желілерінің бӛлімшелері, айтылған адамдардың орынбасары және де әкімшілік
функциялары жүктелген мамандар;
18) кезекші персонал - жедел басқаруға және жедел ауыстырып қосу мүмкіндігі бар
және кезекшілікте болатын жұмыскерлер: диспетчерлер, кезекті инженерлер және
техниктер, ауысым басшылары, үйдің және басқару тақтасындағы кезекшілер, жедел-
шығу бригадаларының мүшелері. Егер Қағидалар мәтінінде бӛліну талап етілмесе
«кезекші» термині қолданыла береді;
19) жедел-жӛндеу персоналы - бекітілген кӛлемдегі электр қондырғыларына жедел
қызмет кӛрсетуге арналған, арнайы оқудан ӛткен және үйретуден ӛткен жӛндеу
персоналы;
20) жӛндеу персоналы - электр станциялары мен қосалқы станциялардың электр
қондырғыларын, ӘЖ, КЖ, ӘЖС, КЖС, релелік қорғанысты, автоматиканы, ӛлшеу
құралдарын, найзағайдан қорғау мен оқшаулағышты, диспетчерлік мен технологиялық
басқару құралдарын пайдалану-жӛндеу қызмет кӛрсетумен айналысатын кәсіби мамандар
және жұмысшылар, электр зертханалардың персоналы;
21) жұмыс орнын дайындау - жұмыс орнындағы қауіпсіз жұмысты қамтамасыз ету
бойынша техникалық іс-шараларды орындау;
22) кәсіпорын - кәсіпорындар, ұйымдар мен басқа да заңды адамдар;
23) біріктіру - бір мақсаттағы, атауы және кернеуі, тарату құрылғыларының (бұдан әрі
- ТҚ), генераторының, тақтасының, құрастыру шиналарына біріккен және электр
станциясының, қосалқы станциялардың және басқа да аймағында орналасқан электр
тізбегі (жабдық және шиналар);
24) кернеумен жұмыс - тоқ ӛткізетін бӛліктерге жанасумен, жұмыстық кернеуде
орналасқан немесе аралығында тоқ ӛткізетін тӛмен мүмкіндікті бӛліктерімен атқарылатын
жұмыс;
25) биіктікте атқарылатын жұмыстар - жинақтау керек-жарақтарымен немесе тікелей
конструкциялар элементтермен, жабдықпен, машиналар және механизмдермен, биіктігі 5
метрде және топырақтың, жабындардан немесе жұмыс тӛсенішінен жоғарыда
атқарылатын жұмыстар. Бұл ретте жұмысшыны жұмыстың барлық сәттерінде және орын
ауыстыру кезінде биіктіктен құлаудан сақтаудың негізгі құралы сақтандыру белдігі болып
табылады;
26) жұмыс орны - жұмысты орындау үшін персоналдың кіруіне рұқсат етілетін электр
қондырғы учаскісі;
27) нұсқау - жұмыстың қауіпсіз орындалуы үшін берілген ауызша тапсырма және ол
жұмыстың құрамын, орнын, қауіпсіздік шараларын (егер қажет болса) және оны орындау
тапсырылған тұлғаны анықтайды.
28) тоқ ӛткізетін бӛлігі - кернеуі бар электр қондырғының бӛлігі;
29) тоқ ӛткізбейтін бӛлігі - апаттық жұмыс тәртіптерінде кернеу ӛрісінде болатын
электр қондырғының бӛлігі, мысалы, электр машина корпусы;
30) электр қондырғы - электр энергиясы шығарылатын, ӛндірілетін, жеткізілетін,
таратылатын, тұтынылатын қондырғы;
31) жергілікті кезекші персоналсыз электр қондырғысы - ӘЖ және КЖ, жедел-шығу
бригадалары немесе жедел-жӛндеу жұмыстарының персоналы арқылы қызмет
кӛрсетілетін электр қондырғысы;
32) жұмыс істеп тұрған электр қондырғы - коммутациялық аппаратқа берілетін кернеу
немесе кернеулі электр қондырғысы немесе оның учаскісі;
33) қарапайым және кӛрнекті схемасы бар электр қондырғысы - 1000 вольт кернеуден
жоғары ТҚ жеке секцияланған немесе секцияланбаған жүйе шиналары, салқын жүйесі
жоқ шиналар, барлық ӘЖ және КЖ, 1000 вольтқа дейін жететін барлық электр
қондырғылары;
34) күрделі схемасы бар электр қондырғысы - кернеуі 1000 вольттан жоғары,
қарапайым схемасы бар электр қондырғыларына қарағанда, шина жүйесі дамыған ТҚ.
4.
Қызметі
электр
қондырғылармен
байланысты
жұмыскерлердің
осы
Қағидалардың
1-қосымшасына
сәйкес электр қауіпсіздігі бойынша тобы болуы қажет.
Электр қауіпсіздігі бойынша топты беру тәртібі Қазақстан Республикасы Үкіметі бекіткен
Тұтынушылардың
электр
қондырғыларын
пайдалану
кезіндегі
қауіпсіздік
техникасы қағидаларында кӛрсетілген.
5. «Арнайы жұмыстар» қауіпсіздігі бойынша қосымша талап қойылатын жұмыстарды
орындауға жіберілетін адамдардың біліктілік куәлігінде жазу болуы тиіс.
Арнайы жұмыстарға мыналар жатады:
1) жоғары ӛрмелейтін жұмыстар;
2) тоқ жүретін бӛліктердегі кернеуі бар жұмыстар: тазалау, оқшаулағыштарды
ауыстыру, жуу және қыспақтарды жалғау, тростарды майлау;
3) құдықтарда, шурфтарда, қазылған жерлерде және тереңдігі 2 метрден асатын қазан
шұңқырлардағы жұмыстар;
4) қысым қатысында жұмыс істейтін ыдыстарды жӛндеу: жоғарылатылған кернеу
жабдықтарын (мегаомметрлермен жұмыс істеуден басқа) сынау.
6. Электр станцияларының және қосалқы станциялардың жұмыс істеп тұрған электр
жабдықтары бар (басқару, релейлік және соған ұқсас қалқандарды қоспағанда) үй
жайларда, жабық тарату қондырғыларында (бұдан әрі - ЖТҚ) және ашық тарату
қондырғыларында (бұдан әрі - АТҚ), құдықтарда, туннельдерде және орларда болатын,
сондай-ақ ӘЖ қызмет кӛрсетуге және күрделі жӛндеуге қатысатын барлық персоналға
қорғаныс каскаларын пайдалану қажет.
7. 1000 В-тан жоғары электр қондырғыларындағы кезекші жұмыскерлер немесе электр
қондырғыларына жеке ӛзі қызмет кӛрсететін жедел-жӛндеу персоналына және ауысым
бойынша аға жұмыскер IV топты, қалғандары ІІІ топты иеленуі тиіс.
1000 В-қа дейінгі электр қондырғыларындағы кезекші жұмыскерлер немесе электр
қондырғыларына жеке ӛзі қызмет кӛрсететін жедел-жӛндеу персоналы III тобын иеленуі
қажет.
8. Электр қондырғыларында кернеулі қоршалмаған тоқ жүретін бӛлшектерге
адамдардың, жүк кӛтергіш машиналарының, механизмдердің осы Қағидалардың
4-
қосымшасының
1-кестесінде кӛрсетілген аз ара қашықтықтан жақындауына тыйым
салынады.
9. Электр станциялары мен қосалқы станцияларындағы электр қондырғыларын
кезекшіліктен немесе жедел-жӛндеу персоналы кезекшілікте тұрған III топтағы бір адам
ғана немесе әкімшілік-техникалық персоналына V топтағы жұмыскер де қарауды жүргізе
алады.
10. Осы электр қондырғыларға қызмет кӛрсетпейтін жұмыскерлерді тек 1000
Вольттан жоғары электр қондырғыларындағы IV топтағы немесе 1000 Вольттағы
кернеуліктегі электр қондырғыларындағы III тобы бар кезекші мен жедел-жӛндеу
персоналының не жеке ӛзінің тексеруге құқығы бар жұмыскердің бірге жүруімен ғана
жіберуге болады.
Бірге ілесіп жүруші электр қондырғыларына жіберілген адамдардың қауіпсіздігін
қадағалап отыруы қажет және Қағидалардың
4-қосымшасының
1-кестесінде кӛрсетілген
аз қашықтықтағы тоқ жүретін бӛліктерге оларды жақын келмеуі туралы ескертуге
міндетті.
11. 1000 В-тан жоғары электр қондырғыларын тексеру барысында қоршаумен немесе
тосқауылмен жабдықталмаған бӛлмелердегі тоқ ӛтетін бӛлшектерге осы Қағидалардың
4-
қосымшасының
1-кестесінде кӛрсетілгеннен аз ара қашықтықта жақындауға тыйым
салынады. Қоршалған жердің есігін ашуға және тосқауылдан немесе қоршаудан асуға
тыйым салынады.
1000 В-қа дейінгі электр қондырғыларын тексеру барысында қалқандардың, басқару
пульттерінің және басқа да қондырғылардың есіктерін ашуға болады. Тексеру барысында
кез келген жұмыс түрлерін орындауға тыйым салынады.
