Білім берудің тиісті деңгейлерінің мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттарын бекіту туралы

                            ИС BestProfi©

 

 

 

25 

 

емес  бірліктерін;  табиғи  объектілерді,  процестер  мен  қҧбылыстарды  ӛлшеудің  қарапайым 

қҧралдарын;  жҥргізген  зерттеулерді  тҥсіндіруге  қажет  тиісті  ғылыми  терминологияны;  ӛзі 

тҧрып  жатқан  жердегі  ӛсімдіктер  мен  жан-жануарларды  жіктеу  ҥшін  олардың  қарапайым 

белгілері туралы білімді қолданады;

 

4)  табиғат  компоненттері  арасындағы  себеп-салдарлық  байланыстарды;  материалдарды 

қолдану  мҥмкіндіктерін  айқындау  ҥшін  олардың  қасиеттерін;  белгілі  бір  аумақтың 

жануарлар  мен  ӛсімдіктер  әлемін;  алуан  тҥрлі  ӛмір  сҥру  орталарының  ҧқсастығы  мен 

айырмашылығын;  ӛз  зерттеулеріндегі  және  тҥрлі  дереккӛздерден  алынған  материалдарды 

талдайды;

 

5)  тірі  және  ӛлі  табиғаттың  объектілері  мен  қҧбылыстарына  зерттеу  жҥргізуді  жоспарлау 

және  ӛткізу  ҥшін  алынған  білімі  мен  дағдыларын;  сурет,  сызба,  графиктер,  диаграммалар, 

кестелер  тҥріндегі  ақпараттық  материалдарды;  қоршаған  ортаны  қорғау  мәселелеріне 

қатысты идеяларды; микро- және макроәлемнің объектілері, қҧбылыстары мен процестерінің 

имитациялық және географиялық ҥлгілерін жинақтайды;

 

6)  табиғи  объектілердің,  қҧбылыстар  мен  процестердің  даму  факторлары  мен  жағдайын; 

адамның әрекеті мен қоршаған ортаның жағдайына ғылыми-техникалық прогрестің салдары; 

ғылыми-техникалық  прогрестің  адамның  тіршілік  әрекетіне  әсері;  жасалған  болжамға  ӛз 

зерттеулерінен алынған нәтижелердің сәйкестігін бағалайды.

 

16. «Адам және қоғам» білім беру саласы бойынша оқытудың кҥтілетін нәтижелері.

 

Бастауыш білім беру аяқталғанда білім алушы:

 

1)  білім  алушының  кҥнделікті  ӛмірі  ӛтетін  отбасының,  мектеп  қоғамдастығының 

қҧрылымын, қҧрамы мен функциясын; адамның ең негізгі әлеуметтік функцияларын; «адам – 

қоғам»  ӛзара  байланысы  туралы  бастапқы  мәліметтерді;  «қауіпсіздік»,  «денсаулық» 

ҧғымдары және олардың басты белгілерін; жеке тҧлғаның, отбасының, қауымдастықтардың 

және тҧтас қоғамның ерекшеліктерін және олардың адам ӛміріндегі маңызы мен атқаратын 

рӛлін; тҧтыну тауарларының негізгі тҥрлерін және олардың қҧрамын; Қазақстанның тарихы 

мен  географиясы  туралы  жалпы  мәліметті;  Қазақстан  халқы  мен  Қазақстан  халықтарының 

негізгі  дәстҥрлері  мен  фольклорын;  Қазақстанның  әлемдегі  орны  мен  рӛлін;  Қазақстан 

Республикасының  Мемлекеттік  рәміздерін;  жалпыадамзаттық  қҧндылықтарды;  оң  және 

достық  қарым-қатынас  жасау  қағидаларын,  этикет  қағидаларын,  мектеп  оқушысының 

қҧқықтары мен міндеттерін, саламатты ӛмір салтының қағидаларын біледі;

 

2) адамның сыртқы белгілерінің себептілік шарттылығын; ӛзінің Қазақстанның жас азаматы 

ретіндегі және белгілі бір ҧлт ӛкілі ретіндегі ӛзінің азаматтық болмысын; отбасының, туған 

жері  мен  Атамекенінің  қҧндылығын;  кӛпҧлтты  қазақстандық  қоғамның  қҧндылығын; 

Қазақстан  Республикасының  Мемлекеттік  рәміздерінің  маңызын;  қоғамдағы  адамның 

адамгершілік  мінез-қҧлық  нормаларын;  ӛз  ӛмірінің  мектеп  ӛмірімен,  ауыл,  қала  ӛмірімен, 

тҧтас  ел  ӛмірімен  тығыз  байланыста  екендігін;  қоғамға  қызмет  етудің  маңыздылығын; 

әртҥрлі  тҧрғылықты  жер  тҥрлерінің  функционалдық  және  қҧрылымдық  ерекшеліктерін;  ӛз 

ойы  мен  сӛзінің,  іс-әрекетінің  бір  жерден  шығуына  ӛз  жауапкершілігін;  ҧлттық  салт-

дәстҥрлер  мен  әдет-ғҧрыптардың  мәнін;  адам  ӛміріндегі  және  қоғам  дамуындағы 

саяхаттардың  рӛлін;  адамның  ӛзін  тануы  мен  ӛзін  дамытудың  маңыздылығын;  «еңбек», 

«ӛзара  тҥсіністік»,  «ӛмірге  қуанышпен  қарау»,  «қиындыққа  мойымау»,  «мейірімділік», 

«жомарттық»,  «кең  пейілділік»,  «патриоттық»,  «шығармашылық»  ҧғымдарының  мазмҧнын 

және  маңыздылығын;  саламатты  ӛмір  салтын  ҧстануы  керектігін;  табиғаттың  ӛмірлік  қуат 

кӛзі ретіндегі мәнін; табиғатқа қамқорлық кӛрсетудің маңызын тҥсінеді;

 

3)  таным  әдістерін  қоғамдық  процестер  мен  қҧбылыстар  зерттеу  ҥшін,  оқу  тапсырмалары 

мен шығармашылық, танымдық, зерттеу, жобалау сипатындағы жҧмыстарды орындау ҥшін; 

қарапайым  қаржылық  қарым-қатынастардағы  жеке  басының  тәжірибесі  мен  білімін; 

саламатты  ӛмір  салты  туралы,  жеке  бас  гигиенасы  туралы,  тамақтану  және  кҥн  тәртібі 

туралы  білімін;  дәрігерге  дейінгі  алғашқы  кӛмек  кӛрсету  туралы  қарапайым  білімін; 

қоршаған ортаға бейімделудегі ӛзінің жеке және қоғам тәжірибесін; отбасында және ҧжымда 

ӛзара  оң  және  достық  қарым-қатынасты  сақтау  мақсатындағы  қатынас  қағидаларын 

қолданады;

 

                            ИС BestProfi©

 

 

 

26 

 

4)  Қазақстанның  әлемдегі  орнын;  қазақ  халқының  және  елде  тҧрып  жатқан  басқа  да  ҧлт 

ӛкілдерінің  мәдени  және  салт-дәстҥрлерінің  ортақ  және  ерекше  белгілерін;  жеке  тҧлғаның, 

отбасының,  мектеп  қауымдастығының  даму  факторларын;  адам  ӛміріндегі  негізгі 

ресурстардың мәнін; денсаулық пен қауіпсіздік факторларын; адамның кӛңіл-кҥйінің, сезімі 

мен  адамдар  іс-әрекетінің  кӛрінісі,  олардың  себеп-салдарын;  ӛзіндік  эмоционалдық  кҥйін 

талдайды;

 

5)  қоғамдық  қҧбылыстар  мен  процестерді  жҥйелеу  және  топтастыру  ҥшін  білімі  мен 

дағдыларын; қоғамның кейбір ӛзекті проблемаларын айқындау ҥшін білімі мен дағдыларын; 

кеңістікте  (орын),  уақытта  (хронологияда),  әлеуметтік  ортада  (қоғамда)  бағдарлануы  ҥшін 

жеке  шешімдерін;  отбасылық,  тҧлғааралық  және  қоғамдық  салаларда  коммуникация 

модельдерін;  ӛмір  қауіпсіздігі,  саяхатты  ҧйымдастыру  бойынша  ӛз  жобаларын,  ӛзіндік 

рухани-адамгершілік дамуы бойынша шешімдерін жинақтайды;

 

6)  адамгершілік  нормасы  тҧрғысынан  ӛзінің  мінез-қҧлқы  мен  айналадағы  адамдардың 

істерін; отбасының, қоғамның, мемлекеттің әрбір адам ӛміріндегі маңыздылығын; заманауи 

ӛмірдегі  дәстҥр  мен  фольклордың  рӛлін;  тҧтыну  заттарының  маңыздылығы  мен  қҧны 

бойынша қҧндылығын; сабақта ӛз жҧмысына қанағаттану дәрежесін; тҧлғааралық, қоғамдық 

және  қаржы-экономикалық  қарым-қатынас  саласында  ӛзінің  ілгерілеу  деңгейін,  ӛзінің 

эмоциялық және физикалық қалпын; адамдардың тәртібін жалпы қабылданған адамгершілік 

нормалары тҧрғысынан бағалайды.

 

17. «Технология және ӛнер» білім беру саласы бойынша оқытудың кҥтілетін нәтижелері.

 

Бастауыш білім беру аяқталғанда білім алушы:

 

1)  сызықтардың  және  формалардың  негізгі  тҥрлерін;  негізгі  және  қосымша  тҥстерді;  сурет 

салуға және сәндік-кӛркем жҧмыстарға керекті негізгі материалдар мен қҧралдарды; ӛнердің 

негізгі  тҥрлері  мен  жанрларын;  ӛнердің  әр  алуан  тҥрлері  бойынша  жҧмыс  істеудің  негізгі 

техникаларын; әлемдік және отандық суретшілердің кейбір ҥздік туындыларын; музыкалық 

сауаттылықтың  негіздерін;  музыкалық  мәнерліліктің  басты  қҧралдарын;  вокалдық  және 

аспаптық  жанрлар  мен  стильдерді;  қазақтың  халық  аспаптарын  және  әлем  халықтарының 

аспаптарын;  қазақ  халық  музыкасының,  Қазақстан  сазгерлерінің  және  әлемнің  басқа 

елдерінің  ән  және  аспаптық  репертуарларының  кейбір  ҥлгілерін;  қарапайым  музыкалық 

импровизациялар жасаудың тәсілдерін біледі;

 

2)  ӛнердің  ӛмірмен  байланысын;  орындау  техникасының  ӛнердің  тҥрімен,  стилімен, 

жанрымен  байланысын;  Қазақстанның  сәндік-кӛркем  ӛнеріндегі  ҧлттық  салт-дәстҥрлердің 

ерекшеліктері  мен  маңызын;  қазақ  халқының  мәдениеті  мен  басқа  да  халықтардың 

мәдениеттеріндегі  ӛнер  туындыларының  маңызын;  қазақ  халқы  мен  басқа  да  халықтардың 

ҧлттық  музыкалық  дәстҥрлерінің  ерекшеліктері  мен  маңызын;  музыкалық  туындылардағы 

берілетін  идеяларды,  сезімдерді,  кӛңіл-кҥйлерді;  халықтық  және  сазгерлік  музыканың 

ерекшеліктерін тҥсінеді;

 

3)  заттарды  бейнелеудегі  перспектива  және  композиция  заңдарын;  қарапайым  кӛркем 

жҧмыстарды  жасау  ҥшін,  оның  ішінде  ақпараттық-коммуникациялық  технологияларды 

қолдана  отырып,  шығармашылық  идеяларды;  кӛркем  және  техникалық  еңбек  ӛнімдерін 

жасау ҥшін тҥрлі кӛкемдік жҧмыс қҧралдары мен техникаларын; шығармашылық жҧмысты 

орындаудағы  ӛнер  туындыларының  тҥрлері,  жанрлары  мен  стильдері  бойынша  білімін; 

техникалық қауіпсіздік қағидаларын; қарапайым вокалдық және аспаптық импровизациялар 

мен  аранжировкаларды  жасауға  арналған  музыкалық  мәнерлілік  қҧралдарын;  жеке  және 

ансамбльмен ән айту, музыкалық аспаптарда ойнау дағдыларын қолданады;

 

4)  ӛзіндік  жҧмысты  ҧйымдастыру  ҥшін  ӛнердің  алуан  тҥрі  бойынша  ақпаратты;  қазақ 

халқының  және  әлемнің  басқа  да  халықтары  ӛнерінің  стильдері  мен  жанрларын; 

эксперименталдық,  зерттеу  жҧмыстарын  жҥргізуге  арналған  материалдар  мен  аспаптардың 

қасиеті  мен  сапасын;  бейнелеу  ӛнері,  техникалық  және  кӛркем  еңбек  бойынша 

шығармашылық  жобаларды;  композиторлық  музыканың  стильдері  мен  жанрларының 

ҧқсастықтары мен айырмашылықтарын; қарапайым эксперименталдық жҧмыстарды орындау 

және  музыкалық  импровизация  мен  аранжировкаларды  жасау  ҥшін  дыбыстардың 

қасиеттерін талдайды;