ҚЕҰ басқару Тəжірибелі мамандарға

9а

9а

Адал басқарудың өз құрылымы бар

Адал басқарудың өз құрылымы бар

3

3

3

Басқарма шешімдерді ұжымдық жолмен қабылдайды 

Басқарма шешімдерді ұжымдық жолмен қабылдайды 

Басқарманың  негізгі  құндылығы  ол  ұжымдық  орган.  Басқарма  КЕҰ  көптеген 

серіктестерінің мұдделерін өкіл етеді жəне осындай ұжымдық басқару топтар-

дың немесе жеке адамдардың мүдделеріне төтеп беріп ұйымға өз миссиясын 

ұстануға көмектеседі. Бұл орайда басқарма басқару өз талантын, тартылым-

дығын, өз көзқарасы мен беделін əкелетін ұйымның басшысын толықтырады. 

Ұжымдық    басқарудың  тəжірибелік  құндылығы  бар.  Басқарма  ұжым  болған-

дықтан бір басты басқарудан қарағанда тəжірибесі молырақ. Көптеген көзқа-

растардан басқарма бірыңғай орган бола тұра  ортақ көзқарасты қалыптас-

тырады жəне осымен ұйымды біріктіретін күш ретінде өзін көрсетеді. Басқар-

маға тиімді ұжым ретінде қызмет атқаруға көмектесу үшін негізгі құжаттарда 

ұжымдық шешімдерді қабылдау тəртібін орнату қажет себебі ұжымдық басқа-

ру іс жүзінде оңай дүние емес.  

Мысалы  басқарма  шешімді  мүшелердің  көпшілігі  қатысқан  (кворум)  ресми 

жиналыстар  кезінде  қабылдайтыны  жазылу  керек.  Жарғылық  құжаттарда 

басқарма  мұшелерінің  канша  саны  кворум  саналады,  жиналыстарды  қалай 

шақырады жəне онда шешімдер қандай жолмен қабылданып қалайша рəсім-

делетіні жазылу тиіс. Осындай ережелер басқармаға функцияларын тұрақты 

орындауға  жəне  қабылданған  шешімдердің  заңды  жолмен  қабылданғанын 

камəн тудырмайды. 

●  Менеджерлер командасы немесе ұйым 

Менеджерлер командасы немесе ұйым 

басшысы: 

басшысы: менеджмент.

 

Атқарушы орган немесе бірбасты басшы  

жиі кезде жоғарғы немесе басты органның 

шешімдерін орындайды жəне КЕҰ күнделікті 

өмірін басқарады. Ассоциацияларда 

бұл  функцияны бас менеджер атқарады.  

Қорларда бұл рольді əдетте бір адам 

атқарады  – атқарушы директор. Не болса 

да бұл команда немесе тұлға жоғарғы 

басқарушы органдарға жауапты. 

●  Қадағалау органы:  

Қадағалау органы:  қадағалау жəне аудит.

 

Кейбір кездерде КЕҰ-да шешімдер 

қалай қабылданады жəне орындалады, 

қаржы қалай жұмсалады жəне заң қалай 

орындалатынын  бақылайтын топ болады. 

 

Ондай органдар əдетте басқармадан 

тəуелсіз (Мажарстан мен Польшадағы 

сияқты) жəне есепті тікелей жоғарғы 

органға береді.  Əділ шешімдер қабылдау 

үшін қадағалау органының мүшелері 

басқарма отырыстарына қатысуға, 

құжаттармен танысуға, КЕҰ қызметін 

бақылауға құқықтары бар бірақ оларда 

дауыс беру құқығы жоқ.  Əдетте басқарма 

төрағасы қадағалау органының мүшелері 

өз міндетемелерін тиімді орындауы үшін 

оларды толық ақпаратпен қамтамасыз етуі 

керек.

9б

9б

Адал басқарудың өз құрылымы бар

Адал басқарудың өз құрылымы бар

3

3

3

Ескертпелер

Басқармада  шешім  қабылдау  жолы  əр  түрлі  болуы  мүмкін.  Əдетте  ол  ұйымдық 

мəдениет пен басқармаға кіретін адамдардың қарым қатынастар мінезіне тəуелді.  

Бір басқармалар келісімге өте жеңіл келеді ал басқаларында əр мəселе бойынша 

дауыс  беруге  тұра  келеді.  Аталған  əр  əдіс  (немесе  екеуі  де)  қолдануға  болады 

себебі кез келген басқарма мүшесіне теңдік негізінде шешім қабылдауға қатысуға 

жол береді. Шешім қабылдау əдісі міндетті түрде шешімнің өзімен хаттамада жа-

зылу тиіс.  Басқарма отырыстан тыс шешімдерді тек қана ерекше жағдайларда қа-

былдай алады. Шешімді электрондық поштамен немесе басқарма мүшелерінің тек 

бір бөлігімен ол шешім дұрыс болғанына қарамастан жарғылық құжаттарға қайшы 

болуы  мүмкін  сол  себептен  даулы  немесе  күші  жойылуы  мүмкін.  Сол  себептен 

басқарма отырыстан тыс қабылданған шешімдерді қабылдау туралы ережелерді 

алдын ала қабылдау керек жəне келесі отырыста ол шешімді міндетті түрде бекі-

ту керек. («Тəжірибелік мысал: басқарма шешімін отырыстан тыс қабылдау»

«Тəжірибелік мысал: басқарма шешімін отырыстан тыс қабылдау»

 

қараңыз).

Тəжірибелік мысал: басқарма шешімін 

Тəжірибелік мысал: басқарма шешімін 

отырыстан тыс қабылдау 

отырыстан тыс қабылдау 

КЕҰ көпшілігінде жарғылық құжаттарында керекті 

кворум сақталған ресми отырыста қабылданған 

шешімдер ғана заңды болып табылады. Ал егер 

төтенше жағдайға тап болса не болады?  Жедел 

əрекеттену керек делік ал барлық басқарманы 

жинау немесе керекті кворум қамтамасыз ету 

мүмкін емес.   Əрине төтенше жағдайларда 

КЕҰ мүдделерін жəне қызметкерлерін қорғау 

үшін басқарма шешім қабылдауға мүмкіндігі 

болу керек. Жедел шешімдерді қабылдаудың 

нақты ережелері басқарма мүшелеріне    тіпті 

төтенше жағдайларда жауапты əрекеттенуге жол 

береді. Бұл ереже кворумға керекті мүшелер 

саны жеткіліксіз жағдайда өткізілетін отырыста 

немесе телефон, электрондық пошта арқылы 

қабылданған жедел шаралар қолдануға жол 

беру керек.  Осы жолмен қабылданған шешімдер 

міндетті түрде кейіннен келесі басқарма 

отырысында бекітіліп хаттамада жазылу керек. 

құрылтайшының жеке билігі осы лауазымы 

беретін құқықтар мен міндеттерінен  кең.