Бағыттары ІІ халықаралық ғылыми-практикалық конференция материалдары Современная система дошкольного образования

 

995 

 

Қазіргі  мектепке  дейінгі  білім  беру  саласында  инновациялық  технологияларды 

меңгермейінше  сауатты,  жан-жақты  маман  болуы  мүмкін  емес.  Инновациялық 

технологияны  меңгеру  тәрбиешінің  интеллектуалды,  кәсіптік-адамгершілік,  рухани-

азаматтық және де басқа көптеген адами келбетінің қалыптасуына әсерін тигізеді, өзін-

өзі дамытып, оқыту-тәрбиелеу үлгісін тиімді ұйымдастыруына көмектеседі.  

 Инновациялық  технологияларды  талдау  барысында  мына  факторлар  ескерілуі 

керек: 

 -алынып отырған технология оқытудың тақырыбы мен мазмұнына сай болуы; 

-  тиімділігі,  жүйелілігі  және  басқада  жақтары.  Инновациялық  технологияны 

пайдалануды төмендегідей кезеңдер арқылы  іске асырылады.                                              

1- кезең – оқып үйрену.   

2-кезең – меңгеру. 

3-кезең – өмірге еңгізу, тәжірибеде қолдану.  

 4-кезең – дамыту, нәтижесін тексеру. 

Инновациялық технологияларды пайдалану негізінде мектепке дейінгі білім беру 

тұжырымдамасының алгоритмі төмендегідей түрде ұсынылады:  

- білім беру жүйесінің түпкі мақсаттар баяндау; 

- аралық мақсаттардың болжамдық көрсеткіштерін баяндау; 

- оқыту мазмұнына сүйену; 

-  көзделген  мақсатқа  жеткізетін  және  оқыту  сапасын  обьективті  тексеру 

әдістемесімен қамтамасыз ететін стандартты оқыту технологиясын ұсыну; 

- оқытудың ұйымдастырушылық формаларымен шарттарын баяндау. 

Енді  инновациялардың  мектепке  дейінгі  ұйымдарда  пайдаланатын  кейбіреуіне 

тереңірек тоқталайық. А.С.Макаренка айтқандай «Бала өмірінде ойынның маңызы зор, 

ересек адам үшін еңбектің, жұмыстың, қызметтің, қандай маңызы болса, өскен соң 

жұмыста  да  сондай  болады.  Сондықтан  болашақ  қайраткерді  тәрбиелеу  алдымен 

ойыннан басталады». 

 Оқу  үдерісінде  ойын  оқытудың  әрі  формасы,  әрі  әдісі  де  болып  табылады,  сол 

себепті ойын әрекеті тәрбиешімен баланың іс-әрекетінің бірлескен, өзара байланысты 

технологиясының дидиактикалық категориясы ретінде де қарастырылады. Педагогтар 

ойын  үстіңде  бала  санасын  дамыту,  тәрбиелеу,  оқыту  қатар  жүргізіледі,  оны  бала 

белсенділікпен  және  асқан  ыждағаттылықпен  қабылдайтындықтан,  ойындарды  оқу 

үдерісінде міндетті түрде енгізу жайлы айтады. 

 Қазіргі  заманғы  Қазақстандық  білім  беру  үлгісіне  көшуде  және  әлемдік  білім 

кеңістігіне енуде кәсіби білікті, құзыретті тәрбиеші – педагог қана өз жұмысын жаңадан 

құрып, жоғары нәтижелерге жете алады. 

 

Қолданылған  әдебиеттер: 

1. «Балабақша»- Республикалық педагогикалық журнал. 

2. Музыкалық жетекшінің анықтамалығы 

3. Оқу процесінде дамыта оқытудың рөлі, педагогикалық теориялық негіздеулері. 

4. Қабдықайыров Қ. Инновациялық  технологияларды диагностикалау – А., 2004 

5. Жүнісбек Ә. Жаңа технология негізі – сапалы білім. – №4, 2008 

 

 

996 

 

ИЗУЧЕНИЕ ИНОСТРАННОГО ЯЗЫКА КАК СРЕДСТВО РАЗВИТИЯ 

РАЗЛИЧНЫХ СТОРОН ЛИЧНОСТИ РЕБЕНКА ДОШКОЛЬНОГО ВОЗРАСТА 

 

 

А. В. Сафьянова 

Центр изучения иностранных языков «Диалект» 

 

 

XXI  век  –  время  расцвета  информационных  технологий.  Расширяются 

внешнеэкономические и  культурные связи нашей  страны, формируется  социальный 

заказ  на  владение  иностранными  языками,  и  с  каждым  годом  потребность  в  их 

изучении  возрастает.  Это  в  полной  мере  относится  и  к  дошкольному  периоду. 

Родители  дошкольников  проявляют  все  большую  заинтересованность  в  изучении 

иностранного языка их детьми, в частности, в условиях дошкольных образовательных 

учреждений, что во многом определяется принятием в Российской Федерации в 2002 

году базисного плана, который предусматривает обязательное изучение иностранного 

языка со второго класса. 

 

Большинство  педагогов,  психологов  и  методистов  считают  введение  раннего 

обучения  иностранному  языку  в  дошкольных  образовательных  учреждениях 

правомерным,  так  как  дошкольный  возраст  –  это  тот  период  человеческой  жизни, 

когда формируются базовые качества личности, закладываются основы физического, 

эмоционального  и  умственного  развития  (Ш.  А.  Амонашвили,  Н.  А.  Бонк,  Л.  А. 

Венгер,  И.  Н.  Верещагина,  Л.  С.  Выготский,  П.  Я.  Гальперин,  Н.  А.  Горлова,  Э.  П. 

Комарова,  А.А.Леонтьев,  Е.  И.  Негневицкая,  Г.  В.  Рогова,  Е.  Н.  Трегубова,  А.  М. 

Шахнарович и др.). 

 

По мнению психологов А. А. Леонтьева, П. Я. Гальперина, Д. Б. Эльконина, зоной 

наибольшего благоприятствования для начала овладения иноязычной речью является 

возраст  от  4  до  9  лет.  Изучение  иностранного  языка  развивает  различные  стороны 

личности: память, внимание, прилежание, языковую догадку, эрудицию, дисциплину, 

делает  ребенка  более  активным,  приучает  его  к  коллективным  формам  работы  в 

группе, 

побуждает 

любознательность, 

артистизм, 

формирует 

ребенка 

интеллектуально и эстетически. Кроме того, появляется реальная возможность уже на 

раннем этапе выявить детей, способных к языкам, и подготовить их к дальнейшему 

серьезному  обучению.  В  связи  с  этим  появляется  возможность  начинать  обучение 

иностранным языкам уже в дошкольном возрасте. 

 

В  настоящее  время  не  существует  единых  стартовых  возрастных  рамок  начала 

изучения иностранного языка. Модель «Российское образование  –2020» фокусирует 

внимание на необходимости получения образования в течение жизни с ранних лет и 

выделяет  систему  раннего  развития  детей  в  качестве  самостоятельного  элемента 

современной  модели  образования.  Федеральная  целевая  программа  развития 

образования в качестве ожидаемых результатов видит «реализацию новых подходов к 

формированию  развивающей  среды,  наиболее  полному  выявлению  и  развитию 

способностей  детей»  [1].  Родители  имеют  право  выбрать  для  своего  ребенка  ту 

программу дополнительного образования, которая, по их мнению, заложит основы для 

будущего развития тех или иных способностей ребенка, в том числе и языковых.  

 

997 

 

 

В  Европе  важность  изучения  иностранных  языков  с  раннего  детства  осознали 

давно.  Европейский  некоммерческий  проект  в  поддержку  многоязычия  «LIGHT» 

(Language for Integration and Global Human Tolerance: Язык как условие интеграции и 

всеобщей  толерантности)  является  тому  подтверждением.  Приведем  выдержки  с 

официального  сайта  этого  проекта:  «Проблема  недостаточного  владения  языками 

была  осознана  руководством  EС  уже  в  конце  80-х  гг.,  когда  была  сформулирована 

цель, остающаяся актуальной и поныне: каждый гражданин ЕС должен владеть, как 

минимум, тремя общеевропейскими языками. На саммитах ЕС в Лиссабоне (2000 г.) и 

Барселоне (2002 г.) эта цель была конкретизирована и обобщена в формуле «родной 

язык  плюс  два  иностранных»  [2].  Рабочая  программа  Евросоюза  «Общее  и 

профессиональное  образование  2010»,  принятая  в  2002  г.,  гласит:  «Знание 

иностранных языков относится к основным навыкам, которых требует просвещенное 

европейское  общество;  владение  каждого  европейца  двумя  иностранными  языками 

должно  стать  правилом.  Изучение  иностранного  языка,  если  это  возможно, 

необходимо поддерживать уже в раннем детстве». 

 

Дошкольные образовательные учреждения все больше стремятся к тому, чтобы 

поддержать индивидуальные способности ребенка, подготовить его к тому, чтобы он 

мог соответствовать требованиям динамичного глобализирующегося мира. 

 

Одна из существенных сторон этой подготовки – раннее овладение двумя и более 

языками. К сожалению, большинство программ воспитания и обучения в дошкольных 

учреждениях  («От  рождения  до  школы»,  «Радуга»,  «Детство»  и  др.)  не  содержат 

раздела  «иностранный  язык»,  что  приводит  к  изоляции  данной  дисциплины  от 

целостного  процесса  развития  детей  в  дошкольном  учреждении,  и  обучение 

иностранному  языку  дошкольников  рассматривается  как  дополнительный  предмет. 

Между тем, современное общество формирует заказ на обучение иностранным языкам 

с раннего дошкольного возраста. В связи с повышением данного социального заказа 

увеличилось количество дошкольных образовательных учреждений, обеспечивающих 

его. Раннее обучение иностранному языку осуществляется  сегодня в детских садах, 

центрах развития, в рамках подготовительных к школе курсов. 

 

Сегодня  возможности  практики  иностранного  языка  для  детей  раннего  и 

дошкольного возраста расширились: 



 

просмотр  англо-американских  обучающих  программ  и  мультфильмов  в 

Интернете и по спутниковому телевидению; 



 

прослушивание аудио сказок и чтение аутентичных книг со стихами и сказками; 



 

выезды на отдых за границу, где ребенок оказывается в естественной языковой 

среде,  являющейся  мощным  механизмом,  переводящим  пассивные  знания  языка  в 

активные. 

 

Перечисленные  факторы  позволяют  начать  приобщение  ребенка  к  иноязычной 

культуре с раннего возраста. 

 

Так,  с  2010  года  в  МДОУ  «Центр  развития  ребенка  „Матрешка”»  (г.  Витебск) 

стартовала городская экспериментальная площадка по изучению влияния английского 

языка на интеллектуальные способности детей. Были отобраны экспериментальная и 

контрольная  группы  и  утвержден  учебный  комплекс  “My  first  English  adventure” 

авторов  Mady  Musiol и  Magaly  Villarroel.  Также были  выбраны разделы программы 

 

998 

 

развития и обучения в МДОУ для диагностики: окружающий мир, изобразительная 

деятельность, развитие речи, игра. 

В МДОУ «Матрешка» дети начинают изучать английский язык в 4-летнем возрасте, 

приходя  в  детский  сад.  Усвоение  иностранного  языка  осуществляется  в  процессе 

общения ребенка с 

педагогом.  Все,  чему  учатся  дети,  можно  объединить  в  тему  под  названием  «Я  в 

окружающем меня мире». Тем не менее нельзя говорить об отсутствии тематического 

планирования.  Все  темы,  обсуждаемые  с  детьми,  соответствуют  определенной 

возрастной 

группе.  На  протяжении  всего  периода  пребывания  ребенка  в  образовательном 

учреждении  МДОУ  «Матрешка»  отмечаются  праздники,  на  которых  присутствуют 

постановки на английском языке. 

 

В данном эксперименте иностранный язык рассматривается не как цель обучения, 

а как средство для изучения культуры другого народа. Знакомство ребенка с культурой 

страны 

изучаемого  языка  происходит  через  игру  и  каждодневные  жизненные  ситуации 

ребенка. 

Приходя в кружок, дети здороваются на английском языке, а уходя – прощаются. Во 

время аппликации, рисования педагоги также проговаривают слова, фразы и песенки 

на английском языке. Наглядные забавные иллюстрации помогают закрепить в памяти 

ребенка целостный образ слова и вызвать у него положительные эмоции. Некоторые 

подвижные и дидактические игры, известные детям на русском языке, изменяются и 

добавляются  английские  слова  и  фразы.  Таким  образом,  английская  и  русская  речь 

сменяют  одна  другую.  Педагоги  стараются  максимально  использовать  жизненные 

ситуации для изучения английского языка. Например, когда дети просят помочь в чем-

то, дать карандаши, застегнуть одежду, мы напоминаем, как эту фразу можно сказать 

на английском языке. Игра и погружение в культуру – основные методы повышения 

мотивации  детей  в  процессе  обучения.  При  обучении  дошкольников  учитывается 

потребность ребенка выразить себя, претворить полученные знания в творческий акт 

самореализации  (например,  выступление  на  конкурсах,  праздниках).  Язык,  будь  то 

родной или иностранный, является для дошкольников лишь средством, инструментом 

коммуникации. 

 

Вся  наша  работа  направлена  на  интеллектуальное  развитие  ребенка,  его 

творческого потенциала и на развитие его личности в целом. Интересная, насыщенная 

положительными  эмоциями  деятельность  позволяет  детям  сохранить  физические  и 

духовные  силы,  способствует  установлению  в  кружке  атмосферы  эмоционального 

благополучия и стремления к получению новых знаний. 

 

 

 

 

 

 

 

999 

 

МЕКТЕП ЖАСЫНА ДЕЙІНГІ БАЛАЛАРДЫҢ ТІЛІН ХАЛЫҚ АУЫЗ ӘДЕБИЕТІ 

АРҚЫЛЫ ДАМЫТУДЫҢ МҮМКІНДІКТЕРІ 

 

Саябаева А.Н., Байжигитова Р.Б. 

КМҚК №145 «Балапан» балабақшасы, Қарағанды қаласы 

 

Адамды адам қылған, ары қарай дамытып әрқашан жетілу құбылысы ретінде ең 

алдымен  тілді  атауға  болады.  Тіл  -  адам  ойын  жетілдіру  үшін,  әлемді  қоғамды 

танытушы. Тіл арқылы әр адам өз ойын, өз пікірін жеткізе алады, қоршаған ортамен 

қарым- қатынысқа түседі. Тілді тиімді әрі дұрыс пайдалану адамның сөздік қорының 

және оны орынды қолдануына байланысты. Қазіргі таңдағы білім беру жүйесінің негізгі 

бағыты баланың сөздік қорларын дамыту, жетілдіру, қалыптастыру болып табылады. 

Мектепке  дейінгәі  ұйым  тәрбиешілердің  негізі  міндеттерінің  бірі  –  балаларды 

жүйелі сөйлеуге үйрету және машықтандыру. Демек, тіл дамыту жұмысы балабақшада 

үздіксіз және мақсатты түрде жүргізілуі қажет. 

Тіл,  сөйлеу  ежелден  бері  жеке  адамның  да,  коғамдық  ой-санасын  дамытып 

жетілдіруде аса манызды рөл атқарады. Саз ойлы да, мәнерлі де болуы тиіс. Әйтпесе, 

ол  көздеген  максатына  жете  алмайды.  Халқымыз  мәнді  сөйлейтіндерді  «сөзі  мірдің 

оғындай екен» дейді. Ескі қазақ жұртынын ғұлама ғалымы Жүсіп Баласағұн «Ақылдың 

көркі  тіл,  тілдің  көркі  сөз»  деп  тауып  айтқан.  Тіл  арқылы  жеке  адамның  тәжірибесі, 

санасы ұжымның басқа мүшелерінің игілігіне айналады. Ал жеке адамның жеке санасы 

да  сыртқы  ортаның  ықпалымен,  оқу-тәрбие  процесінің  әсерінің  нәтижесіңде  үздіксіз 

дамып  отырады.  Бұл  екеуінің  дамуы  бір-бірімен  шарттас.  Адамдардың  арасында 

қатынас  құралы  ретінде  тілдің  қызмет  атқаруы,  онын  негізгі  кызметі  тіл,  сондай-ақ, 

адам  сана-сөзімінін,  психологиясының  керсеткіші  де.  Тіл  адамды  қимыл-әрекетке  де 

итермелейді. Бұл оның атқаратын екінші қызметі. 

Жазбаша сөйлеу — баланың тілі мәдениетінің дамуына ерекше ықпал жасайтын 

қуатты  фактор.  Жазбаша  сөйлеуді  меңгеруге  бала  мектеп  есігін  аттағаннан  бастап 

белсенді  көріседі.  Балаға  жазу  техникасын  меңгеру  -  психологиялык  тұрғыдан  өте 

күрделі процесс. Мектепалды даярлық топ балаларының ауызекі сөзі мен жазбаша сөзің 

салыстыра  зерттеу  —  көптен  колға  алынып  жатқан  жұмыс.  Ертеректе  жүргізілген 

осындай зерттеудің бірінде  екінші, үшінші сынып оқушыларының жазба сөзі ауызша 

сөйлеуінен сан жағынан да, сапа жағынан да кеш кеш қалып отыратындығы, олардың 

сөздік қорында зат есім мен етістіктердің көп ұшырасатындығы (60 пайыздан артық), 

сөздік  қоры  жеткілікті  дамыған  балалардың жазу  жұмыстары да  (дәптерге  сөз  ойлап 

жазу, мазмундама жазу т.б.) жоғары болатындығы байқалған. Соңғы кездегі зерттеулер 

де  осы  түрдің  дұрыстығын  анықтап  оты.  Балалардың  орфографиялық  дағдыларымен 

қатар, жазу жұмысы дағдыларын үйрену жазба сөйлеуді меңгерудің негізгі әлемі болып 

табылады. 

Адамның  жеке  тұлға  ретінде  дамына  ықпал  ететін  факторлардың  бірі-  тіл.  Тіл 

арқылы  адам  өз  ойын,  пікірін,  сөзімін,  жеткізеді.  Баланың  сөздік  қоры  мектепке 

келісімен – ақ бірден байып, дамып кетпейді. Бұл өте күрделі үрдіс. Баланың неғұрлым 

сөздік қоры көп болып, ойлау қабілеті жақсы жетілсе, білімде тереңде тез үйренеді. 

Жалпы біздің зерттеу жұмысымыздың мақсаты брйынша белгілі бір анықтама алу 

 

1000 

 

үшін балабақшада  тәрбиешілерының сөз қорының жағдайын анықтау, тілдік қарым - 

қатынасы үшін арнайы зерттеу жүргізілді. 

Халық  ауыз  әдебиеті  —  халық  шығармашылығының  айрықша  саласы,  ауызша 

шығарылып,  ауызша  тараған  көркем-әдеби  туындылардың  жиынтық  атауы.  Қазақ 

халқының ерте заманда жасаған мұрасының бірі халық ауыз әдебиеті. Жазу-сызу өнері 

болмаған  ерте  кезде-ақ  қазақ  халқы  өзінің  тұрмыс  тіршілігі,  қоғамдық  өмірі, 

шаруашылығы мен кәсіюі, қуанышы мен күйініші. Дүниетанудағы көзқарасы жайында 

неше  түрлі  өлең-жырлар,  ертегі-әңгімелер,  мақал-мәтелдер,  аңыздар  ойлап  шығарған 

және оларды ауызекі күйінде тудырған. Қазақ халқының мұндай сөз өнерін ғалымдар 

ауыз  әдебиеті  деп  атаған.  Сонымен  бірге  ғылым  мен  мәдениетте  “халық 

шығармашылығы”, “халық поэзиясы”, “халықтың ауызша сөз өнері” дейтін атаулар да 

осыған жақын мағынада қолданылады. 

Қазақ  халқының  ауыз  әдебиеті  өзінің  көркемдік-идеялық  нәрімен,  эстетикалық 

қуат-тегеурінімен,  түрі  мен  жанрларының  молдығымен,  тақырыптық  және  сюжеттік 

байлығымен,  қоғамдық-әлеуметтік  және  тәрбиелік  терең  мән-мазмұнымен 

ерекшеленеді. 

Қазақ ауыз әдебиеті – талай ғасырлардан келе жатқан мұра, сарқылмас бай асыл 

қазына.  Одан  халқымыздың  өткенін  білеміз,  сол  арқылы  бүгінгі  заманымыздың 

ұлылығын танимыз. 

Қазақтың мақал-мәтелдері болсын, жұмбақ-жаңылтпаштары мен ертегілері болсын 

– бәрі де балаларды Отанын сүюге, ерлікке, елін қорғауға үндейтіні белгілі. 

Балалар  бақшасының  тәрбиеленушілерін  ауыз  әдебиетінің  үлгілерімен 

таныстырып, олардың өмірін байыта түсу тәрбиешілердің міндеті болып саналады. 

Қиял  дүниесінен  туған  ғажайып  оқиғалы  ертегілер,  батырлар  жыры,  өмір 

тәжірибесінің  қысқаша  қорытындысы  –  мақал-мәтелдер,  ойға  түрткі  салатын  сыр 

сандықты жұмбақтар, қиыннан қиыстырылған тақпақ жаңылтпаштар – бәрі де балалар 

бақшасында кең пайдаланылатын дүниелер. 

Қазақ  халқының  тұрмыс-салтын,  арман  үмітін,  өткен  өмірін  кеңінен  танытатын 

ауыз  әдебиеті  үлгілерінің  көлемді  саласының  бірі  –  ертегілер.  Ертегілер  өте  ерте 

заманда,  тіпті  жазу-сызу  болмаған  кездің  өзінде-ақ  туған.  Бұларды  халқымыз  күні 

бүгінге дейін ұрпақтан – ұрпаққа ауызша жеткізіп келеді. 

Халық  ауыз  әдебиетінің  басқа  түрлері  сияқты  ертегілер  де  адам  баласының 

еңбекке, тұрмыс-тіршілік жағдайына байланысты туған. 

Жаратылыс  құбылыстарын,  табиғат  сырын  жетік  білмеген,  олардың  неліктен 

болатынын  толық  түсінбеген  ертедегі  адамдар  әр  нәрсені  қиял  еткен,  өздерінің  ауыр 

еңбектерін жеңілдету жайын қарастырған. 

Қазақ  ауыз  әдебиеті  нұсқалары  жас  бөбектердің  ой-өрісін,  дүниетанымын 

кеңейтеді. Оларды адамгершілікке, еңбекке, тапқырлыққа, туған өлкеге сүйіспеншілік 

сөзімге баулу ісінде шешуші орын алады. 

Балабақшамызда  тәрбиеленушілерге  ауыз  әдебиеттінің  үлгілерін  үйретуге  баса 

назар  аудардық.  Онда  ертегілер  оқу,  әңгіме  мазмұнын  жүйелі  байланыстырып, 

әңгімелеуге үйрету, ертегі-әңгімеде кездескен кейіпкерлердің іс-әрекетіне сай образды 

сөздер  мен  диологтарды,  кейбір  өлең  шумақтарын  бұлжытпай  жатқа  айта  білу,  екі 

адамның  диалогында  кездесетін  сұрақ,  талап-тілектерді  білдіретін  сөздерге