106
- аксиологиялық негізі – гуманистық-технологиялық құндылықтағы тепе-
теңдік;
- онтологиялық негізі – тұлғалық-кәсіптік құзіреттіліктің базалық жүйесі;
- технологиялық негізі – қоғамдық-кәсіптік қатынастағы жүйе.
Іс-әрекеттік-технологиялық деңгей білім берудің жүйелі-құрылымдық
аспектісіндегі инженерлік-педагогикалық білім беру процесінде инженерлік
педагогикалық қызметті технологиялық негізде дуальдіқ түрде түрлендіруді
жүзеге асырады:
- білім беру саласында оқытушылар мен студенттердің тұлғалық-кәсіптік
құзіреттелігін үздіксіз дамытуға бағыттау;
- өндірістік салада – маманның тұлғалық-кәсіптік құзіреттілігін үздіксіз
дамытады.
Инженерлік-педагогикалық мамандарды даярлаудағы білім берудің
қызметіндегі дидактикалық шарты мен ұйымдық формасы, заңнамалық-
құқықтық негізде мұндай дуальді жүйенің жүйелік-құрылымдауы әртүрлі
болады.
Тұлғалық-нәтижелік деңгей білім беру процесін қалыптастырудағы
мамандардың тұлғалық-кәсіптік құзіреттілігін көрсету және екі жүйе құраушы
үшін жалпы білім беру аспектісінің субъективті-нәтижесіндегі дуальді жүйені
ұсынады.
Инженерлік-педагогикалық білім берудегі дуальдіқ жүйенің модельдік
тұжырымдамасы көрсетілген (сурет 6).
107
Сурет 6 - Инженерлік-педагогикалық білім берудегі дуальдіқ жүйенің
модельдік тұжырымдамасы
пиилаьилваидьв
Тұлғалық-нәтижелік деңгей
М
ам
ан
да
рд
ы
ң тұл
ға
лы
қ
-кә
сіп
ті
к қ
ұз
ы
ре
тті
ліг
ін
үз
дік
сіз
д
ам
ы
ту
пиилаьилваидьв
Б
іл
ім
бе
р
у
сал
ас
ы
Б
ілі
м
алуш
ыла
рд
ың
к
әс
іб
и-
тұлға
лық
құз
ыре
тт
ілі
гі
н
үз
ді
кс
із
д
амыту
С мвысмвысоппопопо
Онтологиялық негізі –
кәсіби тұлғалы
құзыреттіліктің
базалық жүйесі
Технологиялық негізі –
қоғамдық-кәсіптік
байланысты дамыту
үрдісін ұйымдастыру
Әдіснамалық деңгей
Білім берудің нәтижесі – кәсіби тұлғалық
құзыреттілік
Аксиологиялық негізі –
гуманистік және
техникалықтепе-теңдік
Біріңғай әдіснамалық негізі
Өн
дір
іс
салас
ы
108
Инженерлік-педагогикалық білім беру дербес кәсіптік білім беру
жүйесіндегі үш негізгі құрылымдық кешенді құрайды.
Осы және басқада нормативтік құжаттар білім беру құжаттарының түрлері,
оқытудың нормативтік уақыты, білім беру бағдарламаларының жалпы талабы
мен оларды білім беру мекемелерінде жүзеге асыру, қосымша кәсіптік білім
берудің құрылымын анықтайды.
Белгіленген қосымша кәсіптік білім берудегі әртүрлі формаларына – қайта
даярлау, тағылымдама, біліктілікті көтеру жатады.
Қосымша кәсіптік білім берудіге құрылымдық-ұйымдық аспектінің
жүйесіне енетіндер:
- Барлық жүйедегі ұйымдық негіз бен ғылыми-әдістемелікті құрайтын
қосымша кәсіптік білім беру мекемелеріндегі дербес білім беру.
- Жоғары оқу орындары жоғары білімді мамандардың біліктілігін көтеру
мен кәсіптік қайта даярлауды жүзеге асыру;
- Үлкен ғылыми-өндірістік бірлестіктің, жетекші универсиетті құрайтын
қосымша кәсіптік білім берудегі құрылымдық бөлімшелер;
- Орта кәсіптік білім беру мекемелері кәсіптік білім берудің орта
деңгейіндегі мамандардың біліктілігін көтеру мен кәсіптік қайта даярлауды
қамтамасыз ету;
- Ғылыми ұйымдар мен кәсіпорындардың бөлімшелік құрылымдары және
білім беру мекемелері ішкі фирма аралық оқу мен мамандарды даярлауды
қамтамасыз етеді.
Нормативтік-ұйымдық
байланыстағы
дуальдіқ
жүйе
инженерлік-
педагогикалық білім берудегі құрылымды түбегейлі өзгертуді талап етпейді.
Алайда, инженерлік-педагогикалық білім беруге бағытталған өндірістік сала
мен өзара оның құрылымдық кешеніндегі ерекшеліктерді түбегейлі өзгертеді.
Іс-әрекеттік-технологиялық деңгейдегі жүйені түсіну үшін екі диалектілік
өзара байланыстағы процестің білім беруіне сүйенеді, алайда дербес жақтары
өзіндік арнайы ерекшелікке ие. Бір жағынан, «белгіленген мемлекеттік білім
беру деңгейі азаматтардың (оқушылардың) жетістігіне сүйене отырып
мемлекеттік, қоғамдық, адами қызығушыларды оқыту және тәрбиелеудің
мақсатты бағытталған білім беру үдерісіне ие болып табылады» [143]. Осы
көзқарастағы білім беру (оқытушылар, педагогтар) оқытудың субъектісі ретінде
шынайы объектіні ұсынатын объектелген ерекшелікке ие.
Басқа жағынан білім беру – жоғары білім деңгейіне жету мақсатында
оларды үйрену тәсілдері, білім алушылардың білім, білік және дағдыларын
дамыту, меңгерту болып табылады. Мұндай жағдайда білім берудің субъектісі
субъективті деңгейдегі білім беру процесінің білім алушыларды объективті
аспектіде білім беру объектісі болады.
Кәсіби білім берудегі объективті үдерістік аспект «кәсіптік қызметті
дербес жүзеге асыру, кәсіптік-педагогикалық қызметтегі барлық саланы
орындау, нақты мамандыққа сай тұлғаны тиімді даярлауға мүмкіндік жасау,
тұлғалық үдерісті қалыптастыруды ұсынады (сурет 7).
Достарыңызбен бөлісу: |
