«Электр қондырғыларын пайдалану кезіндегі қауіпсіздік техникасы қағидаларын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2012 жылғы 29 қарашадағы №1509 Қаулысы

қоспағанда,  осы  жақтан  кернеу  берілетін  жұмыс  істеу  үшін  ажыратылған  учаскенің 

барлық  жағындағы  барлық  фазалардың  (полюстердің)  тоқ  ӛткізгіш  бӛлшектері  жерге 

тұйықталады. 

Ажыратылған  сызықтық  айырғыштарда  жұмыс  істеу  кезінде  ӘЖ  жақтағы  сымдарда 

жерге тұйықтау пышақтары болса да айырғышта қосымша жерге тұйықтау орнатылады. 

93.  Жерге  тұйықтау  тоқ  ӛткізгіш  бӛлшектер  кӛрінетін  үзіктері  бар  кернеудегі  тоқ 

ӛткізгіш  бӛлшектерден  бӛлек  болады.  Осы  Қағидалардың 

73-тармағында

  кӛзделген 

жағдайда кӛрінетін үзіктері болмауына рұқсат етіледі. 

Электр 

қондырғыларына 

орнатылған 

жерге 

тұйықтау 

ажыратқышпен, 

айырғыштармен,  бӛлгіштермен  немесе  жүктеме  ажыратқыштарымен  ӛшірілген  жұмыс 

жүріп жатқан тоқ ӛткізгіш бӛлшектерден бӛлек болады. 

94.  1000  В-қа  дейінгі  электр  қондырғыларында  ТҚ  жинақ  шиналарында, 

қалқандарында  (оқшауланған  сымдардан  орындалған  шиналарды  қоспағанда)  жерге 

тұйықтау  болу  керек.  Жерге  тұйықтауды  осы  шиналарға  жалғаудың  қажеттілігін немесе 

қажет еместігін наряд (нұсқау) беруші анықтайды. 

95.  Станциялар  мен  қосалқы  станциялардағы  электр  қондырғыларда  орындалатын 

жұмыстың  сипатына  қарай  (оқшаулаудың  кедергілерін  ӛлшеу  және  ӛзгелері)  жұмыс 

орнын дайындау барысында орнатылған жерге тұйықтауды уақытша алуға болады. 

Уақытша  жерге  тұйықтауды  алу  мен  қайта  орнатуды  кезекші,  жедел-жӛндеу 

персоналы немесе жұмыс ӛндіруші  немесе жұмыс жетекшісінің берген наряды бойынша 

орындалады. 

Жерге  тұйықтаудың  уақытша  алуға,  сондай-ақ  осы  операцияға  жетекшісінің  және 

жұмыс ӛндірушімен орындауға келісу. Берілген рұқсат нарядтың «Жеке нұсқаулар» деген 

жолында  жерге  тұйықтаудың  қайда  және  қандай  мақсатпен  алынғаны  туралы  жазумен 

енгізіледі. 

96.  Жерге  тұйықтау  орнату  қауіпті  немесе  мүмкін  емес  конструкциялық  электр 

қондырғыларында  (мысалы,  кейбір  тарату  жәшіктерінде,  жеке  типті  КТҚ,  фазалары  тік 

орналасқан  жинақтарда)  жұмыс  орнын  дайындауда  жерге  тұйықтауды  орнатуға 

болмайды,  тек  айырғыштардың  пышақтарына  диэлектрлік  қалпақтар  кигізіледі  немесе 

коммутациялық  аппараттардың  түйіспелері  арасына  оқшауламалаушы  бастырғыштар 

қойылады. 

97. 1000 В-тан жоғары ӘЖ желісі ажыратылған секциялы коммутациялық аппараттар 

мен барлық ТҚ жерге тұйықтау керек. 

Мыналарға: 

1)  35  кВ  және  жоғары  ӘЖ  қосалқы  станцияларда  тармақтанулармен  бірге  жерге 

тұйықтауға  болмайды,  егер  де  ӘЖ  екі  жақтан  жерге  тұйықталған  болса  осы  қосалқы 

станцияларында жерге тұйықтау ӛшірілген сызықтық айырғыштарда орнатылады. 

2)  6-20  кВ  ӘЖ  тек  бір  ТҚ  немесе  бір  секциялайтын  аппаратқа  немесе  жақын  тұрған 

ТҚ  немесе  тіректегі  секциялайтын  аппаратқа  жерге  тұйықтау  керек.  ӘЖ  ажыратылған 

басқа  ТҚ  мен  секцияланатын  аппараттарда  жерге  тұйықтау,  ӘЖ  ажыратылған  жерде 

жұмыс  орны  мен  ТҚ  немесе  секциялайтын  аппараттардың  арасында  рұқсат  етіледі.  ӘЖ 

кӛрсетілген жерге тұйықтау жерге тұйықталу құрылғысы бар тіректерге орнату керек. 

1000 В-қа дейінгі ӘЖ жерге тұйықтау тек жұмыс орындарында орнатылады. 

98. 

109-тармақта

  кӛрсетілген  жерге  тұйықтауға  қосымша  әрбір  бригаданың  жұмыс 

орындарында  сымдардың  барлық  фазалары,  қажет  болған  жағдайда  тростары  да  жерге 

тұйықталады. 

99. Тегістегіш металл роликтерде немесе ұстап тұратын қысқыштарда жатқан сымдар 

үшін  осы  роликтердің  немесе  қысқыштардың  шетін  жерге  тұйықтау  жеткілікті.  Ролик 

немесе  қысқыш  шетінің  және  ӘЖ  металл  тірегінің  конструкциясы,  сондай-ақ  темір 

бетонды  жерге  тұйықтаған  арматурасы  арасында  табиғи  металл  байланысы  болғанда 

роликті немесе қысқышты қосымша жерге тұйықтау талап етілмейді. 

100.  Анкерлер  аралығындағы  сымдарды  монтаждау  кезінде,  сондай-ақ  ӘЖ 

монтаждалған  анкер  тіреуіндегі  ілгектерді  біріктірген  соң  сымдар  алдыңғы  және  соңғы 

тіреудің біреуі жерге тұйықталуы керек. 

101. Сымдарды (тростарды) монтаждалған анкер аралығындағы соңғы анкерлі тірекке 

жерге тұйықталуға болмайды, сондай-ақ найзағай разрядтары әлеуетінің ӛтіп кетуін және 

басқа да ӘЖ дайын учаскесінен сымдардың жүктемесінің басқа учаскеге кетіп қалмауын 

жібермеу үшін ӘЖ жӛнделген учаскесіне жерге тұйықтауға болмайды. 

102.  Тарамдалған  сымдардың  ӘЖ  әрбір  фазадағы  бір  сымды  ғана,  ал  оқшаулауғыш 

кернегіш болса, фазаның барлық сымдарын жерге тұйықтауға тура келеді. 

103.  Бір  тізбекті  ӘЖ  жұмыс  орнында  жерге  тұйықтау  жұмысы  жүргізіліп  жатқан 

немесе кӛрші тіреуге орнатылады. Бригада жұмыс істеп жатқан ӘЖ учаскесінің екі жағын 

да жерге тұйықтау орнатуға болады, жағдай арқылы жерге тұйықтаудың ара қашықтығы 2 

километрден аспайды. 

104.  ӘЖ  тіреуінен  оқшауланатын  найзағайдан  қорғау  тросында  немесе  тіреу 

конструкциясында  жұмыс  істеу  барысында  егер  де  тросқа  1  метрден  аспайтын 

арақашықтықта  жақындау  талап  етілсе,  тросты  жерге  тұйықталады.  Жерге  тұйықтауды 

трос оқшауланған аралықта орнатады. 

Егер  осы  троста  мұз  еріту  қарастырылған  болса,  жұмыс  алдында  трос  ӘЖ 

ажыратылады, ал жерге тұйықтау кернеу берілетін жақта орнатылады. 

105.  Келтірілген  кернеу  астындағы  ӘЖ  бір  сӛндіргіш  кӛп  тізбекті  ӘЖ  тізбегіндегі 

басқа ӘЖ қиылысқан аралықтағы жұмыс істеу кезінде жерге тұйықтауды орнатуға және 

фазалық жұмыс жӛндеуге қойылатын талаптар. 

310-315-тармақтарында

 келтірілген. 

106.  ӘЖ  тасымалданатын  жерге  тұйықтауды  мынадай  түрде  жалғанады:  металл 

тіреулерде - оның элементтеріне; жерге тұйықтау құламалары бар темір бетон және ағаш 

тіреулерінде осы құламаларға тек толықтығын тексергеннен кейін ғана жалғауға болады. 

Жерге  тұйықтау  құламасы  жоқ  темір-бетон  тіреулерінде  жерге  тұйықтау  траверстерге 

немесе тіреудің темір элементтеріне жалғауға болады. 

Нейтралды  жерге  тұйықтау  1000  В-қа  дейінгі  электр  тораптарында  нӛльдік  сымды 

қайта  жерге  тұйықтау  кезінде  тасымалданатын  жерге  тұйықтау  осы  сымға  жалғауға 

болады. 

Тасымалданатын  жерге  тұйықтау  жұмыс  орындарда  0,5  метр  кем  емес  жерге  тік 

қадаған жерге тұйықтауды жалғайды. Жерге тұйықтауларды кез келген үйілген топыраққа 

орнатуға тыйым салынады. 

107.  1000  В-қа  дейінгі  ӘЖ  тіректерде  немесе  оқшаулаушы  буынсыз  телескопиялық 

биікте  жұмыс  істеу  кезінде  жерге  тұйықтау  жӛнделіп  жатқан  желілердің  сымдарында, 

тіреуде  тартылған  барлық  сымдарда,  оның  ішінде  телемеханика  және  радиотрансляция 

желілерінің сымдарында болуы керек. 

108.  1000  В-қа  дейінгі  электр  станциялар  мен  қосалқы  станциялардың  электр 

қондырғыларында  жерге  тұйықтауды  орнату  кезекші  немесе  жедел-жӛндеу  персоналы 

ішінен ІІІ тобы жұмыскерінің орындауына рұқсат етіледі. 

109.  1000  В-тан  жоғары  электр  станциялары  мен  қосалқы  станцияларының  электр 

қондырғыларында: 

1)  тасымалдау  жерге  тұйықтауды  екі  жұмыскер  орындау  керек:  біреуі  IV  топтан 

(кезекші  немесе  жедел-жӛндеу  персоналының  ішінен),  ал  екіншісі  ІІІ  топтың  жӛндеу 

персоналы ішінен, ал жерге тұйықтауда тұтынушы персоналы ішінен болуы мүмкін. Алыс 

қосалқы  станцияларында  әкімшілік-техникалық  персоналдың  немесе  диспетчердің 

рұқсатымен  негізгі  схема  бойынша  жерге  тұйықтау  орнатуға  екінші  жұмыскер  ретінде 

тұтынушы персоналынан бір жұмыскерді тартуға болады. 

2) жерге тұйықталатын пышақтарды қосуды кезекші немесе жедел-жӛндеу персоналы 

ішінен IV топтағы бір жұмыскер орындай алады.