Қарағанды облысы, Шет ауданы, Ақжал негізгі орта мектебінің

Оқушы білімін бағалау мен тексеру – оқу-тәрбие үдерісінің қажетті бөлімі; оның дұрыс қойылуы оқушы дайындығының сапасына көп әсерін тигізеді.

Оқытудың ерекшелігі, қыр-сыры өз бетінше жұмыс істеу, өз бетінше даму қабілеттерін қалыптастыру, өз-өзін бақылау, алған білімін шығармашылықпен қолдану рөлін күшейтуде жатыр. Осының бәрін орындауға берілген бағдарлама көмектеседі.

5-сыныпқа арналған информатикадан электронды дәптер бағдарламасын қолдану арқылы сіз:

• 
  оқушының мықты және әлсіз тұстарын көре аласыз;
  
• 
  оқушының білім, білік, дағды деңгейін анықтай аласыз;
  
• 
  оқыту іс-әрекетінің оптималды нұсқасын таңдай аласыз;
  
• 
  оқу материалдарын меңгеруде оқушыны өз жұмысын жандандыруға уәждейсіз, негіздейсіз;
  
• 
  баға қою кезінде тұлғалық фактор маңызын азайтасыз, кемітесіз;
  
• 
  сабақ үстінде уақытты көбірек тиімді пайдаланасыз;
  
• 
  өз уақытыңызды сабаққа дайындалуға аз жұмсайтын боласыз;
  
• 
  оқушылармен кері байланысты тез орнату арқылы оқыту үдерісіне керекті түзетулерді енгізе аласыз;
  
• 
  оқу материалын көп көлемде қамтисыз;
  
• 
  қағаз бастылықтан арыласыз және тарату материалдарын аз пайдаланатын боласыз.
  

Осы бағдарламаны құрастыру кезінде ондағы тапсырмалардың оқушыларға қызықты және қол жетімді болуына бар ыждағатымды салдым. Тапсырмалар мұғалім еңбегінің сапасын арттыруға, пәннің әдістемелік, ұйымдастырушылық жағын, сабақты өткізу және оқушының оқу әрекетін жақсартуға бағытталған. Олар мұғалімді тапсырма құрастыру мен тексеру бойынша қалыптасқан кертартпа жұмыстан арылтады. Сізге тест құрастырудың, тарату материалдарын шығарудың керегі жоқ, тек берілген бағдарламаны қосып, әрі қарай жұмыс істей берсеңіз болғаны.

Бір мұғалім айтқандай, «Маған тек журналға баға қою ғана қалады». Бұл, әрине, әзіл, сіз бос уақытыңыз көп болған сайын оқушылардың жұмысын сапалы түрде бақылай аласыз, қабілеті төмен оқушыларға көбірек көңіл бөле аласыз. Бұл кезде басқа оқушылар жұмыстарын жалғастыра береді. Әрбір оқушы сол қарқынмен жұмыс істейтін болады. Ал сіз сыныпта қанша компьютер болса, сонша тапсырма нұсқасын ала аласыз. Және де олар жауаптарының араласуымен ғана емес, шығыс мәліметтерінің кездейсоқ таңдалуымен де бір-бірінен ерекшеленеді..

Сізде сабақ үстінде ғана емес, үйде сабаққа дайындалу барысында да

бос уақытыңыз көп болады.

Мұның алдындағы бағдарлама сияқты, бұл бағдарлама да ықшамды, жинақы және қолдану кезінде де қарапайым. Онымен жұмыс істеу үшін жұмысқа қабілетті Windows жүйесі болуы керек және қосымша бағдарлама орнатып қажеті жоқ. Ол кез келген ақпарат таратушы құрал арқылы іске қосылады және локалды жүйеде де күшті жұмыс істей алады. Мониторды іске қосу барысындағы аз ғана өзгешелік 1024х576 пиксельден кем болмау керек.

Бұл бағдарлама оқушының әрбір тақырыпты қалай меңгергенін тексеруге мүмкіндік береді. Әрбір оқушының оқу материалын меңгеру деңгейі диагностикасын жүзеге асыру үшін көмектеседі. Бір мезгілде топтағы барлық оқушының білімін тексеруді қамтамасыз етеді және де әр сабаққа дайындалу үшін әрекеттік уәждеме қалыптастыруға көмектеседі. Пәнге деген қызығушылығы артады, оқу уақытын және өз уақытын үнемдеуге көмектеседі. Бұл бағдарламамен жұмыс істеу оқушыларда танымдық белсенділігін, ойлау, есте сақтау қабілетін, зейінін, дербестігін дамытады.

Сонымен, бұл бағдарлама топтағы барлық оқушының жұмысын бір мезгілде тексеруге көмектеседі; уақыт аз кететіндіктен кез келген сабақта өткізуге ықтимал етеді. Тапсырманы орындаған кезде барлық оқушының шарттары тең: олар көлемі мен қиындығы бірдей тапсырманы бір мезгілде орындайды, бұл оқушылардың жауаптарындағы сәттілік пен сәтсіздікке немесе мұғалімнің тұлғалық факторына әсер етпейді.

Бұл білімді тез және объективті түрде тексеру мен бекіту

Берілген бағдарлама сабақ үстінде уақытты бос жібермеуге мүмкіндік береді. Себебі, орындалған жұмыстың дұрыстығын компьютер «ең үздік» деген мұғалімнен де тез тексереді.

Бұл бағдарламамен жұмысты бастамас бұрын ең алдымен 5-сыныпқа арналған (ФГОС) информатикадан электронды дәптерді іске қосу керек.

Сіздің компьютеріңіздің қуаттылығына байланысты ұзақ уақыт үзілістен кейін сіз бағдарламаның титулдық бетін көресіз.

Бұл бетте оқушылар өздері туралы мәліметтерін жазулары керек: тегі, аты, сыныбы. Тапсырманы орындауды бастау үшін тапсырманың нөмірі мен «баста» деген нүктені басу керек. Егер де оқушының тегі мен аты жазылмаса, тапсырманы орындай алмайды. Ол кезде «Сіз аты-жөніңіз бен сыныбыңызды жазған жоқсыз» деген сөз шығады.

Тапсырма нөмірі бетінде компьютер тек цифрларды ғана жазуға рұқсат етеді, ал егер тапсырма нөмірі ара қашықтықтан тыс болса [1;350], онда оқушы жұмысты бірінші тапсырмадан бастап орындайды.

Тапсырмаға егжей-тегжей қарауымыз керек.

Бағдарламада келесі үлгідегі тапсырмалар жинақталған:

• 
  жеке талғам – 34 жаттығу
  
• 
  көпшіліктің талғамы – 38 жаттығу
  
• 
  кестені толтырыңдар, мәліметтерді кестеге апарыңдар – 29 жаттығу
  
• 
  сәйкестікті тағайындайсыңдар – 23 жаттығу
  
• 
  жауабын жазыңдар, диаграмма бойынша жауаптарын табыңдар – 26 жаттығу
  
• 
  нұсқау бойынша жазыңдар – 29 жаттығу
  
• 
  сөздерді аяқтап жаз – 5 жаттығу
  
• 
  есепті шығарыңдар – 11 жаттығу
  
• 
  сәйкестікті таңдаңдар – 11 жаттығу
  
• 
  анаграмманы, басқатырғышты, сөзжұмбақты, ребусты, файнвордты шешіңдер - 39 жаттығу
  
• 
  алгоритмді жинақтаңдар немесе орындаңдар – 20 жаттығу
  
• 
  логикалық есептерді шешіңдер – 27 жаттығу
  
• 
  мәтінді теру, редакциялау немесе көшірмелеу – 17 жаттығу
  
• 
  тізбектілікті жалғастырасыңдар – 5 жаттығу
  
• 
  артық сөзді табыңдар – 3 жаттығу
  
• 
  тізбені толтырасыңдар – 5 жаттығу
  
• 
  калькулятордың көмегімен есептеңдер – 5 жаттығу
  
• 
  цифрларды бояңдар - 1 жаттығу
  
• 
  кескіндемелердің орнын ауыстырыңдар – 11 жаттығу
  
• 
  мағынасын аш және жауабын жаз – 11 жаттығу
  

Бағдарламада барлық бөліктері 1-кестеде көрсетілгендей мәзір бар. Егер оқушы өзінің деректерін титулді бетке кіргізіп және кез-келген тапсырманы орындауға ауысқан кезде бұл мәзір белсенді болады. Титулді бетте мәзір ақиық.

Әр беттің төменгі жағында, бір жолда мынадай жағдайлар кейіптеледі: оқушының тегі, аты, сыныбы, орындалған және қалып қойған тапсырмаларының саны.

Ол жолдан сәл жоғарыда мына нүктелер орналасқан: «Артқа» - өткен бетке ауысу, «Алға» - алдағы бетке көшу.

«Алға» нүктесі оқушы тапсырманы дұрыс орындамайынша іске қосылмайды. Егер оқушы тапсырманы өткізіп жібергісі келсе, онда ол {Ctrl}+оң жаққа нұсқағышты басып, келесі бетке көшеді. {Ctrl}+ солға нұсқағышты басып, өткен бетке көшеді.

«Тексер» нүктесін басу арқылы тапсырманы тексеру жүріп жатады, егер тапсырма дұрыс болса, онда «Жарайсың» деген сөз шығады, сонда орындалатын тапсырманың саны көбейеді, ал «Алға» нүктесі келесі бетке көшу мүмкіндігін ашады. «Алға» нүктесін басқан кезде «Жарайсың» сөзі автоматты түрде жабылып қалады.

«Тамаша» сөзін көрсетіп тұрған дәптер сыртындағы роботты көрген кезде оқушылар риза кейіпте таңқалуы мүмкін.

Бұл үлгідегі тапсырмаларды орындау барысында тышқанның көмегімен тасымалдың мүмкіндіктерін пайдалана отырып, оқушы мәліметтерді керек жерлерге тасымалдап апаруы керек. Тасымалдау керек сөздер, сөз тіркестері және сөйлемдер көк түспен ажыратылады және де компьютермен көлденең бейнемен сұрыпталады.

Ұсынылған тізбеден тапсырмаларды оқып, дұрыс жауапты таңдап алу қажет, егер жауаптардың біреуі дұрыс болмаса, онда барлық тапсырмалар да дұрыс емес болып табылады.

Бұл тапсырмаларда нысандарды шартта көрсетілгендей тәртіпке немесе ережеге сәйкес қою қажет. Тасымал стандартты қиюмен жүзеге асады - тышқанның сілтегішін элементке апарып, тышқанның сол жақ нүктесін оны босатпай тұра элементті қажет жерге тасымалдау керек.

Бұл тапсырмаларда тапсырма шарттарын саралап алып, дұрыс жауапты немесе дұрыс жауаптарды санау керек және жазу керек. Көптеген аталмыш тапсырмаларда кездейсоқ сандар бастапқы деректер сапасында қатысады.

Бұл тапсырмаларда оқушы алгоритмді формалдық түрде орындауы керек, калькулятор бағдарламасының көмегімен өрнектің мәнін есептеу керек және жауабына алынған мәнді жазу керек. Тапсырмада шығыс мәндер кездейсоқ жағдайда алынады.

«Сөйлемді басып шығар» тапсырмасы оқушыға үлгі бойынша беріледі, компьютер экранында берілген тура көшірмені теру, бірақ міндетті түрде бір жолға.

Берілген тапсырманы тексергенде әрбір дұрыс терілмеген сөз қызыл пунктир сызықпен сызылып қойылады. Баспа және кіші әріптер есепке алынады, егер оқушы тиісінше баспа әріппен жазбай кіші әріппен жазып қойса, онда тексеріс кезінде сөздің асты сызылмайтын болады, әйтсе де тапсырма орындалмаған болып көрсетіліп тұрады. Сөйлемнің басындағы немесе соңындағы артық олқылықтар автоматты түрде жойылады.

Ұқсас жоспардың және тапсырманың «сөйлемнің қатесін түзе, цифрды сөзбен алмастыр, бас әріптерді кіші әріптерге ауыстыр». Сөйлем берілді – үлгісі және барлық қатені түзеу қажет қате жіберілген сөйлемдер. Оқушылардың сөйлемді қайтадан термей міндетті түрде қателерін түзегенін және де сөйлем соңында Enter-ді баспағанын қатаң қадағалау керек.

Оқушы мәтін үзіндісін көшіру тапсырмасын орындау сәтінде тақырыпша мәзірінің көмегімен және клавиштардың көмегімен мәтін үзінділерін көшіре алады. Ол үшін мәтіннің керек үзінділерін бөлектеп алып, тышқанның оң жақ нүктесін басып, көшіру немесе Ctrl+C нүктесін басу керек. Меңзерді мәтінді қоятын тік бұрышқа апарып және тышқанның оң жақ нүктесін басып «қою керек»-ті таңдап алады немесе Ctrl+V басады. Оқушы мәтіннің үлгісіне бірдеңені өшіріп, қоса ламайды, себебі, үлгі редакциялаудан қорғалған.

Тізбектілікті жалғастырасыңдар

Бұл тапсырмада оқушылар заңдылықты тауып және тағы бірнеше сан жазу керек. Жауап парағына тек цифрлар жазамыз, басқа түртінділерді теруге компьютер рұқсат етпейді.

Бұл үлгідегі тапсырмалар оқушылардың логикалық ойлау қабілеттерін дамыту мақсатын болжайды, оқушы деректерді салыстыруды және саралауды үйрену керек, дәптерді, кесте құратын парақты пайдалануға болады. Мысалы, бұл жаттығуда оқушылар есеп шығарады, сонан соң түскен тізбенің көмегімен жауаптарды таңдайды және «Тексер» деген нүктені басады. «Есептің шешуіне сай суреттерді тасымалдаңдар» деген логикалық есептер де болады. Тасымалдау мынадай бейнеде іске асады: тышқанның нұсқаулығын нысанаға апарамыз, тышқанның сол жақ нүктесін басамыз және оны босатпай нысананы керек жеріне орналастырамыз, сонан кейін барып тышқанның сол жақ нүктесін босатамыз.

Бұл үлгідегі тапсырмаларды орындау барысында оқушы тышқанның сол жақ нүктесін баса отырып, тасымалдаудың көмегімен сурет үзіндісін, мәтінді, суреттерді тиісті жеріне қояды.

Барлық тапсырмада қандай дәрежеде болмасын кездейсоқ таңдау қатысады, немесе кездейсоқ ретпен жауап нұсқалары сұрыпталады, немесе кездейсоқ бейнемен бастапқы деректер таңдалады, өйткені ол оқушылардың өз бетімен жұмыс істеу дәрежелерін көтеруге мұрсат береді.

Тапсырма нұсқалары кездейсоқ сұрыпталғаннан кейін оқушыларға қаласын-қаламасын жауаптың нөмірін емес, жауаптың өзін жаттап алуға тура келеді, осының арқасында пәнге деген қызығушылығы артып, пән бойынша білімдерін арттырады. Міне, біздің жұмыстағы мақсатымыз да осында – оқушыны оқуға үйрету.

Пайдалы ұсыныстар

Оқушылар бағдарламаны өз компьютерлеріне немесе флэшкаларына көшіріп алмау үшін өз серверіңізде орналастырып ярлык жасап қоюыңызға болады және де оны «ашуға рұқсат алу» арқылы аша аласыз. Ал негізгі бағдарламаны басқа да аттары жазылған көптеген құжаттардың арасына тығып қоюыңызға болады.