18б
18б
5
5
3
КЕҰ – өз миссиясын басшылыққа алатын ұйымдар
КЕҰ – өз миссиясын басшылыққа алатын ұйымдар
Басқарма тұрақты бағалау жүргізіп, миссияның жүзе-
Басқарма тұрақты бағалау жүргізіп, миссияның жүзе-
ге асырылуын қолдайды
ге асырылуын қолдайды
Бағалау – бұл басқарма үшін ұйымның өз миссиясын орындайтынына сенімді
болу жолы. Бағалау кезінде жоспарлау сияқты басқармадан басшы болу жəне
бақылау талап етіледі («Басқарманың бағалаудағы рөлі»
«Басқарманың бағалаудағы рөлі»
).
Бағалауды қызметкерлер немесе шақырылған кеңесшілер жасауы мүмкін, бі-
рақ басқарма сауалдардың дұрыс қойылып, алған нəтижелер дұрыс пайда-
ланғанына көзі жетуі тиіс. Басқарма бағалауды өткізу керек, яғни, жалпы ұйым
қызметін əлде оның жекелеген жақтарын, мысалы, қаржылық мəселелерін ба-
ғалау керек екендігін шешеді.
Бағалау барысында басқарма оның жеткілікті жəне анық негізі бар, керекті
көрсеткіштер бағаланып, дұрыс бағалау тəсілдері қолданылуына көзін жеткізуі
тиіс. Басқарма бағалау нəтижелерімен танысып, алған кеңестерді жүзеге асы-
ру шараларын қолдануы тиіс.
Басқарма сонымен бірге бағалау нəтижелері КЕҰ қызметінің жалпы бағытына
қатысты болса, онда оларды жоспарлау процесінде міндетті түрде ескеру ке-
рек екендігін назарға алу тиіс.
Басқарманың бағалаудағы рөлі
Басқарманың бағалаудағы рөлі
Басқарма КЕҰ жұмысын қалай бағалай алады?
КЕҰ жұмысын бағалау өте қиын, өйткені, онда
ұйым нəтижелігін растайтын қаржылық пайда
жоқ. Бірақ қаржылық көрсеткіштер бизнестің
нəтижелігін өлшейтіндей, КЕҰ жетістіктерін
бағалау үшін əлеуметтік пайда деп аталатын
өлшем қолданылуы мүмкін. Сондықтан,
біріншіден, басқарма ұйымның қандай əлеуметтік
пайда алатынын белгілеуі тиіс.
Басқарма «Қоғамда не өзгеруі тиіс?» жəне
«Біздің жақын арадағы бірнеше жылда қандай
нақты пайда алғымыз келеді?» деген сауалдар
қоя алады. Басқарма шынайы əсер күтілетін
бірнеше негізгі көрсеткіштерге назар салу керек.
Осы көрсеткіштерді қызметкерлермен талқылап,
солардың бəрі бір мақсатқа жетуге арналғанына
сенімді болуы тиіс.
Сосын басқарма мынадай сауалдар қойып,
нəтижелерді қалай өлшеу керектігін белгілеуге
тиіс: 1) осы жағдайды сипаттайтын негізгі
көрсеткіштер қандай? 2) осы көрсеткіштер
бойынша ақпаратты қандай көздерден алуға
болады? 3) көрсеткіштің қазіргі маңызы қандай
жəне қандай деңгейге жеткізгіміз келеді? 4)
өзгерістерді қалай бақылаймыз?
Тəжірибесі молырақ КЕҰ-р миссияны орындауға
да, КЕҰ-да басқаруға да қатысты бірқатар
көрсеткіштерден тұратын сапаны кепілдеу жүйесі
туралы да ұмытпайды
Ескертпелер
19а
19а
6
6
1
КЕҰ ең жоғарғы кəсіби жəне этикалық стандарттарды
КЕҰ ең жоғарғы кəсіби жəне этикалық стандарттарды
насихаттайды
насихаттайды
Басқарма ұйымның мамандық жəне этика үлгілерін
Басқарма ұйымның мамандық жəне этика үлгілерін
белгілейді
белгілейді
КЕҰ-на жиі жағдайда бизнес-компанияларға қарағанда, жоғарылау талап қо-
йылады. Олар салық төлеуде жеңілдікке ие болып, басқа да артықшылықтар-
ды пайдаланғаннан, КЕҰ-р қоғамға, өз ұйымы мүшелеріне жəне серіктестеріне
жоғары деңгейдегі үлгі болуы тиіс. Басқарма ұйымның өз қызметі барысында
жарияланған құндылықтар мен басым ұстамдарынан шегінбейтінін қадағалауы
тиіс («Тəжірибелік мысал: жүріс-тұрыс кодексін»
«Тəжірибелік мысал: жүріс-тұрыс кодексін»
қараңыз).
КЕҰ-ды бағалаудың негізгі шартарының бірі қызметінің заң талаптарына сəй-
кес болуы болып табылады. Басқарма ұйымға қандай заңдар қолданылатынын
жəне оның қызметі сол заңдарға сəйкес келетінін білуі тиіс. Егер талаптардың
бəрі орындалмаса, басқарма осы қайшылықтарды жою үшін шара қолдануы
тиіс. Орталық жəне Шығыс Еуропа елдерінің көбісінде КЕҰ қызметінің заң құ-
жаттарына сəйкес келуі үшін басқарма жауапты, дегенмен, ұйым басшылары-
на осы мəселе бойынша кейбір өкілеттік берілуі мүмкін.
Басқарма КЕҰ-дағы үлгілердің сақталуын басқа жолдармен де бақылайды.
Мониторинг мақсаты – көрсетілетін қызмет, басшылардың еңбекақысы мен
премиялары, жарияланатын ақпараттың нақтылығы. Осы жəне көптеген басқа
көрсеткіштер КЕҰ-ң қоғамдағы абыройын құрайды. Басқарма осы салаларда-
ғы қателіктер түзетіліп, ұйым абыройына дақ түсірмеуін қадағалауға тиіс. Мы-
Мы-
салы, салақ жасалған жұмыс немесе қымбат офис көмек алушылардың
салы, салақ жасалған жұмыс немесе қымбат офис көмек алушылардың
миссияны орындауға қаржының бəрі жұмсалатынына күдік туғызуы
миссияны орындауға қаржының бəрі жұмсалатынына күдік туғызуы
мүмкін.
мүмкін. Бұл жағдайда басқарма
Тəжірибелік мысал: жүріс-тұрыс кодексі
Тəжірибелік мысал: жүріс-тұрыс кодексі
Жүріс-тұрыс кодексін құру ұйымыңыз алға қоятын
құндылықтар мен оларды күнделікті ұстануы
туралы ойланудың жақсы себебі жəне тəсілі болып
табылады. Осындай кодекстің бар болуы КЕҰ
батылдығының көрсеткіші, өйткені, ол жүріс-тұрыс
үлгілерін белгілеп, өз абыройын соларға бағынышты
етуге бел буды.
Əрине, бұл кодексті қағаз жүзінде ғана емес,
іс жүзінде қолданылса ғана мүмкін болады.
Сондықтан, онымен барлық қызметкерлерді
таныстырып, ұйым сайтында жариялау керек. Сосын
басқарма мүшелері ұйым басшысымен бірге барлық
қызметкерлер осы құжатқа мұқият қарап, оның
ережелерін орындауға шара қолдануға тиіс.
Жүріс-тұрыс кодексі бастамасына басқарма ие
болуы тиіс, өйткені ол ұйым үшін өте маңызды құжат
болып табылады. Бірақ оны қызметкерлердің өздері
немесе басқарма мүшелерімен бірге дайындап, жазу
тиіс. Жүріс-тұрыс кодексінің мазмұнын талқылау
қызметкерлер мен басқарма мүшелеріне бірге
жиналып, ортақ құндылықтар мен мақсаттарды
белгілеудің шынайы мүмкіндігі.
Интернетте жақсы кодекстердің мысалдары əркез
көп, оларды үлгі ретінде пайдалануға болады. Кем
дегенде, олар мынадай мəселелерге қатысты:
● ұйым миссиясы;
● жауаптылық жəне ашықтық;
● ресурстарды пайдалану;
● басқарма жұмысының ұстанымдары;
● менеджмент тəжірибесі;
● мүдделер қайшылығы жəне оны болдырмау
