Квкке ушып кетсем бе екен,Устап алып

©лендеп тш б^рлктерщщ семантикалык мэшн айкындаганнан кейш 
олардьщ елендеп курылымы мен жуйесш ацгаруга болады. влекш и
композициялык курылымы кайталаулар аркылы шецбер тузед!. Курсивпен 
бершген сездер эр шумактагы магыналык фонды, экспресивтьэмоциялык 
куйд1 танытады.
Эрине, 
5-сыныптьщ окушысына елен мэтшш дэл осы теориялык 
угымдар аркылы тусшд!ру немесе сипаттату орынсыз. Тш мд1 эдю-тэсшдердй 
багыттаушы сурак-тапсырмаларды пайдатана отырып сездщ мэшн ашу, кей 
еездердщ символдык белп екещцпн таныту' кажет. 
Олен магынасыныц
таянышы болып турган евздердг белгшеу, олардьщ мэнгн эркш т ц вз у&ым-
тусгшгг бойынша пайымдату, влендег'г ерекше мэндг танытатын евздердг
саралау, жуйелеу, кластер туздгру, елец цурыпымын таныту оцушылардыц
ой белсендш гш арттыратын тапсырмалар болып есептеледй
Бундай 
тапсырмалар окушылардьщ танымдык б елсендш пм ен катар, шыгармашы- 
пнк м ум ю щ цгт дямыта туседГ Сонда гана 
окуш ы
бЬпмд! туеш у аркылы 
талдау, корыту, ез б ш м ш багалау кезендерше ете алады.
Лирикалык шыгармалардын эркайсысы жеке курылымдык жуйе 
екещцпн белгш . Оларды окытуда колданатын эдютерд1 жинактап айту 
курделт Солай бола тура 613ДЩ тарапымыздан, лирикалык шыгармаларды 
талдауда, окытуда жуйеленген жумыс турш усынамыз:
1. Шыгарманьщ басты жэне косалкы такырыптарын табу;
2. Шыгармадагы курдел! сездер мен курдел! угымдарды аньщтау, 
с е з д к жумысын журпзу;
3. Олеинщ курылысын татдау;
4. ©лендеп керкем сез айшыктарын (троп, фигураньщ турлер1) табу, 
мэтщ деп кызметш айкындау;
5. Шыгарманьщ композициялык курылымын аныктау, жоспар куру;
6 . Шыгарманыц синтаксистк курылым жуйесш деп ой агынын, 'прек 
угымдар аркылы айкындау;
7. Шыгарма идеясын тану;
8. Авторлык устанымды ацгарту.
Я.А.Коменский оку удерюшдеп окушыга б ш м мен тэрбие беру жумы­
сын мынадай терт кезецге беледк
1. Сырткы сез!мд1 тэрбиелейтш жаттыгулар. Бул максаттагы жаттыгулар 
аркылы бала езш коршаган ортаны, а\п р д 1 танып, олармен дурыс карым- 
катынас жасауга уйренедг
2. 1шк! сез1мд1 ой-киял аркылы елестету мен есту, кол мен тшд! 
тэрбиелейтш жаттыгулар.
3. Накты зат пен нэрселердщ келем1 мен барлык заттык нэрселерд!, 
кубылыстарды сезщу, осы сезшу аркылы жиналган материалдар непзш де ой- 
п ш р мен туйскт! дамыту.
4. Ер1кке катысты; устамдылык, ецбек кумарлык, кабш етп дамытуга 
багытталган жумыстар. Осы багыттагы жаттыгулардыц барлыгын да лири­
калык шыгармаларды окытканда колану мацызды.
163

«Мен таулыкпын» елец мэтш ш деп ойды айкындау, жинактау, жуйелеу, 
к,опыту х/ш1н темендепдей тапсырмзлар ^сындык^
1.0лендеп тауды сипаттайтын сездерд! белгше, сол сездерд1 т е р т
жазып жуйеле.
2.«Аскар шындар желпщц беа'пм дт
Б1р орамын агытып сэлдесшщ» деген тармак,тарды кайталап окы, кез 
алдарыца кандай бейне елестейд!? «Сэлде» сез1 кай заттык угымныд орнына 
жумсалып тур? Аскар шьщньщ ту а кандай? Сез образын, кершютй бейнеш 
сипаттап айтып кер.
3.«Кун алгашкы 

жүктеу 11,29 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: