Деңгейлеп-саралап оқытудың негізінде сабақтың əртүрлі

Профессор Ж.Қараевтың деңгейлеп-саралап оқыту технологиясы жаңаша өзгерген мақсатпен оқушылардың өздігінен танып, іздену іс-əрекеттерін меңгертуді талап етеді. Бұл технологияда бірінші орында оқушы тұрады жəне өз бетімен білім алудағы белсенділігіне аса назар аударылды. Деңгейлеп-саралап оқыту технологиясында жұмыс міндетті үш деңгейлік, қосымша шығармашылық деңгей талаптарынан тұрады. Оның басты мақсаты – сынып оқушыларын «қабілетті», «қабілетсіз» деген жіктерге бөлуді болдырмау.

Деңгейлеп-саралап оқытудың негізінде сабақтың əр түрлі кезеңдерінде оқушылардың оқу əрекетіне қойылатын келесі талаптар анықталады:

I кезең. Өткенді қайталау. Əр түрлі қиындықтарға байланысты оқушылардың өзіндік жұмысы. Бірінші топ: тапсырманы түсінуде, талап ететін өзіндік шығармашыл жұмысты орындайды; 2-ші жəне 3-ші топтардың жұмыстарын бақылайды, қиыншылық туған жағдайда оларға көмекке келеді; 2-ші жəне 3-ші топтар үшін қайталанған материал бойынша қорытынды жеке тапсырмалар жасайды. Екінші топ: өткен сабақта 1-ші топ оқушыларының дайындаған тірек схемаларының ережелерін жасайды, үлгі бойынша жұмыс жасайды; жаңа материалды меңгеруге қажетті ережелерді қайталай отырып, 3-ші топ оқушыларының үй тапсырмаларын тексереді. Үшінші топ: жатталған ережені тəжірибеде қолданады, алдыңғы сабақта 1-ші жəне 2-ші топ оқушылары жұмыс істеген тірек схемалары бойынша өз бетімен жұмыс істейді, жаңа материалды түсіндіру үшін материалды қайталайды

II кезең. Жаңа білімді тəжірибеде қолдану əдісіне байланысты барлық топ оқушыларына мұғалімнің материалды фронталды түсіндіруі (барлық топ жұмыс істейді).

III кезең. Барлық топ оқушыларының білімді меңгеру сапасын анықтау жəне меңгерген материалды тəжірибеде қолдана білуі.

Бірінші топ: білімін кеңейту жəне тереңдетуде өзіндік жұмысы, оқушылар өздерінің уақытымен күшін керексіз қайталауғажұмсамау керек. Екінші жəне үшінші топ: тірек схемаларын қолданып, негізгі сұрақтар бойынша жаңа материалды екінші рет түсіндіру. Екінші топ: тірек схемасы жəне үлгі бойынша өзіндік жұмысы. Үшінші топ: жаңа материалды түсіндіруі бойынша түзету: 1) оқулық бойынша теориялық жағдайы; 2) оқу жұмысының дағдыларын меңгеру мақсатында мұғалімнің жетекшілігімен тақырыптық жаттықтыру жаттығулары.