«Экология және жер қойнауын пайдалану салаларындағы табиғи ресурстарды тиімді қолдану»

жүктеу 0,85 Mb.

Pdf просмотр

бет	40/51
Дата	22.06.2023
өлшемі	0,85 Mb.
	#43050
түрі	Конспект

1 ... 36 37 38 39 40 41 42 43 ... 51

3.-геохимии-и-экогеохимии-каз

3. Геохимиялық ландшафтардың жіктелуі.

2. Геохимиялық ландшафтар.
Қоршаған ортада антропогендік әрекетті анықтайтын ең қолайлы деңгей
ландшафты-геохимиялық
болады. Ол екі жалпы жүйелерден тұрады:
геохимиялық және қарапайым ландшафтан.
Ландшафт геохимиясының негізгін қалаушы Б.Б. Полынов болған. Полынов
бойынша,
қарапайым ландшафт
– бір текті кендерден тұратын және әр
өмір сүру кезіндегі өзекті өсімдік қоғамдастық пен жамылған белгілі
рельефтің түрі. Барлық жағдайлар топырақтың белгілі айырмасын тудырады
және ағзалармен тау жыныстардың бірдей дамуымен, әрекеттесуін
білдіреді. Ландшафтарды анықтағанда пайда болатын химиялық элементтердің
көздерін және миграциясын сыртқы факторлардын негізгі ерекшеліктерімен
есептейді, оларды қазіргі кезде
ландшафты-геохимиялық
деп атайды.
Прельман бойынша,
геохимиялық ландшафтар
- элементтердін миграциясымен
байланысқан қарапайым ландшафтардың парагенетикалық бірлестігі.
Геохимиялық ландшафтарды құрайтын қарапайым ландшафтардың
зандылық байланысы – геохимиялық кернеулерді келтіреді. Белгілі бір
геоморфологиялық құрылымына сай қарапайым ландшафтардың жиынтығы
жергілікті ландшафт
боп саналады. Мысалы, терасса, көлдін жағалауы ж/е
т.б.
Ландшафтың манызды сипаттамасының бірі, анықталатын ландшафттың
аймағы (көлемі). Ол ландшафттың барлық бөлшектерін көрсететін ен кіші
жер көлемі.
Ландшафтармен жақын байланысты
геохимиялық кедергілер
тұрады.
Перельман бойынша, ол жер қыртысындағы қысқа арақашықтағы химиялық
элементтердің концентрациялары кенет азаю салалары геохимиялық
кедергілердің екі негізгі түрі бар: табиғи және техногенді.
3. Геохимиялық ландшафтардың жіктелуі.

47
Ландшафтардың геохимиялық жіктелуі негізінде, элементтердің сыртқы
миграциялық факторларынын өзгеруі жатады. Оларды қазіргі кезде
геохимиялық-ландшафтық факторлар
деп атайды. Перельман және
Алексеенко берген жіктелуі көп таралған. Әр қайсында кемшіліктері мен
артықшылары бар.
Барлық геохимиялық ландшафттар аквальдік және жергіліктік ландшафттарға
бөлінеді. Жергіліктік ландшафтар ормантехникалық, ауылшаруашылық,
өнеркәсіптік, жолдық, Елді мекендердің ландшафттардан тұрады.
Аквальдік
ландшафттар
табиғи және техногенді боп бөлінеді. Табиғи ландшафттар
ішкі континенталді және мұхитты ландшфттарға бөлінеді.

жүктеу 0,85 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 36 37 38 39 40 41 42 43 ... 51