11
және ӛңдеу үшін қолданылады, мысалы, баспа басылымдарын, жарнамалық
роликтерді, фотобейнені қалпына келтіру және ӛңдеу, мультфильм құру,
видеосабақ, компьютерлік ойын жасау үшін қолданылады. Архитектурада
сызба дайындау процесін автоматтандыруға және ғимараттарды қабаты
бойынша жобалауға мүмкіндік береді.
Графика форматтары
Компьютерлік графикада мәліметтерді сақтау үшін аз дегенде
файлдардың отыз шақты форматтары қолданылады. Бірақ солардың ішінде
бірнешеуі ғана кӛпшілік программада қолданылып, стандарт ретінде
қалыптасқан. Ережеге сай, сәйкес келмейтін форматтар растрлық, векторлық,
үш ӛлшемді бейнелі файлдар болып келеді, дегенмен әр түрлі класқа жататын
мәліметтерді сақтауға мүмкіндік беретін форматтар да жоқ емес. Кӛптеген
қосымшалар ӛзінің жеке «ӛзіне тән» (спецификалық) форматтармен ғана жұмыс
істейді; олардың файлдарын ӛзге программаларға ауыстыру арнайы
фильтрлерді қолдануға немесе бейнені «стандартты» форматқа алмастыруға
мәжбүрлейді.
TIFF (Tagged Image File Format). Формат жоғары сапалы растрлық
бейнелерді сақтауға арналған (файл атының кеңейтілуі TIF). Кеңінен таралған
форматтар қатарына жатады, кӛптеген графикалық, дизайнерлік программалар
тарапынан қамтамасыз етілген. СМҮК түсбӛлінісінің монохромды ақ-қара
түсінен бастап 32-разрядты модельдерге дейінгі түстердің кең диапазонын
қамтиды. 6.0 версиясынан бастап TIFF форматында бейненің маскілері
(контурлары) жайлы мәліметтерді сақтауға болады. Файлдың кӛлемін азайту
үшін ішкі LZW сығымдау алгоритмі қолданылады.
PSD (Photoshop Document). Растрлы графикалық ақпаратты сақтау
мүмкіншілігіне қарай анағұрлым қуатты программалардың бірі (файл атының
кеңейтілуі PSD). Кӛптеген маскілерді, айқындық дәрежесін, арналарды, қабат
параметрлерін сақтауға мүмкіндік береді. Әр түрлі түстік модельдер мен түс
бӛлу, түсті 48-разрядпен кодтау қолданылады. Басты кемшілігі, ақпаратты
сығымдаудың тиімді алгоритмінің болмауынан файл кӛлемінің ӛсуіне алып
келетіндігінде.
PСX. Формат Z-Soft фирмасының PC PaintBrush программасының растрлық
мәліметтерін сақтау форматы ретінде пайда болды және анағұрлым кең
таралғандардың бірі болып табылады. (файл атының кеңейтілуі . PSХ). Түске
бӛлінген бейнені сақтау мүмкіндігінің болмауы, түстік модельдердің
жетіспеушілігі мен ӛзге де шектеулер форматтың танымалдылығының
жоғалуына алып келді. Қазіргі кезде формат кӛнерген болып саналады.
PhotoCD. Формат жоғары сапалы сандық растрлы бейнелерді сақтау үшін
Kodak фирмасында жасалған. (файл атының кеңейтілуі .PSD). Мәліметтерді
файлда сақтау форматы Image Pac деп аталады. Файл бейнені кӛрсетілімнің
белгіленген шамасында сақтауға мүмкіндік беретін ішкі құрылымнан тұрады,
сондықтан да бұл форматта сақталған кез-келген файл кӛлемінің бір-бірінен
айырмашылығы болмашы ғана және 4-5 Мбайт аралығында болады. Әрбір
кӛрсетілімге 512х768 нүктеден тұратын базалық деп аталатын (Base) деңгейден
оқылатын жеке деңгей бекітілген. Файлда барлығы Base/16-дан (128х192 нүкте)
12
бастап Baseх 16-ға (2048-3072 нүкте) дейін бес деңгей бар. Бастапқы бейнені
бірінші мәрте сығымдауда іс жүзінде сапа жоғалмайтын субдискреттеу әдісі
қолданылады.
Windows Bitmap. Windows операциялық жүйесінде растрлық бейнелерді
сақтау форматы (файл атының кеңейтілуі .ВМР). Сәйкесінше бұл ортада жұмыс
істейтін барлық қосымшаларда қолданылады.
JPEG (Joint Photographic Experts Groups). Формат растрлық бейнелерді
сақтауға арналған (файл атының кеңейтілуі . JPG). Бұл формат файлды
сығымдау дәрежесі мен бейне сапасы арасындағы арақатынасты реттеуге
мүмкіндік береді. Сығымдауда қолданылатын әдістер «артық» ақпаратты
ӛшіруге негізделген, сондықтан да форматты тек электрондық жарияланымдар
үшін қолданған жӛн.
GIF (Graphics Interchange Format). Түстердің саны (256) белгіленген
сығымдалған бейнелерді сақтау құралы ретінде 1987 жылы стандартталған
(файл атының кеңейтілуі .GIF). Жоғары дәрежеде сығымдалуы арқасында
Интернетте танымал болды. Форматтың соңғы нұсқасы бейненің жолтастап
жүктелуіне және түссіз фонды суреттер құруға мүмкіндік береді. Түстер санына
шектеу қойылуына байланысты бұл формат тек электрондык жарияланымдарда
ғана қолданылады.
PNG (Portable Network Graphics). Бейнелерді Интернетте жариялауға
арналған салыстырмалы түрде жаңа (1995 жыл) сақтау форматы (файл атының
кеңейтілуі .PNG). Бейненің үш типі – түрлі-түсті 8 немесе 24 биттік тереңдікпен
және сұр түстің 256 градациясы бар ақ-қара түс қолданылады. Ақпаратты
сығымдау іс жүзінде ешбір жоғалыссыз жүргізіледі және 254 деңгейлі альфа-
канал қарастырылған.
WMF (Windows MetaFile). Windows операциялық жүйесінің векторлық
бейнелерін сақтау форматы (файл атының кеңейтілуі .WMF). Анықтама
бойынша жүйенің барлық қосымшаларында қолданылады. Бірақ полиграфияда
қабылданған стандартты түстік палитралармен жұмыс істеуге арналған
құралдардың болмауы және ӛзге де кемшіліктер оның кеңінен қолданылуына
кедергі жасайды.
EPS (Encapsulated PostScript). Векторлық, сондай-ақ растрлық бейнелерді іс
жүзінде баспаға дейінгі процестер мен полиграфия саласында стандарт болып
табылатын Abode фирмасының PostScript тілінде сипаттау форматы (файл
атының кеңейтілуі .EPS). PostScript тілі әмбебап болып табылатындықтан,
файлда векторлық және растрлық графика, қаріптер, контурлар (маскілер),
құрал-жабдықтарды пішімдеу параметрлері, түстік профильдер бір уақытта
сақтала алады. Экранда векторлық мәнді кӛрсету үшін – WMF, ал растрлық
үшін – TIFF форматы қолданылады. Бірақ экрандық кӛшірме жалпы алғанда
EPS-тің елеулі кемшілігі болып табылатын тек нақты бейнені ғана кӛрсетуге
қабілетті. Шынайы бейнені шығару құрылғыларының, не болмаса арнайы кӛру
программарының кӛмегімен немесе файлды Acrobat Reader, Acrobat Exchange
қосымшаларының PDF форматына түрлендіргеннен кейін ғана кӛруге болады.
PDF (Portable Document Format). Abode фирмасы шығарған құжаттарды
сипаттау форматы (файл атының кеңейтілуі .PDF). Дегенмен, бұл формат
Достарыңызбен бөлісу: |
