сапасы (тазалығы) талдау нәтижелеріне және зерттеу нәтижелеріне әсер етуі мүмкін. Сондықтан да валидациялау және сыналатын үлгілерді талдау үшін пайдаланылатын стандарттық үлгілер сенімді және тексерілген көздерден алынуға тиіс. Мұндай стандарттық үлгілерге сертификацияланған стандарттық үлгілер, мысалы, дербес немесе сыртқы коммерциялық емес ұйымдар дайындаған фармокопеялық, коммерциялық үлгілер немесе аттестатталған стандарттық үлгілер жатады. Стандарттық үлгінің тазалығын растау және оны сақтау жағдайлары, жарамдылық мерзімі, сериясының нөмірі туралы мәліметтерді ұсыну үшін оның талдау сертификаты қажет.

Егер ІС-тің жарамдылығы, мысалы, талданатын заттың және оның қоспаларының әсерінің болмауымен расталса, онда ІС-тің сертификатталған стандарттық үлгілерін (талдау сертификаттарына қажеттілік жоқ) пайдалану талап етілмейді.

7. Биоталдамалық әдістеме ретінде масс-спектрометрияны (бұдан әрі – МС) қолдану кезінде мүмкіндігінше тұрақты изотоппен таңбаланған ІС-ті пайдалану керек. Бұл ретте таңбаланған стандарт жоғары изотоптық тазалықты иемденуі және онда изотоптық алмасу реакциясы болмауы қажет. Мәлімделмеген талданатын заттардың болуына тексеру жүргізу қажет, соңғылары анықталған кезде биоталдамалық әдістеменің валидациясына олардың әсер ету мүмкіндігін бағалау керек.

2. 
   Биоталдамалық әдістеменің толық валидациясы
   

8. Кез келген биоталдамалық  әдістеме оның жаңа немесе белгілі болуына қарамастан, толық валидациялауға жатады. Биоталдамалық әдістеме валидациясының негізгі мақсаты қан, сарысу, плазма, несеп және түкірік сияқты осындай биологиялық үлгілердегі талданатын заттың концентрациясын айқындау үшін оның сенімділігін растау болып табылады. Оның үстіне, егер сынамаға дайындық кезінде антикоагулянт пайдаланылса, оны валидациялау үшін пайдалану қажет. Толық валидация, әдетте, зерттеуде пайдаланылатын жануарлардың әрбір түрі және биологиялық сұйықтықтардың әрбір өзге түрі үшін жүргізіледі.

Егер биоталдамалық  әдістеменің валидациясын жүргізу кезінде зерттеу шеңберінде пайдаланылған биологиялық сұйықтықтың сол өзге түрін пайдалану қиындық келтірсе, онда жеткілікті негіздеу кезінде баламалы биологиялық үлгілерді (мысалы, модельді жұлын-ми сұйықтығын) пайдалануға жол беріледі. 

9. Талдау нәтижелерінің қолайлылығын және сенімділігін растау үшін қажетті биоталдамалық әдістеменің негізгі сипаттамалары бүкіл сақтау және сынамаға дайындық кезеңі ішінде жұмыс ерітінділерінде, алуларда, сақтау кезінде селективтілігі, сандық айқындаудың төменгі шегі, ықпал ету функциясы және талдау диапазоны (градуирленген ирек сызықтың параметрлерін жаңғырту), дұрыстығы, дәлдігі, матрицаның ықпалы (матрицаның әсері (элюирлеу толықтығы),  биологиялық үлгілердегі талданатын заттардың тұрақтылығы және талданатын заттың (заттардың) тұрақтылығы және ІС болып табылады.

10. Зерттеуге, әдетте, бір талданатын зат немесе әсер ететін зат жатады, бірақ кейбір жағдайларда бірнеше талданатын заттың концентрациясын айқындайды. Бұл екі әртүрлі зат сияқты, оның метаболиттерімен бастапқы қосылысы да немесе әсер ететін заттың энантиомерлері (изомерлері) де болуы мүмкін. Мұндай жағдайларда валидация және талдау қағидаттары зерттелетін талданатын заттардың барлығы үшін әділ болады.
Селективтілігі (таңдамалылығы)
11. Биоталдамалық  әдістеменің талданатын затты және ІС-ті матрицаның эндогендік компоненттерінен және үлгінің басқа компоненттерінен саралау қабілеті болуға тиіс. Биоталдамалық  әдістеменің селективтілігін талданатын затты құрамайтын (эксперименттiк растаумен) тиісінше бос үлгілердің кемінде 6 әртүрлі көзін пайдалана отырып, растау қажет. Сирек кездесетін биологиялық үлгілердің әртүрлілігіне қатысты көздердің аз санын пайдалануға жол беріледі. Егер сандық айқындаудың төменгі шегі бойынша олардың сигналы талданатын зат үшін 20%-дан және ІС үшін - 5%-дан аспаса, әдетте, бос биологиялық үлгі компоненттері әсерінің бұрмалануының болмауы атап көрсетіледі.

Кейбір жағдайларда әсер ететін заттың метаболиттерінің әсер ету дәрежесін, сондай-ақ сынамаға дайындық кезінде және бір мезгілде қолданылатын дәрілік препараттарды құрайтын тозу өнімдерін зерттеу қажет болуы мүмкін. Биоталдамалық әдістеменің валидациясы кезеңінде немесе нақты зерттеуді және талданатын затты талдау кезеңінде қосалқы  ретінде жеке түрі қолданылатын зерттелетін дәрілік препараттарды назарға алу қажет.

12. Егер қолданылса (тұрақсыз метаболиттер, мысалы, эфирдегі қышқыл метаболиттер, тұрақсыз N-оксидтер немесе глюкуронидтер, лактон құрылымымен қосылыстар үшін) талдаудың әртүрлі кезеңінде (сынамаға дайындық немесе МС-талдауы үшін алуларды қос алғанда) метаболитті кері қарай бастапқы талданатын затқа өзгерту мүмкіндігін бағалау қажет. Кері қарай өзгерту дәрежесін және оның зерттеудің нәтижелеріне тигізетін әсерін анықтау қажет. Жаңа химиялық қосылыстарды әзірлеудің ерте кезеңдерінде, оның метаболизмі әлі зерттелмейінше, мұндай бағалауды жүзеге асыру мүмкін емес. Оның үстіне әзірлеу процесінде әсер ететін заттың метаболизмі туралы жаңа деректерді алғаннан кейін кері қарай өзгерту проблемасын ескеру қажет, ол ішінара валидация жүргізуді талап етеді.

Кейбір жағдайларда зерттелетін метаболиттердің стандарттық үлгілеріне рұқсат алу жеткілікті түрде күрделі болады. Бір жағынан, метаболитті кері қарай өзгерту активті үлгілердің (зерттеу субъектілерінен немесе жануарлардан алынған талданатын заттарды құрайтын үлгілердің) қайта талдауын жүргізе отырып, бағалануы мүмкін. Алайда, бұл жағдайда сынамаға дайындық процесінде кері қарай өзгертуді болғызбауға болмайды.

Идеалында биоталдамалық әдістеменің валидациясын жүргізу басталғанға дейін концентрациялардың күтіліп отырған диапазонын белгілеу қажет. Бұл диапазон неғұрлым аз градуирленген стандарт ретінде және сандық айқындаудың жоғары шегі (САЖШ) неғұрлым көп градуирленген стандарт ретінде САТШ беретін, қолданылатын әдістеменің талдамалық саласымен жабылуы тиіс. Диапазон зерттелетін талданатын заттың фармакокинетикасын тиісінше сипаттау мақсатында берілуі қажет.

16. Бос үлгіден (талданатын затты немесе ІС-ті қамтымайтын, биологиялық үлгідегі өңдеуге ұшыраған) және нөлдік үлгілерден ІС-ті қамтитын өңдеуге ұшыраған биологиялық үлгілер) басқа, кемінде 6 градуирленген концентрация пайдалану қажет. Әрбір градуирленген стандартты қайта талдауға жол беріледі.

17. Талданатын заттың концентрациясынан талдамалық сигналдың ықпал ету функциясын сипаттауға қарапайым және сенімді мүмкіндік беретін тәуелділікті пайдалану қажет. Градуирленген ирек сызықтың параметрлерін есептеу кезінде бос және нөлдік үлгілер есепке алынбайды.

18. Есепте градуирленген ирек сызықтың параметрлерін (сызықтық регрессия үшін - көлбеу бұрышын және бос мүшесін (соңғысы қажет болған кезде) сипаттау қажет. Осыған қосымша дұрыстығының есептелген орташа мәндерімен қатар эксперименттiк есептелген градуирленген стандарттардың концентрациясын ұсыну қажет. Есепте валидация процесінде алынған барлық қолда бар немесе қолайлы ирек сызықтарды (бірақ кемінде 3-еуін) ұсыну қажет.\

19. Эксперименттiк есептелген градуирленген стандарттардың концентрациясы номиналдық мәндерден (САТШ-ты қоспағанда, осы мәндер ± 20% шегінде болуы мүмкін) ± 15% шегінде болуға тиіс. Бұл криитерийге кемінде 6 әртүрлі градуирленген концентрациядағы кемінде 75% градуирленген стандарттар сәйкес келуге тиіс. Егер қайталанушылықтар пайдаланылса, бұл критерийлерге (САТШ үшін ± 15% немесе ± 20% шегінде) әрбір градуирленген стандарттардың концентрациясы үшін кемінде 50% зерттелген үлгілер сәйкес келуге тиіс. Егер градуирленген стандарт бұл критерийлерге сәйкес келмесе, оны алып тастау қажет, ал градуирленген ирек сызықты бұл стандартты (оның ішінде қайта кері талдау жүргізу) ескерместен санау қажет. Егер САТШ немесе САЖШ-тың градуирленген стандарттарының барлық қайталанушылықтары жарамсыз болса, онда тиісті градуирленген ерітінділер сериясының валидациясы жүргізілмейді. Бұл ретте жарамсыз болу себептерін анықтау, ал қажет кезінде әдістемені пысықтау қажет. Егер келесі серияның валидациясы да өтпесе, онда жаңа валидация басталғанға дейін әдістемені қайта қарау қажет.

20. Градуирленген ирек сызықты дұрысы жаңа дайындалған үлгілерді пайдалана отырып, құруға қарамастан, тұрақтылығы бойынша тиісті деректер болған кезде бұрын дайындалған және сақтауға ұшыраған градуирленген үлгілерді пайдалануға жол беріледі.
Дұрыстық
21. Талдамалық әдістеменің дұрыстығы оның көмегімен алынған мәндердің (әдетте, ол пайыздарда білінеді) талданатын заттың номиналдық концентрацияларына жақындығын білдіреді. Дұрыстығын сапаны бақылауға (СБ) арналған үлгілер - алдын ала талданатын заттың белгілі бір саны қосылған үлгілер бойынша бағалау қажет. СБ-ға арналған үлгілерді градуирленген стандарттарға қарамастан, алдын ала дайындалған әртүрлі бастапқы ерітінділерді пайдалана отырып дайындайды.

22. СБ-ға арналған үлгілерді градуирленген ирек сызық бойынша талдайды, концентрациялардың эксперименттiк мәндерін номиналдықпен салыстырады. Дұрыстығын есепте номиналдық мәндерінен пайыз түрінде білдіреді. Дұрыстығын 1 цикл ішіндегі (цикл ішіндегі дұрыстығы) сияқты әртүрлі циклдарда да (циклдардың арасындағы дұрыстығы) алынған СБ-ға арналған үлгілердің концентрациялары бойынша айқындау қажет. 1 цикл ішіндегі кез келген уақытша үрдістерді бағалау мақсатында тиісінше сыналатын үлгілер үшін жоспарланған талдамалық циклдың шамасы бойынша кемінде 1 циклда СБ-ға арналған үлгілерді талдаудың дұрыстығы мен дәлдігін растау орынды.

САТШ;

айқындалатын концентрациялардың жоғарғы шекарасынан 30-50%-ға жуық (орташа деңгейі);

айқындалатын концентрациялардың жоғарғы шекарасынан кемінде 75%-ы (жоғары деңгейі).

Есептелген концентрациялардың орташа мәні СБ-ға арналған үлгілер үшін номиналдық мәндерден ± 15% шегінде болуға тиіс; алайда, САТШ үшін шектерді номиналдық мәндерден ± 20%-ға дейін ұлғайтуға жол беріледі.

25. Дұрыстығы мен дәлдігін айқындау үшін әдістеменің валидациясы туралы есепке құжатталған мүлт кетулерді қоспағанда, барлық алынған нәтижелерді қосу қажет.

Дәлдік
26. Талдамалық әдістеменің дәлдігі – салыстырмалы стандарттық бұрмалаушылық (түрлену коэффициенті) түрінде көрінетін, жекелеген қайталанатын өлшеулер арасындағы нәтижелердің жақындық деңгейі. Дәлдігін САТШ-ты, 1 цикл ішіндегі сияқты әртүрлі циклдардың арасында да, яғни дұрыстығын растау кезіндегідей, сол циклдар мен деректер үшін СБ-ға арналған үлгілердің концентрациясының төменгі, орташа және жоғары деңгейлері үшін растау қажет.
Цикл ішіндегі дәлдік
27. Цикл ішіндегі дәлдігін бағалау кезінде САТШ үшін бір концентрацияның кемінде 5 үлгісін, бір цикл ішіндегі СБ-ға арналған үлгілердің концентрациясының төменгі, орташа және жоғары деңгейлерін пайдалану қажет. 1 цикл ішіндегі салыстырмалы стандарттық бұрмалаушылық СБ-ға арналған үлгілер үшін 15%-дан, САТШ үшін ол 20%-дан аспауға тиіс.
Циклдар арасындағы дәлдік
28. Циклдар арасындағы дәлдігін бағалау кезінде САТШ-ты, кемінде әртүрлі 2 күн ішінде жүргізілген, кемінде 3 талданған циклдың СБ-ға арналған үлгілерінің концентрацияларының төменгі, орташа және жоғары деңгейлерін айқындау қажет. Циклдар арасындағы салыстырмалы стандарттық бұрмалаушылық СБ-ға арналған үлгілер үшін 15%-дан, САТШ үшін ол 20%-дан аспауға тиіс.
Үлгілерді сұйылту әсерінің болмауы
29. Үлгілерді сұйылту дәрежесі әдістеменің дұрыстығы мен дәлдігінің параметрлеріне әсер етпеуге тиіс. Мүмкіндігінше үлгілерді сұйылту валидациясын айқындалатын концентрациялардың жоғарғы шекарасынан жоғары концентрациядағы талданатын затты матрицаға қосу және алынған үлгіні бос сынамамен сұйылту (әрбір сұйылтуға кемінде 5 айқындау) жолымен жүргізу қажет. Дұрыстығы мен дәлдігі қолайлылықтың белгіленген критерийлері шегінде (±15%-дан аспайтын) болуға тиіс. Талдамалық диапазоны (қолдану ауқымы) сыналатын үлгілерге қолданылатын сұйылтуды қамтуға тиіс.

30. Қолдану ауқымын бағалауды ішінара валидация шеңберінде жүргізу мүмкін. Егер ол дәлдігі мен дұрыстығына әсер етпейтіні көрсетілсе, өзге матрицаны пайдалануға жол беріледі.

32. Барлық талданатын заттарға арналған матрицаның әрбір сериясы және ІС үшін матрицаның қатысуымен шыңның ең жоғары аумағының (талданатын заттың белгілі концентрациясы қосылып дайындалған бос үлгіні талдау жолымен айқындалады) матрицаның жоғында шыңның ең жоғары аумағына (сол концентрациядағы талданатын заттың таза ерітіндісі) қатынасын есептеу жолымен матрицаның әсерін (МӘ) есептеу қажет. ІС бойынша қалыпты МӘ-ні (ІС бойынша МӘ-де талданатын заттың МӘ-ден жеке бөлінуі ретінде) есептеу қажет. 6 биологиялық үлгіге есептелген, ІС бойынша қалыпты МӘ-нің салыстырмалы стандарттық ауытқушылығы 15%-дан аспауға тиіс. Өлшеулер СБ-ға арналған үлгілер концентрацияларының төменгі және жоғары деңгейлері үшін жүзеге асырылады.

Мұндай тәсіл қолданылмайтын кезде (мысалы, нақты уақыт режимінде сынамаға дайындық кезінде) СБ-ға арналған үлгілер концентрациясының төменгі және жоғары деңгейлерінде талданатын зат қосылған кемінде 6 матрица сериясын талдау жолымен сериялар арасындағы үндесулердің саналуандығын бағалау қажет. Валидация туралы есепте талданатын заттың және ІС-тің шыңдарының аумағын, сондай-ақ әрбір үлгінің есептелген концентрациясын ұсыну қажет. Серия үшін салыстырмалы стандарттық ауытқушылық 15%-дан аспауға тиіс.

33. Егер матрицаға қолжетімділік аз болса, кемінде 6 матрицаның әртүрлі сериясын пайдалануға жол беріледі, алайда, мұндай тәсілді негіздеу қажет. Осындай жағдайда матрицаның әсерін де бағалау қажет.

34. Егер зерттеу субъектілеріне немесе жануарларға парентеральдық енгізуге арналған дәрілік препарат матрицаның әсерін (мысалы, полиэтиленгликоль немесе полисорбат) туғызуға қабілетті қосалқы заттарды қамтыса, бос матрицаға қосымша матрицаның әсерін аталған қосалқы заттарды қамтитын матрицаны пайдалана отырып бағалайды. Егер аталған қосалқы заттар метаболизмге немесе in vivо биотрансформациясына ұшырайтыны дәлелденбесе, талдауға арналған матрицаны, бұл қосалқы заттарды енгізген зерттеу субъектілерінен немесе жануарлардан алады. Қосалқы заттардың әсерін МӘ-ні есептеу жолымен немесе қосалқы заттарды қамтымайтын, бос матрицада жоғары концентрациясы бар сыналатын үлгіні сұйылту арқылы зерттеулер жүргізу жолымен бағалауға болады.

35. Стандарттық биологиялық үлгілерге қосымша матрицаның әсерін «стандартты емес» үлгілерде (мысалы, гиперлипидемиялық плазмада немесе гемолизге ұшыраған қаннан алынған плазма үлгілерінде) бағалау ұсынылады. Егер пациенттердің ерекше топтарынан алынған үлгілер (мысалы, бүйрек немесе бауыр жетіспеушілігі бар) талдауға жатса, матрицаның әсерін осындай пациенттердің биологиялық үлгілерін пайдалана отырып, бағалау ұсынылады.

37. Тұрақтылығын талдамалық әдістеменің әрбір кезеңі үшін бағалау, яғни тұрақтылығына зерттеу жүргізу шарттары (мысалы, биологиялық үлгінің түрі, антикоагулянттың болуы, контейнердің (ораманың) материалы, талдауды сақтау және оның жағдайлары) сыналатын үлгілерді талдаудың нақты жағдайларына ұқсас екеніне дәлелдеме алу үшін қажет. Әдебиет көздеріне сілтеме жасау жеткілікті шарт болып табылмайды.

38. Зерттелетін үлгідегі талданатын заттың тұрақтылығын СБ-ға арналған концентрацияның төменгі және жоғары деңгейлерінің үлгілерін пайдалана отырып, бағалайды, оларды сынамаға дайындығынан кейін және сыналатын үлгілермен жұмыс жүргізіліп жатқан жағдайларда сақтағаннан кейін дереу зерттейді. СБ-ға арналған үлгілерді, әдетте, жаңа әзірленген градуирленген ерітінділер бойынша есептелген, градуирленген ирек сызық бойынша талдайды. Алынған концентрацияларды номиналдықтармен салыстырады. Концентрациялардың әрқайсысы үшін дұрыстығы (орташа мәндері үшін) номиналдық мәнінен ±15% шегінде болуға тиіс.

39. Сызықтығы диапазонын және детекторды айқындау диапазонын ескере отырып, тиісті сұйылтулардан кейін бастапқы және жұмыс ерітінділерінің тұрақтылығын сынау қажет.

40. Тұрақтылығын зерттеуді әртүрлі сақтау жағдайлары (мысалы, «ең нашар жағдай» тәсілін пайдалана отырып, тең мерзімдері бойынша немесе нақты талданатын зерттелетін үлгілерді сақтау мерзімінен асатын кезінде жүргізу қажет.

41. Мынадай тұрақтылықты сынауды:

а) талданатын заттың және ІС-тің бастапқы және жұмыс ерітінділерінің тұрақтылығын;

б) талданатын затты қамтитын мұздатылған және ерітілген  (мұздату жағдайларынан бөлме температурасына немесе «мұздату-еріту» кемінде 3 циклындағы сынамаға дайындық жағдайларының температурасына ауыстырылған) биологиялық үлгінің тұрақтылығын;

в) бөлме температурасы немесе сынамаға дайындық жағдайлары температурасы кезінде биологиялық үлгідегі талданатын заттың қысқа мерзімді тұрақтылығын;

г) талданатын затты қамтитын, биологиялық үлгіні (мұздатылған түрде) табиғи күйінде сақтауды жүргізу қажет.

42. Бұдан басқа, мынадай сынауларды (егер қолданылса):

а) бөлме температурасы кезінде немесе талдау кезінде пайдаланылатын сақтау жағдайларында сынамаға дайындықтан кейін үлгінің тұрақтылығын;

б) инжектор немесе автодозатор температурасы кезінде сынаманы автоматтандырылған енгізуге арналған құрылғыда сынамаға дайындыққа ұшыраған үлгілердің тұрақтылығын жүргізу қажет.

43. Мұздату және еріту кезінде тұрақтылығын сақтау. СБ-ға арналған үлгілерді көзделген температура кезінде мұздату камерасында мұздатылған күйінде сақтайды және кейіннен бөлме температурасында немесе сынамаға дайындық температурасы кезінде ерітеді. Толық ерітілгеннен кейін үлгілерді қайтадан сол жағдайларда мұздатады. Әрбір циклда үлгілер кемінде 12 сағат бойы мұздатылған күйінде болуға тиіс. «Мұздату-еріту» тұрақтылығын зерттеу циклдарының саны сыналатын үлгілер үшін осындай циклдардың санына тең болуға немесе асып түсуге тиіс.

44. Талданатын затты қамтитын, мұздатылған биологиялық үлгінің табиғи күйінде сақталуын зерттеу. СБ-ға арналған үлгілерді сол жағдайларда мұздату және осындай жағдайларда қанша сақтаса, сыналатын үлгілерді де осынша немесе одан да көп сақтау қажет. Төмен молекулярлық органикалық қосылыстарға қатысты соңғы нұсқаларды (брекетинг әдістемесі) зерттеуге негізделген тәсілді пайдалануға жол беріледі, мысалы, егер тұрақтылығы минус 70 және минус 20⁰С температура кезінде расталса, осы диапазонға жататын температура кезінде тұрақтылығын зерттеу талап етілмейді. Ірі молекулалардың (мысалы, пептидтер мен белоктардың) тұрақтылығын биологиялық үлгілерді сақтауды жүзеге асыру кезінде әрбір температура үшін растау қажет. СБ-ға арналған үлгілерге қосымша сыналатын үлгілерді пайдалануға жол беріледі, алайда, сыналатын үлгілерді ғана пайдалану жеткіліксіз болып табылады, өйткені талданатын заттың номиналдық концентрациясы оларда белгісіз. Сақтаудың табиғи жағдайларында тұрақтылығын зерттеу нәтижелері есепті жасағанға дейін алынуға тиіс.

45. Бастапқы және жұмыс ерітінділерінің тұрақтылығын зерттеу. Әрбір концентрация үшін жұмыс ерітінділерінің тұрақтылығын растау талап етілмейді, соңғы нұсқалардың (брекетинг әдістемесімен) тұрақтылығын растаумен шектелуге жол беріледі. Егер талданатын заттың тұрақтылығы расталған жағдайларда, изотоптық алмасу реакциялары болмағаны расталса, тұрақты изотоптармен таңбаланған ішкі стандарттардың тұрақтылығын растау талап етілмейді.

46. Биоэквиваленттілігінің жекелеген зерттеулерін қоса алғанда, бірнеше талданатын заттармен зерттеулерге қатысты, барлық талданатын затты қамтитын, биологиялық үлгідегі әрбір талданатын заттың тұрақтылығын растау қажет.

47. Талдамалық әдістемемен айқындалатын талданатын заттың концентрациясы оларды іріктеу кезінде зерттеу субъектісінің биологиялық үлгілердегі нақты мазмұнын көрсететінін растау мақсатында, үлгілерді іріктегеннен кейін және келесі сынамаға дайындық ішінде оны сақтау жағдайына орналастырғанға дейін алынған биологиялық үлгідегі талданатын заттың тұрақтылығын зерттеу қажет. Осындай тұрақтылығын растау қажеттігін талданатын заттың химиялық құрылымын бағдарға ала отырып, жеке тәртіппен қарау керек.

51. Талдамалық циклдың қолайлылығын қамтамасыз ету мақсатында сыналатын үлгілердің сынамаға дайындығын, СБ-ға арналған үлгілерді және градуирленген ерітінділерді валидацияланған талдамалық әдістемеге сәйкес жүзеге асыру қажет.

1. 
   Талдамалық цикл
   

52. Талдамалық цикл бос үлгіден (талданатын затты немесе ІС-ті құрамайтын, биологиялық үлгідегі өңдеуге ұшыраған) және нөлдік үлгіден (ІС-ті құрайтын, биологиялық үлгідегі өңдеуге ұшыраған), кемінде 6 концентрациядағы градуирленген ерітінділерден, кемінде 3 концентрациядағы (төменгі, орта және жоғары деңгейлер) СБ-ға арналған үлгілерден 2 қайталанушылықтағы (немесе көптігіне байланысты сыналатын үлгілердің санынан кемінде 5%) және талдауға жататын сыналатын үлгілерден тұрады. Егер бастапқы ерітінділердің номиналдық концентрациясы белгіленбесе, градуирленген ерітінділер мен СБ-ға арналған үлгілерді әртүрлі дайындалған бастапқы ерітінділерді пайдалана отырып жеке дайындау қажет. Барлық үлгілер (градуирленген ерітінділер, СБ-ға арналған үлгілер және сыналатын үлгілер), олар талдануға тиіс тәртіппен үлгілердің бірыңғай сериясы ретінде сынамаға дайындыққа жатады. Бірыңғай серия бір және сол уақытта сынамаға дайындыққа яғни ұқсас жағдайларда бір реактивтерді пайдалана отырып, бір және сол талдамашымен дәйектілікпен үздіксіз өңдеуге жататын үлгілерді білдіреді. Бірнеше сериялар ретінде бір талдамалық циклда бөлек дайындалған үлгілерді талдауды болғызбау керек. Егер оны болғызбау мүмкін болмаса (мысалы, сынамаға дайындық кезінде тұрақтылығы бойынша шектеулер салдарынан) онда әрбір серия кемінде концентрацияның 3деңгейі ретінде (төменгі, орта және жоғары) СБ-ға арналған үлгілерді қамтуға тиіс. Стандарттық операциялық рәсімде (бұдан әрі – СОР) немесе зерттеулер бойынша жұмыс құжаттарында барлық талдамалық цикл және оның жекелеген сериялары үшін қолайлылық критерийін алдын ала белгілеу қажет.

53. 1 субъектіден алынатын барлық үлгілерді талдау нәтижелерінің саналуандығын азайту мақсатында биоэквиваленттілігін зерттеулерде 1 талдамалық цикл шеңберінде жүзеге асыру ұсынылады. СБ-ға арналған үлгілерді барлық цикл үшін дұрыстығы мен дәлдігін дәлелдейтіндей түрде цикл бойынша орналастыру қажет.

2. 
   Талдамалық циклдың қолайлылық критерийі 
   

54. Хаттамада, зерттеу жоспарында немесе СОР-да талдамалық циклдың қолайлылық немесе қолайсыз критерийін белгілеу қажет. Егер барлық цикл бірнеше сериядан тұрса, қолайлылық критерийін барлық циклға және (немесе) әрбір серияға жеке қолданылуға тиіс. Цикл критерийлерді сақтамауға байланысты серияның қолайсыздығына қарамастан, қолайлы болуы мүмкін.

55. Талдамалық циклдың мынадай қолайлылық критерийін белгілеу қажет:

а) градуирленген ерітінділердің эксперименттiк есептелген концентрациясы номиналдық мәндерден (бұл мәндер ±20% шегінде болуы мүмкін САТШ-ты қоспағанда) ± 15% шегінде болуға тиіс. Бұл критерийге 6 әртүрлі концентрацияға арналған минимум ретінде кемінде 75% градуирленген ерітінділер сәйкес келуге тиіс. Егер градуирленген ерітіндіге арналған нәтиже бұл критерийлерге сәйкес келмесе, бұл нәтиже алып тасталуға тиіс, ал градуирленген ирек сызық бұл нәтижені (қайта кері талдау) есепке алмастан қайта есептелуге тиіс. Егер ауытқыған нәтиже САТШ деңгейі бар градуирленген ерітіндіге жатса, онда САТШ ретінде осындай талдамалық цикл үшін сызықтық диапазонынан келесі неғұрлым аз қолайлы градуирленген ерітінді қызмет ететін болады. Егер ең көп концентрациясы бар градуирленген ерітіндіге арналған нәтиже қолайсыз болса, онда САЖШ ретінде осындай талдамалық цикл үшін сызықтық диапазонынан келесі неғұрлым көп қолайлы градуирленген ерітінді қызмет ететін болады. Қайта есептелген талдамалық диапазон СБ-ға арналған барлық үлгілерді (төменгі, орта және жоғары деңгейдегі) қамтуға тиіс;

б) СБ-ға арналған үлгілердің дұрыстығының мәні номиналдық мәндерден ± 15% шегінде болуға тиіс. Бұл критерийге СБ-ға арналған үлгілердің кемінде 67%-ы және әрбір концентрация үшін үлгілердің кемінде 50%-ы сәйкес келуге тиіс. Егер бұл критерий сақталмаса, талдамалық циклды жарамсыз деп табу, ал зерттелетін объектілерді қайтадан сынамаға дайындыққа және талдауға ұшырату қажет. Бірнеше талданатын затты бір мезгілде айқындау кезінде олардың әрқайсысына жеке градуирленген ирек сызық сәйкес келуге тиіс. Егер талданатын заттардың біреуі бойынша талдамалық цикл қолайлы, бірақ басқа бойынша қолайсыз болып табылса, қолайлы талданатын заттың концентрациясы бойынша деректерді пайдалануға жол беріледі, алайда, ауытқыған талданатын заттың концентрациясын айқындау үшін үлгілерді қайтадан сынамаға дайындыққа және талдауға ұшырату қажет.

56. Егер градуирленген ерітінділерді қайта пайдалану кезінде олардың біреуі - САТШ немесе САЖШ қолайсыз болса, әдістеменің талдамалық диапазоны өзгермейді.

57. СБ-ға арналған үлгілердің әрбір концентрациясы үшін барлық қабылданған циклдардың дұрыстығы мен дәлдігінің орташа мәндерін есептеу және оларды талдамалық есепке қосу қажет. Егер дұрыстығының орташа мәні және дәлдігінің мәні 15%-дан асса, осындай ауытқушылықтарды түсіндіру мақсатында қосымша тергеп-тексеру жүргізу қажет. Биоэквиваленттілігін зерттеулер кезінде ұқсас нәтижелер деректердің қолайсыз болуына әкеп соғуы мүмкін.
3. Талдамалық диапазоны (Сalibration range)
58. Егер сыналатын үлгілерді талдау басталғанға дейін талданатын заттың концентрацияларының диапазоны сыналатын үлгілерде тар шеңберлі болатыны мәлім болса немесе күтіліп отырса, онда сенімді есептеу мақсатында сыналатын үлгілердегі концентрацияларды не талдамалық диапазонын тарылту және СБ-ға арналған үлгілердің концентрациясын оған бейімдеу не тиісті концентрациялары бар СБ-ға арналған жаңа үлгілерді енгізу ұсынылады.

59. Егер талдау нәтижелерінің тар шеңберлі диапазоны күтілмесе, бірақ ол үлгілердің талдауы басталғаннан кейін байқалса, талдауды тоқтату және не СБ-ға арналған үлгілердің қолда бар концентрацияларын қайта қарай отырып, белгіленген талдамалық диапазонды тарылту не сыналатын үлгілердің талдауын қайта бастар алдында талдамалық диапазонға қосымша концентрациялары бар СБ-ға арналған үлгілерді енгізу ұсынылады. Талдамалық диапазонды оңтайландырғанға немесе СБ-ға арналған үлгілердің концентрацияларына дейін талданған үлгілерді қайта талдау талап етілмейді.

60. Егер сыналатын үлгілердегі талданатын заттың концентрацияларының көп саны айқындалатын концентрациялардың жоғарғы шекарасынан асып түскені анықталса, осы Талаптардың 59-тармағында көрсетілген қағида да қолданылады. Мұндай жағдайда мүмкіндігінше талдамалық диапазонды ұлғайту және СБ-ға арналған қосымша үлгілерді енгізу немесе олардың концентрациясын өзгерту қажет.

61. Сыналатын үлгілер үшін белгіленген концентрациялардың диапазонына СБ-ға арналған үлгілердің кемінде 2 концентрациясы кіруге тиіс. Егер талдамалық диапазоны өзгерсе, ықпал ету функциясын есептеу және дұрыстығы мен дәлдігін растау мақсатында биоталдамалық әдістеме қайта (ішінара) валидациялауға жатады.

63. Сыналатын  үлгілерді қайта талдау, оның ішінде мынадай:

а) градуирленген ерітінділердің дұрыстығына және (немесе) СБ-ға арналған үлгілерге қатысты қолайлылық критерийлерін орындамау салдарынан талдамалық циклды жарамсыз деп табу;

б) ІС-тің талдамалық сигналы градуирленген ерітінділер және СБ-ға арналған үлгілер үшін алынған сигналдан (егер осындай критерий СОР-да алдын ала белгіленсе) айтарлықтай ерекшелену;

в)  үлгілерді енгізу кезіндегі қателіктер немесе талдамалық жабдықтың ақаулы болуы;

г)   циклдардың болуы, ондағы:

төменгі деңгейі бар градуирленген ерітіндінің градуирленген ирек сызықтан алып тасталуы;

есептелген концентрацияның айқындалатын концентрациялардың жоғарғы шекарасынан асып түсуі;

есептелген концентрация осы цикл үшін САТШ-тан төмен орналасуы, ол оның САТШ-сын басқа циклдармен салыстырғанда ұлғайтуға әкеп соғуы;

д) дәрілік препаратты қабылдағанға (енгізгенге) дейін алынған биологиялық үлгіде немесе САТШ деңгейлеріндегі бос үлгілерде талданатын заттың табылуы;

е) хроматографиялық талдаудың жарамдылығын тексеру кезінде қолайлылық өкритерийлеріне сәйкес келмеуі себептері бойынша жүргізілуі мүмкін.

64. Фармакокинетикалық себептер бойынша биоэквиваленттілігін зерттеулерде сыналатын үлгілерді қайта талдау, әдетте, қолайсыз болып табылады, өйткені ол зерттеулердің нәтижесіне әсер етуі және оларды бұрмалауы мүмкін. Мұндай жағдайда қайта талдау кемістігі бар нәтижелердің болуы мүмкін себептерін анықтау және болашақта ұқсас проблемалардың туындауын болғызбау мақсатында зертханалық тергеп-тексерудің бір бөлігі ретінде қаралуы мүмкін.

65. Егер қайта талдау дәрілік препаратты қабылдағанға (енгізгенге) дейін алынған биологиялық үлгілерде талданатын заттың табылуы салдарынан немесе фармакокинетикалық себептер бойынша жүргізілсе, қайта талдауға ұшыраған үлгілерді сипаттау және қайта талдау барысында алынған бастапқы мәндері, қайта талдау себептері, мәндері туралы деректерді ұсыну және қорытындысында қабылданған мәндерін және қолайлықтың негіздемесін көрсету қажет.

66. Егер валидация барысында қайта инжекциялау үшін қанағаттанарлық дәлдігі және сынамаларды автоматты түрде енгізуге арналған құрылғыда дайындалған үлгілердің тұрақтылығы дәлелденсе, жабдықтың ақауы кезінде үлгілерді қайта инжекциялауға жол беріледі. Барлық талдамалық циклдың немесе градуирленген ерітінділердің жекелеген үлгілерін немесе градуирлеу кезінде қарапайым ақаудың болуына орай СБ-ға арналған үлгілердің не қандай да бір белгіленген талдамалық себепсіз СБ-ға арналған үлгілерді қайта инжекциялауға жол берілмейді.

67. Зерттеу субъектілерінің қауіпсіздігі кез келген басқа зерттеу аспектілерінен басым болуға тиіс. Сондықтан оны қамтамасыз ету кезінде қайта сынамаға дайындықты және (немесе) жекелеген сыналатын үлгілерді қайта талдауды талап ететін (мысалы, егер пациенттің қауіпсіздігіне әсер етуі мүмкін кездейсоқ немесе күрт ерекшеленетін нәтижелер анықталса) өзге де мән-жайлар туындауы мүмкін.
5. Интеграциялау (хроматограммаларды өңдеу)
68. СОР-да интеграциялауды және хроматограммаларды қайта интеграциялауды сипаттау қажет. Талдамалық есепте СОР деректерінен рәсімдерді орындаудағы барлық ауытқушылықтарды түсіндіру қажет. Хроматограммаларды интеграциялау параметрлері және қайта интеграциялау кезінде интеграциялаудың бастапқы және түпкілікті деректерін зертхана құжаттарына енгізу және сұрау салу бойынша ұсыну қажет.

ІV. Активті сыналатын үлгілерді қайта талдау

70. Бастапқы алынған концентрация мен қайта талдау кезінде алынған концентрацияның арасындағы салыстырмалы олқылық кемінде 67% жағдайдың 20%-ынан аспауға тиіс. Салыстырмалы олқылық мынадай формула бойынша есептеледі:

Салыстырмалы олқылық = (қайталама мәні-бастапқы мәні) х100%

орташа мәні

71. Егер активті сыналатын үлгілерді талдау кезінде әр тектес нәтижелер анықталса, олардың себебін анықтау және қанағаттанғысыз дұрыстығын (және дәлдігін) барынша азайту жөнінде тиісті шаралар қабылдау қажет.

72. Активті сыналатын үлгілердің қайта талдауын мейлінше азайту ретінде мынадай жағдайларда:

а) жануарлардың әрбір түрі үшін токсикологиялық-кинетикалық зерттеулер жүргізу кезінде;

б) биоэквиваленттілігіне барлық тірек (тіркеу) зерттеулерінде;

в) адамға бірінші рет жүргізіліп отырған барлық клиникалық зерттеулерде;

г) пациенттерге бірінші рет жүргізіліп отырған барлық клиникалық зерттеулерде;

д) бауыр және (немесе) бүйрек жеткіліксіздігі бар пациенттерге бірінші рет жүргізіліп отырған барлық клиникалық зерттеулерде жүзеге асыру қажет.

Жануарларға зерттеулер жүргізу кезінде активті сыналатын үлгілердің қайта талдауын, осындай талдау енгізілген дәрілік препарат мөлшеріне және талданатын заттың алынған концентрациясына қатысты тірек зерттеулер үшін репрезентативті болып табылған жағдайларда, ерте фазасында ғана зерттеулер жүргізуге жол беріледі. 

73. Үлгілер бір-бірімен араластырылмауға тиіс, өйткені бұл күрт ерекшеленетін нәтижелерді анықтауды шектеуі мүмкін.
V. Полимер байланыстыратын әдіс (лиганда байланыстыру әдісі)

1. 
   Стандарттық үлгілер
   

74. Макромолекулалар гетерогенді болып табылады, өйткені олардың белсенділігі және иммунореактивтілігі өзгеруі мүмкін. Стандарттық материал жақсы сипатталған және құжатталған болуға тиіс (мысалы, талдау сертификатын және стандарттық материал шыққан жерін растайтын құжаттар болуға тиіс). Жарамдыларының ішінен барынша таза стандарттық үлгіні пайдалану қажет. Градуирленген ерітінділер мен СБ-ға арналған үлгілерді дайындау кезінде клиникаға дейінгі және клиникалық зерттеулерді жүргізу кезінде пайдаланылған стандарттық үлгінің сериясын пайдалану ұсынылады. Стандарттық үлгінің сериясын ауыстыру кезінде оны пайдалану алдында оның талдамалық сипаттамаларына сипаттау жүргізу және әдістің (әдістеменің) функционалдық қасиеттері бұзылмағанына көз жеткізу үшін оның биоталдамалық жарамдылығын бағалау қажет.

2. 
   Әдістеменің валидациясы
   

75. Дәрілік препараттардың фармакокинетикасын зерттеу кезінде макромолекулалар негізінде лиганда байланыстыруға негізделген әдістер (ЛБӘ) немесе иммунохимиялық әдістер неғұрлым жиі пайдаланылады. Валидация қағидаттары және сыналатын үлгілердің талдауы жөніндегі ұсынымды ЛБӘ-ге де қолдану керек. Алайда, мұндай әдістемелер олардың валидациясын жүргізу кезінде қиындық келтіруі мүмкін. Макромолекулаларға тән қасиеттерге және олардың күрделі құрылымына орай сынамаға дайындық процесі (алулар) қиындық келтіреді, сондықтан талдауды, әдетте, талданатын затты алдын ала бөлусіз жүргізеді. Бұдан басқа, бұл әдістемелер макромолекулалардың өз мазмұнын (концентрациясын) тікелей айқындауына мүмкіндік бермейді, ал әдісте (әдістемеде) пайдаланылатын реактивтермен макромолекулаларды байланыстыратын реакцияның нәтижесін жанама өлшейді.

86. Әрбір концентрацияның орташа мәні номиналдық мәнінен ±20% шегінде болуға тиіс.

88. Әдістің (әдістеменің) уақытында талдамалық функцияға әсерінің жоғын қамтамасыз ету мақсатында екінші кезектегі реактивтер (мысалы, буферлік ерітінділер, рН мәндерінің еріткіштері мен модификаторлары) сияқты, неғұрлым маңызды негізгі  реактивтердің (реагенттердің) де тұрақтылығын сақтауға кепілдік беретін жағдайларды құжаттау қажет.

3. 
   Ішінара валидация және айқастырылған валидация
   

90. Осы Талаптардың 2-бөлімінің 3 және 4-кіші бөлімдерінде қарастырылған валидацияға қойылатын барлық талаптар ЛБӘ-ға қолданылады.

4. 
   Сыналатын үлгілерді талдау
   

92. Сыналатын үлгілерді кем дегенде 2 қайталанушылықта талдау ұсынылады.

Сыналатын үлгілерді талдаудың қолайлылық критерийі
93. Қайта есептеу әдісімен есептелген градуирленген стандарттардың концентрациясы (САТШ-ты және ±20% жиналуға тиіс, айқындалатын концентрациялардың жоғарғы шекарасын қоспағанда), олардың концентрациясының номиналдық мәнінен ±20% шегінде болуға тиіс. Бұл критерий талдамалық диапазонын белгілеу үшін ең аз саны кемінде 6 болуға тиіс, талданған градуирленген стандарттардың кем дегенде 75%-ы үшін орындалуға тиіс. Осы талап арқаулы калибраторларға қолданылмайды.

94. Әрбір планшет кем дегенде 2 қайталанушылықтағы СБ-ға арналған үлгілердің (төменгі, орта және жоғары деңгейдегі) 3 концентрациясын қамтуға тиіс. Бұдан басқа, валидация кезінде СБ-ға арналған үлгілер әрбір сыналатын үлгіге арналған ойықтардың саны бойынша сыналатын үлгілерді талдауды имитациялауға тиіс. Кем дегенде 67% талданған СБ-ға арналған үлгілер және әрбір концентрацияның 50% үлгісі номиналдық мәнінен ±20% диапазонға жиналуға тиіс. Осы критерийге барлық сәйкессіздіктерді негіздеу қажет.

1. 
   Валидация туралы есеп
   

97. Валидация туралы есепте қамтылған мәліметтерді жоғары егжей-тегжейлеу кезінде талдауға қажетті, тиісті рәсімдер бойынша салыстырмалылығына сілтемелер көрсету жеткілікті. Қарсы жағдайда салыстырмалылығының деректерін валидация туралы есепке қоса беру қажет.

Барлық алғашқы құжаттар сарапшының сұрау салуы бойынша өздерінің бастапқы нысанында қолжетімді болуға тиіс.

Валидация хаттамасынан барлық бас тартулар құжатталуы қажет.

98. Валидация туралы есептің мазмұнына қойылатын ең төменгі талаптар:

а) валидацияның түйіндемесі;

б) пайдаланылған талдамалық әдістеменің және егер қолданылса, оның көзінің (әдістемені әзірлеуге және (немесе) әдістеменің түріне арналған әдебиет көздеріне сілтемелердің) сипаттамасы;

в) сандық айқындау әдістемесінің (талданатын заттың, ІС-тің, сынамаға дайындықтың, талдаудың) сипаттамасы;

г) стандарттық үлгілер (шығарылған жері, сериясының нөмірі, талдау сертификаты, тұрақтылығы және сақтау шарттары);

д) градуирленген ерітінділер (стандарттар) және СБ-ға арналған үлгілер (биологиялық үлгінің әртүрлілігі, антикоагулянт (егер қолданылса), күнін және сақтау шарттарын көрсете отырып, градуирленген ерітінділерді дайындау);

е) циклдың қолайлылық критерийі;

ж) талдау нәтижелері:

циклдың қолайсыздығы себептерін сипаттай отырып, циклдың күнін және қолайлылығын немесе қолайсыздығын көрсете отырып, барлық орындалған талдамалық циклдар тізбеленген кесте;

талдамалық диапазонын, ықпал ету функциясын, эксперименттi есептелген концентрациясын және дұрыстығының мәнін қоса алғанда, барлық қолайлы талдамалық циклдардың градуирлеу нәтижелері тізбеленген кесте;

барлық қолайлы талдамалық циклдардың СБ-ға арналған үлгілерін талдау нәтижелерінің (цикл ішіндегі және циклдардың арасындағы дәлдігі мен дұрыстығы) кестесі, қолайлылық критерийінен тыс орналасқан мәндерін нақты белгілеу қажет;

сақтау шарттарын қамтитын, пайдаланылған бастапқы және жұмыс ерітінділерінің, СБ-ға арналған үлгілердің тұрақтылығы туралы деректер;

селективтілігі, САТШ, ауыстыру әсері, матрица әсері (егер қолданылса) және сызықтығы туралы деректер;

з) қабылданған шараларды толық негіздей отырып, валидация барысында алынған күтпеген нәтижелер; 

и) әдістемеден ауытқу және (немесе) салыстырмалығы (ауытқушылықтардың сипаттамасы, олардың зерттеу нәтижелеріне әсері, қосымша деректер.

99. Валидация туралы есепте градуирленген ерітінділер (стандарттар) мен СБ-ға арналған үлгілер үшін жүргізілген барлық жеке өлшеулердің нәтижелерін көрсету қажет.

2. 
   Жүргізілген зерттеулер туралы талдамалық есеп
   

100. Жүргізілген зерттеулер туралы талдамалық есепке сыналатын үлгілердің талдауына сәйкес валидация туралы есепке арналған сілтемені енгізу қажет. Бұдан басқа, онда сыналатын үлгілердің талдауының толық сипаттамасын беру қажет.

101. Талдамалық есепте көрсетілетін мәліметтерді жоғары егжей-тегжейлеу кезінде талдауға қажетті, тиісті рәсімдер бойынша салыстырмалылығына арналған сілтемені көрсету жеткілікті. Қарсы жағдайда салыстырмалылығының деректерін есепке қоса беру қажет.

102. Барлық алғашқы құжаттар сарапшының сұрау салуы бойынша өздерінің бастапқы нысанында қолжетімді болуға тиіс.

103. Талдамалық есепте талдау жоспарынан, талдамалық әдістемеден немесе салыстырмалылығынан барлық ауытқушылықтарды сипаттау қажет.

104. Жүргізілген зерттеулер туралы талдамалық есептің мазмұнына қойылатын ең төменгі талаптар:

а) стандарттық үлгілер (шығарылған жері, сериясының нөмірі, талдау сертификаты, тұрақтылығы және сақтау шарттары);

б) градуирленген ерітінділер (стандарттар) және СБ-ға арналған үлгілер (сақтау шарттары);

в) циклдың қолайлылық критерийі (қысқаша сипаттама, тиісті хаттамаға немесе салыстырмалылығына сілтеме);

г) сандық айқындаудың сипаттамасы (қысқаша сипаттама);

д) үлгілердің қозғалыс схемасы (қабылдау күні және мазмұны, қабылдау кезіндегі үлгілердің жай-күйі, сақтау орны және шарттары (егер қолданылса));

е) сыналатын үлгілердің талдау нәтижелері;

талдамалық циклдың құрамы:

барлық талдамалық циклдардың және сыналатын үлгілердің күндерін және нәтижелерін көрсете отырып, тізбеленген кесте;

барлық қолайлы талдамалық циклдардың градуирлеу нәтижелері тізбеленген кесте;

барлық қолайлы талдамалық циклдардың СБ-ға арналған үлгілерін талдау нәтижелерінің тізбеленген кестесі; қолайлылық критерийлерінен тыс орналасқан мәндерін нақты белгілеу қажет;

жарамсыз талдамалық циклдар (сәйкестендіру деректері, талдау күні, ақаудың себептері);

ж) әдістемеден ауытқу және (немесе) салыстырмалылығы (ауытқушылықтардың сипаттамасы, олардың зерттеу нәтижелеріне әсері, қосымша деректер;

з) жарамсыз цикл ретінде (үлгілерді сәйкестендіру кестесі, қайта талдау себептері, бастапқы мәндері және қайта талдау кезінде алынған мәндері) осындай талдамалық себептер бойынша қайта талдауды қоспағанда, қайта талдау.

105. Активті сыналған үлгілердің қайта талдау нәтижелерін валидация туралы есепте немесе талдамалық есепте жеке қосымшада беруге жол беріледі.

106. Биоэквиваленттілігін зерттеулер туралы талдамалық есепке олар кемінде 20% субъектілерді, сондай-ақ СБ-ға арналған тиісті үлгілерді және градуирленген ерітінділерді (стандарттарды) енгізетіндей, толық талдамалық циклдардың хроматограммаларын қоса беру қажет.

107. Басқа да зерттеулердің талдамалық есебінде репрезентативті хроматограммаларды беру қажет. Қосымша хроматограммалар сұрау салу бойынша қолжетімді болуға тиіс.

_________________

Еуразиялық экономикалық одақ

шеңберінде дәрілік препараттардың

биоэквиваленттілігіне зерттеулер

жүргізу қағидаларына

№ 7 ҚОСЫМША