болады. Бұл тәсіл бірнеше шрифтілер мен гарнитуралар қолдануға мүмкіндік
береді.
Дисплей символдың әрбір коды бойынша экранға символдың көрінісін –
жай сандық кодын емес, оған сәйкес келетін суретті шығарады, себебі әрбір
символдың өз формасы бар.
Әрбір символдың формасының сипаты дисплейдің арнайы жадысында
(знакогенератор) сақталады. IBМ PC дисплейінің экранында символдың
жарқырауы символдық матрицаны құрайтын нүктелердің көмегімен жүзеге
асырылады. Осындай матрицадағы әрбір пиксель сурет элементі болады және
жарық не қараңғы бола алады. Қараңғы нүкте 0 санымен, ал жарық нүкте 1
санымен кодталады. Егер белгінің матрицалық өрісінде қараңғы пикселдерді
нүктемен, ал жарық пикселдерді жұлдызшамен белгілесе, онда символдың
форасын графикалық түрде суреттеуге болады.
Видеоақпарат әрбір нүктенің (пикселдің) мәнінің сипаты түрінде
көрсетіледі. Бір уақытта дисплей экранында жарқырайтын пикселдер саны
оның рұқсаттық қабілетімен анықталады. Графикалық ақпараттың сипаты
ретінде алынады: экрандағы нүкте координаттары, пиксел түсі, фон түсі.
Барлық ақпарат дисплейдің видеожадысында сақталады. Графикалық
ақпаратты басып шығарғанда сурет осылайша нүктелер арқылы шығарылады.
Сурет векторлық формада бола алады. Онда ол кесінділерден
құрастырылады, олардың бастапқы координаттары, бұрылу бұрышы, кесінді
ұзындығы беріледі.
Аудиоақпаратты кодтау – күрделі процесс. Аудиоақпарат аналогты
болып табылады. Оны сандық түрге айналдыру үшін аппаратуралық құралдар
қолданылады: аналогты-сандық түрлендіргіштер (АСТ), олар аналогты
сигналды сандық түре айналдырады, яғни сандық тізбек түрінде болады.
Сандық дыбысты аудиоқұрылғыға шығару үшін кері т.рлендіру өткіщіледі, ол
сандық –аналогты түрлендіргіш көмегімен жүзеге асады (САТ) [21].
3.1.4 Ақпараттың көлемін анықтау
Хартли және Шеннон формулалары.
Клод Шеннон, американ ғалымы, ақпаратты біздің біліміміздің бірдеңе
туралы білместігіміздің түсуі ретінде қаратырады.
Американ инженері Р. Хартли 1928 жылы ақпаратты алу процесін N тең
ықтималды хабарламалардан тұратын алдын ала берілген шекті көпшеден бір
хабарламаны таңдау деп қарастырды, ал таңдалған хабарламадағы ақпарат I
көлемін N екілік логарифмі ретінде анықтаған.
Хартли формуласы:
I = log
2
N
Мысалы, бірден жүзге дейінгі сандар жиынтығынан бір санды табу
керек. Хартли формуласы бойынша осы үшін ақпараттың қандай көлемі қажет
екенін анықтауға болады: I=log
2
100>6,644. Яғни, дұрыс табылған сан туралы
ақпаратта шамамен 6,644 ақпарат бірлігі бар.
Енді «ғимарат есігінен бірінші болып әйел шығады» және «ғимарат
есігінен бірінші болып ер адам шығады» деген хабарламалардың тең
ықтималды болуын не болмауын анықтайық. Бірден бұл сұраққа жауап беруге
болмайды. Әңгіме қандай ғимарат екендігіне байланысты. Егер бұл метро
станциясы болса, онда есіктен не әйел, не ер адам шығуы тең ықтималды, ал
егер әскери казарма туралы әңгіме болса, онда ер адамның шығу
ықтималдығы жоғары.
Осындай есептерді шығару үшін американ ғалымы Клод Шеннон
1948жылы ақпарат көлемін анықтайтын басқа формула ұсынды.
Шеннон формуласы:
I=-(p
1
log
2
p
1
+ p
2
log
2
p
2
+ ... + p
N
log
2
p
N
),
мұндағы p
i
– i-ші хабарлама N хабарламалар жиынтығынан
белгіленгендігі ықтималдығын білдіреді.
Егер p
1
, ..., p
N
ықтималдықтары тең болса, онда олардың әрқайсысы 1/N
тең, және Шеннон формуласы Хартли формуласына ауысады [21].
Қазіргі ғылым мен техниканың даму қарқыны адамзат баласының талап
– талғамының өсуі электронды ақпараттық жүйелерді кең көлемде
қолданылуы, ағарту саласындағы жаңа техникалық әдістерді енгізді.
Қоғамның қазіргі кездегі дамудың басты белгісі – бұл өндірістің, тұтынудың
және адам әрекетінің барлық салаларында ақпарат жинаудың артуы болып
табылады. Ақпаратқұндылығы мен ақпараттық қызмет көрсетудің салмағы
қазіргі қоғам өмірінде жеделтүрде өсуде. Бұл ақпараттандыру процессі кезінде
материалдық құндылығы болмаса дабасты роль деуге негіз береді.
Ақпараттық логикалық модель (АЛМ) ол берілгендерді ақпараттық
объекттерінің бір бірімен байланысын құрады.
Ақпараттық объект – ол нақты мәліметтерге сипаттама жасау.
АЛМ-ді жобалау негізгі үш қадамнан тұрады:
- нақты берілген облысына ақпаратты жинау;
- жүйелер жайлы түсінік қалыптастыру;
- жүйелік анализ жасау барысында берілгендер қорына ақпаратты
жүйелендіру.
Ақпаратты жинақтау және оны алдын-ала өңдеу қолданушының
берілгендер қорын құрастыру мақсатын орындайды. Модельдің негізгі
схемасы және ақпараттың сипаттамасы 1 суретте көрсетілген.
3.2 сурет - Модельдің негізгі схемасы және ақпараттың сипаттамасы
3.2 Деректер қорын басқаратын автоматтандырылған жұмыс орнын
дайындау құралын таңдау
Жобаланған жүйені жүзеге асыру үшін Visual Studio 2010 C# тілін
SQLserver базасында орындадым.
Бұл жүйе - жобаланушы жүйені орындайтын программаны құруға сай
келеді, атап айтсақ:
- ДҚБЖ даталогиялық жобалау процесін оңайлататын, реляциондық
деректер қорымен жұмыс істейтің мамандандырылған программа;
- шеберлердің көп болуы пайдаланушыға ыңғайлы интерфейс, әдемі
есептеу нәтижелерін жасауға мүмкіншілік береді;
- бұл жүйе аппараттық ресурстарды қатты талғамайды және Windows
жүйесі (және ДҚБЖ-нің өзі) орнатылған кез келген компьютерде орындала
береді;
- бөлек утилиталар ақырғы орындалатын файлды жасауға мүмкіндік
береді, бұл программаның таратылуын оңайлатады.
Ақырғы пайдаланушының талаптарын қарастырған кезде, келесілерді
ескеру керек:
- деректер қоры ұйымның өзекті ақпараттық қажеттіліктерін
қанағаттандыру керек;
- алынатын ақпарат құрылымы мен мазмұны бойынша шешіліп жатқан
тапсырмаларға сай келу керек;
- деректер қоры талап етілген деректерді тиісті уақытта алуды
қамтамасыз ету керек, яғни өнімділік талаптарына жауап беру керек;
