Білім берудің тиісті деңгейлерінің мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттарын бекіту туралы

                            ИС BestProfi©

 

 

 

87 

 

Практика  ғылыми,  кәсіби  қызметтегі  практикалық  дағдыны  қалыптастыру  мақсатында 

жҥргізіледі.

 

Докторантураның білім беру бағдарламасында мыналарды қамтылуы тиіс:

 

1)  философия  докторы  (PhD)  бағдарламасы  бойынша  білім  алушылар  ҥшін 

педагогикалық және зерттеу практикалары (кӛлемі 3+3 кредиттен кем болмауы тиіс);

 

2)  бейіні  бойынша  докторантура  бағдарламасы  бойынша  білім  алушылар  ҥшін  кәсіби 

практика (кӛлемі 6 кредиттен кем емес).

 

Педагогикалық  практика  оқу  процесінен  қол  ҥзбей  теориялық  оқу  кезеңінде  ӛткізілуі 

мҥмкін. Осы ретте докторанттар бакалавриат пен магистратурада сабақ жҥргізуге тартылуы 

мҥмкін.

 

Докторанттың зерттеу практикасы отандық және шетелдік ғылымның жаңа теориялық, 

әдіснамалық  және  технологиялық  жетістіктерін  зерттеу,  сондай-ақ  ғылыми  зерттеулердің 

заманауи  әдістерін  практикада  қолдану,  диссертациялық  зерттеудегі  эксперименттік 

деректерді ӛңдеу мен интерпретациялау дағдыларын бекіту мақсатында жҥргізіледі.

 

Докторанттың  ӛндірістік  практикасы  оқу  процесінде  алынған  теориялық  білімді 

тҥйіндеу және кәсіби деңгейін арттыру мақсатында жҥргізіледі.

 

Зерттеу  және  ӛндірістік  практикалардың  мазмҧны  докторлық  диссертацияның 

тақырыбымен анықталады.

 

72. Философия докторы (PhD) бағдарламасы бойынша білім алушының ғылыми-зерттеу 

жҧмысына қойылатын талаптар:

 

Докторанттың ғылыми-зерттеу жҧмысы:

 

1)  докторлық  диссертация  қорғалатын  мамандықтың  негізгі  проблематикасына  сәйкес 

болуы;

 

2) ӛзектілігі, ғылыми жаңалығы мен практикалық маңыздылығының болуы;

 

3)  ғылым  мен  практиканың  қазіргі  теориялық,  әдістемелік  және  технологиялық 

жетістіктеріне негізделуі;

 

4)  компьютерлік  технологияны  пайдалана  отырып  мәліметтерді  ӛңдеудің  және 

интерпретациялаудың заманауи әдістеріне негізделуі керек;

 

5) ғылыми зерттеулердің қазіргі әдістерін қолдана отырып орындалуы;

 

6)  қорғалатын  негізгі  ережелер  бойынша  ғылыми-зерттеу  (әдістемелік,  практикалық) 

бӛлімдерінің болуы тиіс.

 

73. Бейіні бойынша доктор бағдарламасы бойынша білім алушының эксперименталды-

зерттеу жҧмысына қойылатын талаптар:

 

Докторанттың эксперименталды-зерттеу жҧмысы:

 

1)  докторлық  диссертация  қорғалатын  мамандықтың  негізгі  проблематикасына  сәйкес 

келуі;

 

2) ӛзектілігі, ғылыми жаңалығы мен практикалық маңыздылығының болуы;

 

3)  ғылымның,  техниканың  және  ӛндірістің  заманауи  жетістіктеріне  негізделген  және 

нақты  практикалық  ҧсыныстары,  кешенді  сипаттағы  басқару  мәселелерінің  ӛзіндік 

шешімдерінің болуы;

 

4) алдыңғы қатарлы ақпараттық технологияларды қолдана отырып орындалуы;

 

5)  қорғалатын  негізгі  ережелер  бойынша  эксперименталды-зерттеу  (әдістемелік, 

практикалық) бӛлімдерінің болуы тиіс.

 

74.  Ғылыми-зерттеу/эксперименталды-зерттеу  жҧмысының  нәтижелерін  докторант  әр 

академиялық кезеңнің соңында қысқаша есеп тҥрінде ресімдейді.

 

                            ИС BestProfi©

 

 

 

88 

 

ДҒЗЖ/ДЭЗЖ  шеңберінде  докторанттың  жеке  жҧмыс  жоспарында  міндетті  тҥрде 

шетелдік ғылыми тағылымдамадан ӛтуі қарастырылады.

 

75.  Докторанттың  ғылыми-зерттеу/эксперименталды-зерттеу  жҧмысының  ең  соңғы 

қорытындысы докторлық диссертация болып табылады.

 

Докторлық  диссертацияның  тақырыбы  оның  ӛзектілігін  есепке  ала  отырып 

докторантураға қабылданғаннан кейін екі айдан кешіктірілмей анықталады. Диссертациялық 

зерттеудің  бағыты,  әдетте,  ҧлттық  басымдықтармен  не  мемлекеттік  бағдарламалармен  не 

іргелі немесе қолданбалы зерттеу бағдарламаларымен байланысты болуы тиіс.

 

 76.  Докторлық  диссертацияның  негізгі  нәтижелері  осы  стандарттың 

27-тармағына

 

сәйкес жариялануы тиіс.

 

77.  Докторлық  диссертацияның  мазмҧны  мен  ресімделуіне,  оларды  даярлау  мен 

қорғауға  қойылатын  талаптар  білім  беру  саласындағы  уәкілетті  органның  нормативтік 

қҧқықтық актілерімен айқындалады.

 

78.  Докторлық  диссертация  міндетті  тҥрде  Ҧлттық  ғылыми-техникалық  ақпарат 

орталығы  жҥзеге  асыратын  авторға  және  ақпарат  кӛзіне  сілтемесіз  мәліметті  пайдалану 

туралы (диссертацияда плагиаттың бар-жоғына) тексеруден міндетті тҥрде ӛтуі тиіс.

 

79.  ЖОО-ның  кадрлық  қҧрамына  қойылатын  талаптар  лицензиялау  кезінде  білім  беру 

қызметіне қойылатын біліктілік талаптарымен анықталған.

 

Жоғары  оқу  орнының  оқытушысы  оқу  жоспарлары  мен  оқу  бағдарламаларының 

талаптарын ҧстанған жағдайда оқу сабақтарын ҧйымдастыру мен ӛткізудің әдіс-тәсілдері мен 

нысандарын, оқытудың әдістерін еркін таңдауға қҧқылы.

 

80.  Ғылыми  мектептер  ел  аумағында  немесе  халықаралық  деңгейде  танылған  болуы 

тиіс.

 

Танымдылық  индикаторларына  жоғары  импакт-факторы  бар  ғылыми  басылымдарда 

жарық  кӛрген  мақалалар,  шетелдік  әріптестермен  бірге  орындалатын  халықаралық  және 

отандық ғылыми жобалар жатады.

 

81.  Оқытушы  кадрлар  оқытудың  заманауи  интерактивті  әдістері  мен  технологияларын 

меңгеріп, оларды оқу процесінде пайдалана білуі тиіс.

 

82.  Докторантқа  оқуға  қабылданғаннан  кейінгі  екі  айдың  ішінде  докторлық 

диссертацияға жетекшілік жасау ҥшін ғылыми жетекші тағайындалады.

 

Докторанттың  ғылыми  жетекшілігі  мен  зерттеу  тақырыбы  ғылыми  кеңестің  шешімі 

негізінде жоғары оқу орны ректорының бҧйрығымен бекітіледі.

 

83.  Докторанттарға  ғылыми  жетекшілікті  ғылым  докторлары  мен  кандидаттарының, 

философия (PhD) докторларының ішінен сайланған, қҧрамы кемінде 2 адамнан тҧратын және 

олардың  біреуі  шетелдік  жоғары  оқу  орнының  ғалымы  болып табылатын  консультациялық 

комиссия атқарады («Әскери іс және қауіпсіздік» мамандықтар тобын қоспағанда).

 

Аталған ғылым саласында (мамандық бейіні бойынша) ғылыми зерттеулермен белсенді 

тҥрде  айналысатын  және  ғылыми  жетекшілік  жасау  тәжірибесі  бар  тҧлғалар  ғылыми 

консультанттар бола алады.

 

4. Білім алушылардың дайындық деңгейiне қойылатын талаптар

 

84.  Оқытудың  нәтижелері  Дублин  дескрипторларының  3-деңгейі  (докторантура) 

негізінде  анықталады  және  қҧзыреттер  арқылы  кӛрінеді.  Оқыту  нәтижелері  бағдарламаның 

барлық деңгейінде де, жеке пәннің, модульдің деңгейінде де сипатталады.

 

Ҥшінші деңгейдегі дескрипторлар:

 

1) зерттеу саласындағы жҥйелі тҥсініктерді, осы салада қолданылатын зерттеу әдістерін 

қолдану шеберлігін кӛрсету;

 

2) ғылыми зерттеулердің кешенді процесін жоспарлау, әзірлеу, іске асыру және тҥзету;

 

                            ИС BestProfi©

 

 

 

89 

 

3)  ӛзінің  ҧлттық  немесе  халықаралық  жариялануға  тҧрарлық  ерекше  зерттеулерімен 

ғылыми саланың шекараларын кеңейтуге ҥлес қосу;

 

4) жаңа және кҥрделі идеяларды сыни тҧрғыда талдау, бағалау және жинақтау;

 

5) ӛзінің білімін және жетістіктерін әріптестеріне, ғылыми қоғамдастыққа және қоғамға 

жеткізу;

 

6)  білімге  негізделген  қоғамның  дамуына  септігін  тигізу  қабілеттерінің  болуын 

қарастырады.

 

85. Докторантураның жалпы қҧзыреттіліктері:

 

1) мынадай:

 

ғылым  эволюциясындағы  парадигмалардың  ауысуы  мен  дамуының  негізгі  кезеңдері 

туралы;

 

жаратылыстану  (әлеуметтік,  гуманитарлық,  экономикалық)  ғылымдарының  пәндік, 

дҥниетанымдық және әдіснамалық ерекшеліктері туралы;

 

білімнің  белгілі  бір  саласындағы  ғылыми  мектептер  мен  олардың  теориялық  және 

практикалық жаңалықтары туралы;

 

белгілі бір саладағы әлемдік және қазақстандық ғылымның ғылыми тҧжырымдамалары 

туралы;

 

ғылыми жаңалықтарды практикалық қызметке ендіру тетіктері туралы;

 

ғылыми қоғамдағы қарым-қатынас нормалары туралы;

 

ғалым-зерттеушінің педагогикалық және ғылыми этикасы туралы тҥсінігінің болуы;

 

2) мыналарды:

 

жаһандану мен интернациялизацияландыру жағдайында отандық ғылымның дамуының 

заманауи ҥрдістерін, бағыттары мен заңдылықтарын;

 

ғылыми танымның әдіснамасын;

 

белгілі бір саладағы әлемдік және қазақстандық ғылымның жетістіктерін;

 

ғылым мен білімнің әлеуметтік жауапкершілігін (сезінуі және қабылдауы);

 

халықаралық  ынтымақтастық  пен  ғылыми  байланысты  жҥзеге  асыруға  мҥмкiндiк 

беретін кемінде бір шет тiлiн кәсiптік деңгейде білуі қажет;

 

3)мыналарды:

 

ғылыми зерттеулер ҥдерісін ҧйымдастыруды, жоспарлауды және іске асыруды;

 

зерттеу  саласындағы  әртҥрлі  теориялық  тҧжырымдамаларды  талдауды,  бағалауды, 

салыстыруды және қорытынды жасауды;

 

әртҥрлі деректерден алынған ақпараттарды талдауды және ӛңдеуді;

 

заманауи  теориялар  мен  талдау  әдістері  негізінде  академиялық  тҧтастықпен 

сипатталатын ғылыми зерттеулерді ӛз бетімен орындауды;

 

ғылыми  танымның  шекарасын  кеңейте  отырып,  ӛзінің  жаңа  ғылыми  ойларын  айтуды, 

ӛзінің білімі мен ойларын ғылыми қоғамдастыққа жеткізуді;

 

зерттеудің заманауи әдіснамасын таңдап, оны тиімді қолдануды;

 

ӛзінің кәсіби дамуын жоспарлауды және болжауды білуі тиіс;

 

4) мынадай:

 

әртҥрлі ғылыми ойлар мен теорияларды сыни тҧрғыда талдау, бағалау және салыстыру;

 

ғылыми қызметте талдау және эксперимент жҥргізу;

 

зерттеулер нәтижелерін жоспарлау және болжау;

 

                            ИС BestProfi©

 

 

 

90 

 

халықаралық  ғылыми  форумдарда,  конференциялар  мен  семинарларда  шешендік  ӛнер 

және кӛпшілік алдында сӛйлеу;

 

ғылыми хат пен ғылыми байланыс;

 

ғылыми зерттеулер процестерін жоспарлау, ҥйлестіру және іске асыру;

 

зерттеу  саласында  жҥйелі  тҥсінік  пен  таңдап  алынған  ғылыми  әдістердің  сапалылығы 

мен нәтижелілігін кӛрсете білу;

 

ғылыми іс-шараларда, іргелі ғылыми отандық және халықаралық жобаларға қатысу;

 

басқарудағы кӛшбасшылық және ҧжымды басқару;

 

ғылыми 

және 

ғылыми-педагогикалық 

қызметке 

жауапкершілікпен 

және 

шығармашылықпен қарау;

 

заманауи ақпараттық және инновациялық технологияларды қолдана отырып, патенттік 

ізденіс жҥргізу мен ғылыми ақпаратты беру тәжірибесі;

 

ғылыми жаңалықтар мен туындыларға зияткерлік меншік қҧқығын қорғау;

 

шет тілінде еркін сӛйлесу дағдысының болуы тиіс;

 

5) мынадай:

 

ақпараттар  ағымының  жедел  жаңару  және  жедел  ӛсу  жағдайындағы  ғылыми  және 

ғылыми-педагогикалық қызмет саласында;

 

теориялық және эксперименттік ғылыми зерттеулер жҥргізуде;

 

ғылыми зерттеуде теориялық және қолданбалы міндеттерді қою мен оларды шешуде;

 

белгілі бір саладағы мәселелерге кәсіби және жан-жақты талдау жҥргізуде;

 

тҧлғааралық қарым-қатынас және адам ресурстарын басқару мәселелерінде;

 

мамандарды жоғары оқу орнында даярлау мәселелерінде;

 

ғылыми жобалар мен зерттеулерге сараптама жҥргізуде;

 

ҥнемі кәсіби ӛсуді қамтамасыз етуде қҧзыретті болуы қажет.

 

86.  Арнайы  қҧзыреттер  докторантураның  әрбір  мамандығы  бойынша  қоғамның 

әлеуметтік сҧраныстары мен жҧмыс берушілердің талаптарын ескере отырып әзірленеді.

 

87.  Міндетті  минимум  мен  жоғары  оқу  орны  ҧсынатын  оқу  жҥктемесінің  кӛлемі 

аясында алынған білім деңгейі әртҥрлі бақылаулар арқылы қамтамасыз етіледі.

 

88.  Докторанттардың  оқу  жетістіктерін  бақылау  және  олардың  оқу  пәндері  немесе 

модульдер бойынша білімін бағалауды оқу процесінің межелік кезеңдерінде (әр академиялық 

кезең  мен  оқу  жылы  аяқталған  кезде)  Офис  регистратор  (бӛлім,  сектор)  жҥргізеді  және 

бақылау мен бағалау білім берудің қорытынды нәтижесіне бағдарлануы тиіс.

 

89.  Білім  алушылардың  оқу  жетістіктерінің  тарихын  Офис  регистратор  есепке  алып 

отырады және докторанттардың белгіленген нысандағы транскрипінде кӛрінеді.

 

Транскрипт  докторантқа  білім  алудың  кез  келген  кезеңінде  оның  жазбаша  ӛтініші 

негізінде беріледі.

 

90.  Докторанттың  білімін,  іскерлігін,  дағдысын  және  қҧзыреттерін  бақылау  оларды 

қорытынды аттестаттау кезінде жҥргізіледі.

 

91.  Білім  алушыларды  қорытынды  аттестаттау  академиялық  кҥнтізбеде  және 

мамандықтардың  жҧмыс  оқу  жоспарында  кӛрсетілген  мерзімде  кешенді  емтихан  мен 

докторлық диссертацияны қорғау нысанында мынадай қҧжаттарға сай ӛткізіледі:

 

1) Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2008 жылғы 18 наурыздағы 

№  125  бҧйрығымен  бекітілген  Білім  алушылардың  ҥлгерімін  ағымдағы  бақылау,  аралық 

және қорытынды аттестаттау жҥргізудің ҥлгі ережесі;

 

                            ИС BestProfi©

 

 

 

91 

 

2) Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2011 жылғы 31 наурыздағы 

№ 127 бҧйрығымен бекітілген Ғылыми дәрежелер беру ережесі;

 

3) Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2011 жылғы 31 наурыздағы 

№ 126 бҧйрығымен бекітілген Диссертациялық кеңес туралы ҥлгілік ереже.

 

92.  Қазақстан  Республикасы  Білім  және  ғылым  министрлігінің  білім  және  ғылым 

саласындағы  бақылау  комитеті  жҥргізген  сараптама  қорытындысы  бойынша  оң  шешім 

шығарған  кезде  докторантураның  білім  беру  бағдарламасын  толық  орындаған  және 

докторлық диссертацияны сәтті қорғаған тҧлғаларға философия докторы (PhD) немесе бейіні 

бойынша доктор ғылыми дәрежесі және мемлекеттік ҥлгідегі диплом мен дипломға қосымша 

(транскрипт) беріледі.

 

Жоғары оқу орнынан кейінгі білім берудің мемлекеттік

 

жалпыға міндетті стандартына 1-қосымша

 

PhD  докторантурасының  білім  беру  бағдарламасының  компоненттерін  бөлу  нормасы 

(оқу мерзімі 3 жыл)

 

№

 

Қызмет тҥрлері

 

Креди

т саны

 

Апт

а 

сан

ы

 

Жалп

ы 

сағат 

саны

 

оның ішінде

 

Орташа 

апталы

қ 

жҥктем

е

 

аудиториялық/оқытушым

ен байланыстағы сағаттар

 

ДӚ

Ж

 

1

 

2

 

3

 

4

 

5

 

6

 

7

 

8

 

1

 

Теориялық оқыту 

(1:2)

 

36

 

30

 

1620

 

540

 

1080

 

54,00

 

2

 

Докторлық 

диссертациясын 

орындауды қоса 

алғанда 

докторанттың 

ғылыми-зерттеу 

(эксперименталд

ы-зерттеу) 

жҧмысы (1:7)

 

28

 

62

 

3360

 

285

 

3075

 

54,55

 

3

 

Қорытынды 

аттестаттау (1:6)

 

5

 

10

 

525

 

75

 

450

 

52,50

 

 

Барлығы

 

69

 

102

 

5505

 

900

 

4605

   

4

 

Практика 

(кәсіби), оның 

ішінде.:

 

6

 

15

 

450

 

90

 

360

 

30,0

 

 

1) педагогикалық 

(1:1) + зерттеу 

(1:7) немесе

 

3 3

 

3 12

 

90 360

 

45 45

 

45 

315

 

30,0 

30,0

 

2) ӛндірістік (1:4)

 

6

 

15

 

450

 

90

 

360

 

30,0

 

5

 

Демалыс

 

 

25

 

 

 

 

 

                            ИС BestProfi©

 

 

 

92 

 

6

 

Емтихан 

сессиясы (3х2 

апта)

 

 

6

 

 

 

 

 

 

Барлығы (52 апта 

х 3 жыл – 8 апта 

=148 апта)

 

75

 

148

 

5955

 

990

 

4965

   

1.  Философия  докторы  (PhD)  немесе  бейіні  бойынша  доктор  ғылыми  дәрежесін  алу 

ҥшін  мамандық  бойынша  ҤОЖ-да  жоспарланған  кредиттерге  қарамастан  білім  алушы 

теориялық  оқудан  кемінде  36  кредит,  практикадан  кемінде  6  кредит  және  докторанттың 

ғылыми-зерттеу (эксперименталды-зерттеу) жҧмысынан кемінде 28 кредит меңгеруі тиіс.

 

2.  Кешенді  емтиханға  1  кредит,  докторлық  диссертацияны  ресімдеу  мен  қорғауға  4 

кредит жоспарланады (мамандықтың ҤОЖ-да жоспарланған кредиттер санына қарамастан).

 

3. Практикаға бӛлінген кредиттер саны кемінде 6 кредит болуы керек және оның жалпы 

санын ЖОО ӛзі анықтайды.

 

4.  Қызмет  тҥрлеріне  қарай  апта  саны  ӛзгеруі  мҥмкін,  бірақ  докторанттың  орташа 

апталық жҥктемесі 57 сағаттан аспауы тиіс.

 

5.  Демалыс  ҧзақтығы  соңғы  курстан  ӛзге  курстарда  5  аптадан  кем  болмауы  керек.  5 

аптадан артық демалыс уақытын жоғары оқу орны ӛздігінен қызметтің басқа тҥрлеріне қайта 

бӛле алады.

 

6.  Педагогикалық  практиканы  оқу  процесінен  қол  ҥзбей  теориялық  оқытумен  қатар 

ӛткізген  дҧрыс.  ДҒЗЖ  оқытудың  басынан  бастап  жоспарлаған  және  теориялық  оқытумен 

немесе зерттеу практикасымен қатар ӛткізген дҧрыс. Қызметтің әр тҥрін қатар жоспарлаған 

жағдайда осы қызмет тҥрлері бойынша апталық жҥктеме азайтылып, тиісінше олардың апта 

саны артуы қажет, бірақ докторанттың орташа апталық жҥктемесі 57 сағаттан аспауы тиіс.