Дәріс конспектілері (тезистері) уе-10-18 фр 03

жүктеу 17,49 Mb.

бет	23/36
Дата	13.02.2022
өлшемі	17,49 Mb.
	#35851
түрі	Конспект

1 ... 19 20 21 22 23 24 25 26 ... 36

KS letsia

3.2. АЛУ ӘДІСТЕРІ

1. Диендерді полигалогенді қосылыстардан галогенді немесе сутекті галогенді бөліп шығару арқылы алады:

С Н₂ ═ CBr – СН₂Br + Zn СН₂ ═ С ═ СН₂ + ZnBr₂

2. Бутадиен - 1,3.

а/ мұнайды крекингілегенде пайда болатын бутан– - бутенді қоспаны сутексіздендіріп, бутадиен – 1,3 – ті алады.

- Н₂ - Н₂

С ₄Н₁₀ С₄Н₈ С₄Н₆

б/ 1930 жылы Совет химигі С.Р. Лебедев этил спиртін 400⁰С – та мырыш тотығының көмегімен сусыздандарып, әрі сутексіздендіріп алу әдісін өндіріске енгізеді.

2 С₂Н₅ОН С₄Н₆ + 2Н₂О + Н₂

Бұл реакцияның механизімі, мынадай:

СН₃СН₂ОН Н₂ + СН₃ – СНО

сірке альдегиді

- Н₂О

2СН₃ – СНО СН₃ – СНОН – СН₂ – СНО СН₃ – СН ═ СН – СНО

кротон альдегиді

+ Н₂- Н₂О

СН₃ – СН ═ СН– СНО СН₃ – СН ═ СН– СН₂ОН СН₂ ═ СН – СН ═ СН₂

Дивинил

в/ Өндірістік әдіс – бутандиол – 1,4 – ті сусыздандыру.

Катализатор фосфор қышқылы.

Бірінші сатысында тетрагидрофуран алынады.

Н₃РО₄ Н₂С СН₂

НОСН₂СН₂СН₂СН₂ОН 2Н₂О +

Н₂С СН₂

Н ₂С СН₂ О

СН₂═ СН– СН═ СН₂ + Н₂О

Н₂С СН₂ Na₃PO₄

О

2/ Бутадиен – 1,3 –ті винилацетиленді сутектендіріп те алуға болады.

_{катализатор}

С Н₂═ СН– С ≡ СН + Н₂ СН₂═ СН– СН═ СН₂

3/ Изопрен – табиғи каучуктың негізі. 1. Мұнайды крекингілегенде алынатын изопентан және изопентил қоспасын сутексіздендіргенде – изопрен түзіледі.

-Н₂ -Н₂

С₅Н₁₂ С₅Н₁₀ С₅Н₈
2. Изопренді А.Е. Фаворский реакциясы бойынша ацетилен мен ацетоннан алынған спиртті /диметилэтилкарбинол/ электро- химиялық әдіспен сутектендіріп, пайда болған олефин спиртін сусыздандырып алады.

ОН

_КОН

НС ≡ СН + СН₃ – СО – СН₃ СН₃ – С – С ≡ СН
СН₃

ОН ОН

С Н₃ – С – С ≡ СН + Н₂ СН₃ – С – СН ═ СН₂
СН₃СН₃

ОН
СН₃ – С – СН ═ СН₂ СН₂ ═ С – СН ═ СН₂ + НОН
СН₃СН₃
ҚОСАРЛАНҒАН ҚОС БАЙЛАНЫСТЫ ДИЕНДЕРДІҢ ҚҰРЫЛЫСЫ

Қосарланған қос байланысты диендердің химиялық қасиеттерінің ерекшеліктері 1,3 – бутадиеннің құрылысының ерекшеліктерімен түсіндіріледі. Бутадиеннің молекуласы этиленнің молекуласы сияқты, жазық құрылысты болады. Көміртектің әр атомы 120 градус бұрышпен үш σ – байланыс түзеді. Демек, оны түзу үшін әр валенттілік электрон жұмсайды. Бір s – және 2p – электрон гибридтену күйінде болады. / sp² – гибридтену/. Бұл байланыс орныққан соң көміртегінің әрбір атомына гибридтелмеген тағы бір Р – электроннан қалады, оның бұлты молекула жазықтығынан жоғары және төмен қарай бағытталған симметриялы көлемдік сегіздік пішінін сақтаған. Енді бірінші және екінші, сондай – ақ, үшінші және төртінші атомдардың электрон бұлттары бірін – бірі өзара жабады. Бірақ электрондардың өзара әрекеттесуі мұнымен шектелмейді. Көміртектің ортаңғы атомдарының электрон бұлттары да белгілі дәрежеде өзара бірін – бірі табады да, мұнда да π – байланыс пайда болады. Оның нәтижесінде барлық молекулаларға ортақ төрт электронды π – бұлты түзіледі. Көміртегінің бірінші және екінші, үшінші және төртінші атомдары арасындағы электрон бұлттарының тығыздығы аса жоғары, ал екінші және үшінші атомдар арасындағы тығыздығы біраз кем болады.

Электрон бұлттарының осылай беттесуі №8,9 - суретте көрсетілген. Бұлайша әрекеттесу атомдар арасындағы қашықтыққа да әсер етеді. Көміртегінің бірінші және екінші, үшінші мен төртінші атомдары арасындағы байланыстардың ұзындығы этилендегіге /0,134нм/ қарағанда

жүктеу 17,49 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 19 20 21 22 23 24 25 26 ... 36