Электртехникалық материалтану

Есепті зертханалық жұмыс бойынша бекітілген қалыпта орындайды (№1 зертханалық жұмыстың әдістемелік нұсқауына қара).

Қорытындыда келесіні көрсету керек:

а) U_пр = f (W) тәуелділікті салу және оны түсіндіру;

б) сыналатын трансформаторлық майдың келесі пайдалануына жарамды ма және аппараттардың номиналды кернеуі қандай болуы керек;

в) майды сынау кезінде тесіп өтуінің түрін көрсет.

6.1.1 Сынақтан өтетін материалдардың электрлік және физика – механикалық сипаттамаларымен танысу.

6.1.2 Салыстырмалы ылғалдылықта ұзақ уақыт болған электртехникалық материалдар үлгілерінің таразылауын жүргізу.

6.1.3 Ылғалдылық жұтудың коэффициентін анықтау және алынған қорытындылардың сараптамасын жүргізу.

Оқшауламаны қоршайтын ауа сұдың буын ұстайды. Оқшауламаның (диэлектриктің) бетіне қонған су диэлектриктің меншікті көлемдік және меншікті беттік кедергілерін күрт төмендетеді.

Ылғалдың әсер етуіне орнықтылық бойынша диэлектриктерді үш топқа бөлуге болады:

а) диэлектриктер ылғалдылықты жұтады және оны сулайды;

б) диэлектриктер ылғалдылықты жұтпайды, бірақ суланады;

в) диэлектриктер ылғалдылықты жұтпайды және онымен суланбайды.

Үшінші топтың диэлектриктері басқаларға қарағанда артықшылыққа ие, бірақ та олардың саны аз. Берілген топтардың келесі материалдары белгілі: парафин, церезин, фторопласт-4.

Басқа электроқшаулама материалдар ылғалдылықтың әсерінен өзінің электроқшаулама қасиеттерін нашарлатады. Бұл олардың ылғалдылығының сипаттамасы болып келеді.

Бетке тұнған ылғал – полярлану табиғатынан тәуелді материалдың сулануы. Бетінде белгілері қарама-қарсы иондар ауысатын иондалу полярлануы бар заттар өзінің бетіне ауадағы полярлы су молекулаларын тартады, ал олар өзімен қатар қалындығы бірнеше молекуладан тұратын ылғал оқшауламасымен қосылады (6.1-а сурет).

Өріс жоқ болғанда электронды полярлануға ие диэлектрліктер бейтарап бетке ие және судың молекуласын (6.1 сурет в) тартпайды. Сондықтан, иондық полярлануға ие диэлектрліктер сумен жақсы суланады, дипольды полярлануға ие диэлектриктер азырақ суланады, ал электрондық полярлануға ие (бейтарап диэлектриктер) диэлектриктер суланбайды.

а) б) в)
а) иондық полярлануға ие диэлектриктер;

б) дипольды полярлануға ие диэлектриктер;

в) электронды полярлануға ие диэлектриктер.

в) үлкен ылғалдылық φ_і = (95 ... 98) % кезінде.

Р₂ – ұзақ уақыт ылғалдылық жағдайында болған сол үлгінің массасы, г.

Ылғалдылық жұтудың коэффициенті арқылы диэлектрик сапасының төмендеуін бағалауға болады. Толық гигроскопиялық емес материалдар үшін

G = 0, қатты гигроскопиялық материалдар үшін G 100%-ке дейін және одан да көп болуы мүмкін (мысалы, қатты қағаз үшін).