61
5 Тіршілік қауіпсіздігі
5.1 Бөлме ішіндегі еңбек шарттарының талдануы мен еңбек
процесінде құрастырушыға әсер ететін факторлар
«Қазақтелеком» акционерлік қоғамының ИКТАД бөлімінің оқу порталы
үшін мобильді қосымшаны құру дипломдық жобасының еңбек шарттарының
талдануы оңтайлы, қолайлы тіршілік көздері жағдайларымен қатар негізгі
ықтимал қауіпті еңбек жағдайларын анықтауға мүмкіндік береді.
Бағдарламашы инженердің жұмыс орнын ұйыдастыру – кәсіби аурулар
мен шаршағыштық жағдайларды болдырмайтын шарттарды ұйымдастыру
және осы шарттарды қамтамасыз ететін техникалық базаның қажеттілігін
таңдау болып табылады. Қызметкердің шаршағыштық қасиеті екі түрде болуы
мүмкін. Осы түрлердің біреуі еңбек процесінің өз сипатымен анықталады, ал
екіншісі – еңбек ұйымдастыруының қандай да бір жетіспеушілішімен, яғни
еңбек мәдениетінің жеткіліксіз деңгейлігімен анықталады.
Қазіргі уақытта техника мен ғылым саласының даму процесі жылдам
және үздіксіз болып келе жатыр. Және де адамдарда бастысы жұмыстағы
өздерінің лауазымдық міндеттерін мүмкіндігінше қауіпсіз орындау рөлі
ойнайды.
Берілген салада жоба әзірлеушінің жұмысы компьютерді қолданумен,
сәйкесінше жұмыс қабілеттілігін төмендетін кейбір факторларының қауіпті
әсерімен тығыз байланысты. Компьютерлік теника адам денсаулығына үлкен
зиян әкеліп соқтырады. Сондықтан да оны ұтымды және тиімді пайдалану
қажет. Және жұмыс берушілер техникамен жұмыс жасауда қызметкерлердің
денсаулығына зияндық келтіретін факторларды ескере отырып, қауіпсіз
жұмыс жасауына қауіпсіздік ережелерін ұстануы қажет.
Жұмыс бөлмесінің сипаттамалары:
- жұмыс орын бір бөлмеден тұрады, өлшемі 5х4х3,2 (ені, ұзындығы,
биіктігі);
- жарық көздері шамдар – үш шам, оның әрқайсысы 4400 лм жарық
ағынымен сәулендірілетін люминисцентті екі лампадан орналасқан;
- жұмыс орнында көру түйсігінің қабілеттілігін жақсартатын екі терезе
орналасқан;
- бөлмеде жұмыс істейтін адам саны – 4 адам;
- терезеден түсетін қатты жарықтықтан қорғайтын жалюзилер:
- жұмыс ауысымы: күндіз, жұмыс режимі: 9:00 ден 18:00.
- Персоналды компьютермен жұмыс жасайтын қызметкердің еңбек
шарттары анықталады:
- ұйымның жұмыс орнының ерекшелікерімен;
- өңдірістік
ортаның
шарттарымен
(микроклиматымен,
жарықтандырумен, шумен, электростатикалық және электромагниттік
өрістермен, т.б.);
62
- персоналды электронды-есептеуіш машина мен адам арасындағы
өзара ақпараттық байланыс сипаттамасымен.
Компьютермен жұмыс жасаған кезінде ГОСТ 12.0.003-74 “Еңбек
қауіпсіздігінің стандарттарының жүйесі. Қауіпті және зиянды өңдірістік
факторлар. Классификациялау” сай келесідей факторлар болуы мүмкін:
- персоналды компьютер беткейінде ең жоғары температура;
- жұмыс зонасының ауасы ең жоғарғы немесе ең төмен температура;
- жұмыс зонасының ауасынан химиялық заттардың бірқатар бөлінуі;
- төменгі немесе жоғарғы ауа ылғалдылығы;
- теріс немесе оң аэроиндардың жоғары немесе төменгі деңгейі;
- электрлік тізбектегі жоғарғы мәнді кернеулік, тұйықталу;
- статикалық электрленудің жоғарғы деңгейі;
- электромагниттік сәулеленудің жоғарғы деңгейі;
- электрлік өрістің жоғарыланған кернеулігі;
- табиғи жарықтың жеткіліксіздігі немесе жоқтығы;
- жұмыс зонасының жеткіліксіз жасанды жарықтануы;
- жарықтың жоғары жарықтылығы;
- жоғары контраст;
- көру кернеулігі;
- еңбек процесінің монотондылығы;
- нервтік-эмоционалды жүктелім.
Өндірістік ғимараттың микроклиматы немесе метеорологиялық
жағдайы адам ағзасының температурасын, ылғалдылық пен ауа қозғалысы
жылдамдығын, сондай-ақ қоршаған ортаның температурасын анықтайтын
ғимараттың ішкі ортасының климаты. Микроклиматтың бұл параметрлерінің
әрқайсысы, жеке-жеке және әртүрлі жағдайда адам ағзасындағы
физиологиялық процестерге және көңіл- күйіне, жұмысқа қабілеттілігіне өте
үлкен ықпал етеді.
Өндірістік бөлмелердің микроклиматы – бұл солардың ішкі
ортасындағы метеорологиялық жағдайлары, олар адамға әсер ететін
температураның, ылғалдың, ауа қозғалысы жылдамдығының, сондай-ақ
технологиялық жабдықты, құрылымды қоршайтын бетті және жылулық
сәулелену температурасының байланыстарымен анықталады. Микроклиматты
сипаттайтын көрсеткіштер: температура, салыстырмалы ылғалдылық, ауа
қозғалысының жылдамдығы және жылулық сәулеленудің қарқындылығы
болып табылады. Микроклиматты жұмысшылардың тұрақты немесе уақытша
болатын орындар деңгейінде 2м дейінгі биіктіктегі кеңістікті білдіретін
жұмыс аумағында бағалайды.
Оңтайлы
микроклиматтық
жағдайлар
–
бұл
микроклимат
параметрлерінің байланысуы, ол адамға ұзақ жүйелі әсер еткен кезде жылуды
реттейтін механизмсіз адам ағзасының қалыпты жылулық күйін сақтауды
қамтамасыз етеді.
Компьютерлер бар бөлмедегі таза ауаның беру нормалары 5.2-
кестесінде көрсетілген.
