Б. Д. Жумакаева к азак эдебиетш окыту эдктемеа Окулыц «Кыздар универси тет!»

жүктеу 11,29 Mb.

Pdf просмотр

бет	71/148
Дата	04.10.2023
өлшемі	11,29 Mb.
	#43647

1 ... 67 68 69 70 71 72 73 74 ... 148

Kazak adebietin okytu adistemesi 2015 Zhumakatva

эцглме эдт .
Эдюкер эцпме эдюш ею жумыс багытында журпзудг усынады.
Б 1р1НШ1С1 - алгаш шыгарманы уйде окып сыныпта дайындалган сурактар
багытында талдау журпзу. Екш ш ю -
еркш эцггме эд т .
Еркш эцпме эдюшде
жалпы сыныпка не сыныпты топтарга беле отырып езш дж тапсырма туршде
еркш эцпме журпзуд1 усынады. Сабак соцында талдаудьщ корытындысын
шыгару кереюлпн айтады. Алайда, эдюкер сынып окушыларын ерюн
эцпмеш уйымдастыру
амалдарын,
багыгын,
жумыс
турлерш
ашып
керсетпеген. Тек окушылардыц шагын тобында немесе окушылардыц сынып
1ш ш к тэртшт! жаксы сактаган жагдайында осы эдюпен ету тш мд1 ек'шдпш
айтады. Эдюкер талдауга баяндама мен диспутты жаткызады.
Ал эдюкер В.Г.Маранцман талдаудьщ ею гурше мэн бередГ1 Оныц б!рг
- автор 131 мен талдау, екшшю1 - проблемалык талдау. Талдаудыц «Автор
131мен» деген турш ец алгаш М.А.Рыбникова атап, ез тэж^рибесшде
колданган болатын. Автор )31мен талдау тур! эдебиетпк оку сыныптарыныц
алгашкы кезещне тш м д ш п м ен
ерекшеленедг
М этшд1 оки
отырып,
жекелеген белжтерше токталу, авторлык баяндау, суреттеулерд1 жуйесш
сактай отырып талдау, шыгармага б^рте-бгрте бойлатуга мумюндж бередт
Дегенмен, автор баяндауындагы окига 131мен шесе талдау кейде тусшд1рмел1
окуга уласып, м отивтк белгшердщ калтарыста калатын немесе шыгарманьщ
идеялык мэнш танытатын тустардьщ еленбей калатын кездер! де болады.
Сондыктан автор 131мен талдаганда шыгарманыц идеялык, такырыптык,
танымдык, тэрбие.'пк б^рлшн сактау мацызды. Автор мунан езге мэтш
талдаудыц уш турш атайды. Эдюкер Ц .Б т б а е в а В.Г.Маранцман атаган
эдютерд1 «Жан-жакты, толык талдау, сурыптап талдау, шолу багытындагы
талдау» дей отырып, мынадай гусл Н1К береди «Жан-жакты толык талдау
керкем туындыны тутастай карастырып талдайды.
Жан-жакты
талдау
уакытты кеп алады, дегенмен, оныц т ш м д ш п керкем туындыны жанды бгр
организмдей
тутас карастырады. Шолу багытындагы талдауда м угапм
керкем туындыны жалпылама, шолу багытында карастырады. Керкем
шыгарма сгожет!, композициясы, т ш
кетерген такырыбы тутастай
камтылады. Сурыптап талдауда
талдау кебше
проблемалык сурактар,
проблеманы шешу айналасындауйымдастырылады»2.
Эрине, талдау турлерш булай атауда шарттылык басым. Себеб1 талдау
турлер1 шыгармамен журпзш етш жумыстыц аукымына немесе шыгарманыц
камтылу
аясына
катысты
атау
талдаудыц
н еп зп
эдю-тэсшдерш
айкындамайды.
1 Методика преподавания литературы. Под ред.З.Я.Рез. -М., Просвещение, 1985,-119 с.
2 Б тбаева К,- Эдебиетп окыту эдютемесг -А., Рауан 1997. -47 б.
110

Э.Крцыратбаев талдауга жататын курамды эле.менттер ретшде б1рнеше
шыгарма б!рл1ктерш атайды:
-такырыбы мен идеясы;
-басты образдары, характер композициясы, олардьщ ти п т ш п , муддес!
аркылы керш епн немесе шеинлуге тшс болган проблемалар;
-шыгармадагы усак образдар табигаты, олардьщ бас кешпкерлермен
карым-катынасы;
-унамсыз образдар, солар аркылы кершетш кайшылыктар;
-композициялыык курылыс, олардьщ формалары, кызмеп(пролог,
эпилог, баяндау, ш епш с, пейзаж, портрет, диолог, монолог т.б.);
-шыгарманьщ сюжет];
-шыгарма т ш (баяндау, афоризм, макал-мэтелдер); ондагы кешгткер
т ш (диалог, монолог);
-шыгарманыц жанрлары, олардьщ табигаты мен аныктамалары, эпос,
поэзия, драма бел1мдерк бул жанрлардыц тарихи процесте керш етш орны;
-жазушыныц езш дж стил1, ЭД1С1, квзкарасы;
-дэстур мен новаторлык тургысынан автордыц ашкан жацалыгы.
А.Кеппмбаев талдауга жататын курамды элементтерд1

жүктеу 11,29 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 67 68 69 70 71 72 73 74 ... 148