Б. К. Копжасаров «Өсімдік коргау жоне карантин» кафедрасынын

ТЕХНИКАЛЫҚ ДАҚЫЛДАР ЗИЯНКЕСТЕРІНІҢ

жүктеу 16,49 Mb.

Pdf просмотр

бет	61/190
Дата	01.10.2023
өлшемі	16,49 Mb.
	#43615

1 ... 57 58 59 60 61 62 63 64 ... 190

2b0936db-98be-4c50-b1dc-5b5d01e6f4e9

Сабақта қарастырылагын сүрақтар
Сабақта иайдаланылатын әдебиеттер

ТЕХНИКАЛЫҚ ДАҚЫЛДАР ЗИЯНКЕСТЕРІНІҢ
ЭНТОМОФАГТАРЫ МЕН АКАРИФАГТАРЫ. ТҮР ҚҮРАМЫ,
МАҢЫЗЫ.
Мақсаты:
Техникалык дақылдар зиянкестерінің
энтомофагтары түрлерімен танысу.
Түйінді
сөздср:биоәдіс. экология, экобиожүйе, энтомофаг,
энтомофторлы, саңырауқұлақтар, мюскардин. ценокрепис алтын
коз, ориус, паразит, трихограмма, габрабракон.
Сабақта қарастырылагын сүрақтар:
1. Техникалық дақылдар зиянкестерінің энтомофагтары.
2. Мақта зиянкестерінің энтомофагтары.
3. Темекі дақылы зиянкестерінің энтомофагтары.
4. Темекі зиянкестерінің негізгі жыртқыштары-өрмекшілер.
Сабақта иайдаланылатын әдебиеттер:
1. ІІІтерншис М.В. Биологическая защита растений. -М.:Колос,
2004.
2.
Матпаева
Б.Б.
Ауыл
шаруашылық
дақылдарының
зиянкестерімен биологиялық күрес тәсілдері.-Алматы.:Қайнар.1983.
3. Торыбаев Х.К. Энтомофаг бөжектер.-Алматы.: 2009.
4. Ашикбаев Н.Ж., Агибаев А.Ж., Прокофьев О.Н. Энтомофаги
вредных насекомых и гербифаги сорных растений.-
Алматы: Агроуниверситет, 1996.
5. Матпаева Б.Б., Тілменбаев Э.Т.Ауыл шаруашылыгына
иайдалы жәндіктер.-Алматы:Қайнар,1973.
6. Искендирова Р.А., Өсімдікті биологиялық қоргау.-Алматы:
Агро университет, 2015.
/.
Техникалық даңылдар зиянкестерінің энтомофагтары.
Габиғатта Қызылша тамыр бітесіні
н-Pemphigus Косһ.-бу-Л
түрдің
сан мөлшерін реттеуші факторлардың ішінде энтомофагтардың,
эсіресе
Chloropisca glabra
Mg,
Syrphus corallae
F, Y., S.
balteatu
s
Deg, S.
ribessii
L. деп аталатын шыбындар дернәсілдерінің маңызы
зор.
Жауын-шашын көп жылдары бітелердің біразы энтомофторлы
Entomoptora thaxteriana
Petch., саңырауқұлақтардың әсерінен
ауруларға шалдығып, қырылып қалады.
Қызылша шыбыны
-Pegomyia hyosciami Panz.
сан мөлшеріне,
ауа- райымен мен оның табиги жаулары едәуір эсер етеді. Көктем
125

және жаз айлары ыстық және құрғақ болса, зиянкестің өсіп-өніп
көбеюіне колайсыз жағдайлар туады. Ал табиғи жауларының ішіне
оның
дернәсілдерінде
паразиттік
тіршілік
ететін
жаргак
қанаттылардың
(Phyodeuon pegomyiae
Hab.,
Opius
sp. және т. б)
маңызы зор.
Қызылма бізтүмсықтарының
сан мөлшерінің өзгеріп түруына
әртүрлі жағдайлар эсер етеді. Жаз және күз айларында жауын-
шашын мол, салқын болғанда дернәсілдер мен қуыршақтардың
көпшілігі
мюскардин
саңырауқүлақтары және баска қоздыратын
ауруларга
шалдығады.
Кейбір
жылдары
қызылша
бізтүмсықтарының
сан
мөлшерін
ценокрепис
Gaenocrepis
bothynoderres
Grom., деп аталатын жүмыртқа паразиті едәуір
дәрежеде-50% дейін азайтады.
Ценокрепис—
Caenocrepis
bothynoderes
Grom.
Жаргақ
канаттылар
Hymenoptera
тобының птеромалидтер
Pteromalidae
тұқымдасына жатады. ГІаразиттің ересек дернэсілдері ескі қызылша
егілген топырақтағы (2-3 мм тереңдікте) қызылша бізтүмсықтар
жұмырткасында
қыстайды.
Ересек
паразиттер
көктемде
бізтүмсықтар жүмырткаларын салғаннан кейін, 10-15 күннен соң
үшып шығады (сурет-1).
Сурет-І. I(енокремис
—( 'aenocrepis bothynoderes
Grom.
Бір жүмырткада паразиттің 1 дернәсілі дамиды. Бір үрпақтың
дамуы 25-28°С-да бір үрпактың дамуы 2 аптаға дейін созылады.
Ценокрепистің пәрменділігі танапты аударып жыртылу кезінде
айтарлықтай
темендейді.
Көктемде
ересек
шыбындар
жұмырткаларын
астык
дақылдарына,
жоңышқага
және
арамшөптерге салады. Көктемгі үргіак дернәсілдері

жүктеу 16,49 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 57 58 59 60 61 62 63 64 ... 190