Ұшуларды апаттық-құтқаруды қамсыздандыру бойынша қызметкерлерді теориялық дайындаудың тәртіп тақырыптары
Р/с №
|
Атауы
|
Қысқаша мазмұны
|
1
|
Ұшулар қауіпсіздігін басқару жүйесі
|
ICAO тәжірибесі ұсынған және стандарттар талаптары мен ұшулар қауіпсіздігін қамсыздандыратын мемлекеттік нормативтік-құқықтық актілер талаптары. Әуежайлардың ҰҚБЖ.
|
2
|
Ұшулардың іздеу және апаттық-құтқаруларды қамсыздандыруды ұйымдастыру
|
Ұшуларды іздеу және апаттық-құтқарумен қамсыздандыруды ұйымдастыруға талаптар, әуежай пайдаланушылары, жергілікті атқарушы мемлекеттік органдар, арнайы мемлекеттік қызметтер арасында ұшуларды іздеу және апаттық-құтқару қамсыздандыруды өткізу бойынша жауапкершілік пен міндеттемелерді бөлу.
|
3
|
АА әуеайлақтарында өртке қарсы қорғауды ұйымдастыру
|
Әуеайлақ өрт қауіпсіздігінің санаттары, өрт техникасының санына талаптар, әуеайлақтағы өрт сөндіруші құрамға, әуежай қызметкерлерінің саны мен біліктілігіне талаптар.
|
4
|
Өрттің динамикасы, жану өнімдерінің улылығы, дәрігерлерге дейінгі алғашқы жәрдем көрсету
|
Өрттің себептері, өртті тарату. Термиялық ыдырау өнімдерінің уыттылығы. Алғашқы көмек.
|
5
|
Өртке қарсы құрамдар, өрт сөндіру техникалары
|
Өрт сөндiретiн заттардың түрлерi, оларды шектеуi, өрттiң әртүрлi түрлерi үшiн өрт сөндiру құралдарын пайдаланудың тиiмдiлiгi.
Жанудың әр түрлі кезеңдерінде өртті жою. Өртті жоюдың үш түрі: Жану көздеріндегі су ағыны арқылы өртті тікелей сөндіру әдісі. Температураны көтерілу жағдайында, ұшақтың кабинасын жанып немесе өрт сөндіру аймағында болған кезде жанама әдісі. Әуе кемелерінің жану қозғалтқышы жағдайында жалынның жануына жағдайдағы кеңістіктік сөндіру әдісі.
|
6
|
Өрт техникасы мен жабдықтары. Техникалық қызмет көрсету мен жөндеу жұмыстары
|
Өрт техникасының түрлері, жабдықтар. Әуеайлақтық өрт сөндіруші автомобильдердің материалдық бөлігін зерттеу. Өрт машиналары мен жабдықтарын басқару және пайдалану. Өрт сөндіру машиналарын жөндеу және техникалық қызмет көрсету, жабдықтарды тексеру және сынау, құтқару техникасы. Жазба жүргізу.
|
7
|
Әуеайлақ сызбасы
|
Әуеайлақ сызбасы. Маневр жасау аймағы. Белгіленген бағдарлар бұғатталған болса, балама маршруттарды анықтаңыз.
Жылдың белгілі бір уақыттарында немесе белгілі бір жағдайларда өте алмайтын әуеайлақ учаскелерін білу.
Көрінбейтін болуы мүмкін бағдарларды анықтаңыз.
Әр түрлі ландшафттармен және ауа райы жағдайында әуежайларда өрт сөндіру машиналарын пайдалану.
Межелі жерге ең жақсы маршрутты анықтау мүмкіндігі.
Авиациялық апаттар мен инциденттерге жылдам әрекет ету құралы ретінде әуеайлақтық карталарды белгіленген тормен (квадраттармен) пайдалану. Әуеайлақты басқару орталығының жазатайым оқиға / оқиға туралы хабарламасы, оның орналасқан жері.
|
8
|
Әуе кемесін жобалау және олардың өрт қаупі туралы негізгі мәліметтер
|
Әуежайларда қызмет етілетін, әуе кемелерінің негізгі түрлері. Авиакомпанияларды жасаушылардың құтқару операцияларын жүргізудің жалпы рәсімдерімен диаграммасы.
Түрлі типтегі әуе кемелерінің негізгі техникалық сипаттамаларын зерттеу:
негізгі және апаттық шығулар;
негізгі және төтенше есіктер, төтенше баспалдақтар, сақтық шараларын ашу принциптері;
жолаушыларды отырғызу сызбасы;
отын бактарын орналастыру түрі мен отын түрлері;
аккумуляторлардың, қосқыштардың орналасқан түрі;
композициялық материалдар;
теріден төтенше кесу орны;
әуе кемелеріне, су және сұйықтық көздеріне өрт сөндіргіштерді орналастыруға арналған шаралар.
Екі жолаушы палубасы бар кең корпустың жолаушылар ұшағының ерекшеліктері.
|
9
|
ӘК өрттің дамуы және оларды сөндіруді ұйымдастыру
|
Жолаушылар мен экипажды өртенген немесе тұтанатын ұшақпен уақтылы және тиімді құтқаруды қамтамасыз ету үшін қауіпсіздік талаптарын, беткейлік беткейлерді, желдің бағыты мен басқа да факторларды ескере отырып, құтқару техникасын, өрт сөндіру құралдарын, жабдықтар мен қызметкерлерді орналастыру.
Құтқару құралдарын орналастырудың әртүрлі схемалары. Фюзеляжды өрттен оқшаулау әдістері, фюзеляжды салқындату, адамдарды шығару жолдарын ұйымдастыру, адамдарды әуе кемесінен шығару үшін жалынды басқару.
Ең көп салқындату және жалындарды сөндіру үшін сөндіргіш көбікті қолдану.
Көбік (құрғақ сөндiруге арналған құралдар) қоспағанда, көбiрек өрт сөндiруге арналған заттардың қолданылуы шектелген, мысалы, жанармайды өртеу, қанат қуыстары немесе қозғалтқыштардың немесе шасси ұңғымаларын жалынға жабыстырылған қуыстарда жалынның өртенгенi үшiн өрт сөндiру құралдарын пайдалану.
|
10
|
ӘК адамдарды құтқару
|
Әуе кемелерінде және оның тікелей маңайында адамдарды, сондай-ақ әуе кемесінің қозғалысын іздеу тәртібі. Адамдарды әуе кемесінен тиімді эвакуациялау әдістері. Адамдарды эвакуациялау үшін ұшақтың негізгі есіктерін пайдаланудың артықшылықтары. Құтқару жұмыстары кезінде фюзеляждың құрылымын күшпен ашу жағдайлары.
Төтенше жағдайларда фюзеляжды ашу (кесу) орындарын белгілеу. Фюзеляжды ашу үшін түрлі жабдықтарды пайдалану. Жәбірленушілерді эвакуациялау барысында көтеру және жылжыту.
|
11
|
Апаттық байланысты ұйымдастыру
|
Төтенше станцияларда және көлік құралдарында орнатылған алғашқы және екінші радиобайланыс құралдарын пайдалану тәртібі. Радиотелефон байланысы, белгіленген фразеологияны қолдану тәртібі. Төтенше жағдайда ұшу экипажымен байланыс үшін визуалды сигналдар.
|
12
|
Жеке құрамды тиімді басқару
|
Апаттық-құтқару жұмысы басшысының көшбасшылық сапалары. Күрделі дағдарыс жағдайында құтқару топтарының қызметкерлеріне басшылық және ынталандыру.
|
13
|
Жеке құрамның қрт-қатарлық және физикалық дайындығы
|
Құтқарушылардың физикалық дайындығына талаптар.
Құтқарушылар газды қорғаныс құралдарын пайдалану, арқандарды, баспалдақтарды, ауыр қару-жарақты қолдануды және ұзақ мерзімді құтқару жұмыстарын жүзеге асыруды, соның ішінде босатуды, эвакуацияны, тиісті дене шынықтыруды қажет ететін адамдарды қоныс аударуды жүзеге асырады.
|
Ұшулардың қауіпсіздігін қамсыздандыруға қатысатын авиациялық персоналды кәсіби даярлаудың Үлгілік бағдарламаларына
106-қосымша
ІҚҮО мамандарын алғашқы даярлау
№
|
Оқу пәнінің атауы
|
Оқу пәнінің қысқаша мазмұны
|
1.
|
Әуе құқығының негіздері және Қазақстан Республикасының азаматтық авиация қызметінің саласындағы нормативтік құқықтық актілер
|
ИКАО конвенциясы. Конвенцияның қосымшалары. Ұлттық және халықаралық ұйымдар мен қауымдастықтар, халықаралық стандарттар мен ұсынылатын тәжірибелер, ұлттық және халықаралық құқық, еңбек заңнамасы, еңбекті қорғау және қауіпсіздік техникасы, қоршаған ортаны қорғау, ұшулардың қауіпсіздігін қамсыздандыруға тікелей қатысатын авиациялық персоналға қатысты ережелер мен қағидалар. Азаматтық авиацияның ұлттық уәкілетті органы: орналасқан жері және ұйым; азаматтық авиацияны реттейтін ұлттық заңдар, қаулылар мен ережелер.
Ұшуларды орындау ережелері.
Ұшулар қауіпсіздігі және авиациялық жазатайым оқиғаларды тергеу. Негізгі ұғымдар. Мақсаттар мен міндеттер. Ұшулардың қауіпсіздігін қамсыздандыру саласындағы қызметті реттейтін нормативтік база. ӘК командирінің ұшу қауіпсіздігін қамтамасыз ету жөніндегі міндеттері. Авиациялық жазатайым оқиғалардың негізгі себептері және оларды тергеудің мақсаты. Іздеу және құтқару ережелері.
|
2.
|
Авиациядағы адами фактор
|
Авиациялық физиологияның және денсаулық сақтау негіздері. Авиациялық психология негіздері. Авиациядағы адам факторының проблемасы. Терминдер мен анықтамалар. Адамның қателігі. Авиациялық көлік жүйесінің жұмысында және ұшулардың қауіпсіздігін қамтамасыз етуде адам ролін зерттеу. Қатерлер мен қателерді басқару. Экипаждың ресурстары. Авиациялық персоналдың қызметінде адам факторы туралы білімді қолдану.
|
3.
|
ӘҚБ жабдығы, CNS/ATM жүйелерінің тұжырымдамалары
|
ӘҚҰ-да қолданылатын жабдықтың қағидалары, оларды пайдалану және шектеу, дауыстық байланыс, ақпаратты тіркеу, деректерді беру, навигация, радионавигациялық құралдар, спутниктік навигация, борттағы жүйелер, ұшуды тексеру, бақылау және радиолокациялық жүйелер, радиолокатор, радиолокациялық деректерді беру форматтары, АТБ, болашақ жүйелер, ӘҚҰ мамандандырылған желілері, деректерді өңдеу, радиолокациялық деректерді өңдеу, ұшу жоспарларын өңдеу, дисплей (пайдаланушы интерфейсі), оперативтік деректер және пайдалану шарттары туралы деректер.
|
4.
|
Пайдалану ережелері
|
ӘҚҰ, байланыс, радиотелефония және фразеологияны (штаттық, штаттан тыс және апаттық) алмасу рәсімдері, тиісті авиациялық құжаттаманы қолдану, ұшулардың қауіпсіздігін қамтамасыз етудің практикалық әдістері.
|
5.
|
Әуе навигациясы және ұшуларды аэронавигациялық қамтамасыз ету
|
Әуе навигация теориясының, ұшуларды аэронавигациялық қамсыздандырудың және штурмандық тұрғыдан ұшу қауіпсіздігін қамтамасыз етудің негізгі ережелерін зерттеу.
|
6.
|
Авиациялық метеорология
|
Негізгі метеорологиялық құбылыстарды және аэросиноптикалық процестерді зерттеу, метеорологиялық элементтердің ұшу сапасына әсері. Метеорологиялық құжаттама мен ақпараттарды қолдану және түсіну.
|
7.
|
Ұшу-техникалық сипаттамалар. Аэродинамика негіздері
|
ӘК ұшу сипаттамалары және аэродинамиканың жалпы түсініктері.
Ұшу қағидалары; ұшу кемелерінің, күш қондырғыларының және жүйелерінің жұмыс істеу және оларды пайдалану қағидалары; ӘҚҰ қызметіне қатысты әуе кемелерінің сипаттамалары.
|
8.
|
Радиоалмасу және фразеологияны жүргізу ережелері
|
Әуе кемелерінің экипаждары және әуе қозғалысына қызмет көрсету органдары арасындағы радио алмасуды жүргізу ережелерінің терминдері, белгілері және оларға үйрету.
|
9.
|
Авариялық-құтқару даярлық
|
Әуе кемелерін авариялық-құтқару жабдықтау бойынша дайындық, жолаушылар мен экипаждар мүшелерін мәжбүрлеп қондыру және эвакуациялау рәсімдері.
|
10.
|
Іздеу және құтқару мәселелері бойынша даярлық
|
Іздеу аудандары; нақты іздестіру-құтқару операцияларын (жұмыстарын) талдау (бұдан әрі - «ІҚО (Ж)»); ұшуларды іздестіру-құтқару қамсыздандыру ресурстарының мүмкіндіктері; іздестіру-құтқару күштері мен құралдарын таңдау; ресурстарды бөлу; оқиғаларды құжаттау; ІҚО (Ж) аяқтау; компьютерлік қолданбалы бағдарламалар; ІҚО (Ж) үйлестіру; КОСПАС-САРСАТ; маневрлік планшеттер; халықаралық аспектілер; іздеу және құтқару туралы келісімдер; деректерді картаға белгілеу дағдылары; тәуекелді бағалау; іздеуді жоспарлау; деректерді алу және бағалау; тіркеу деректер базасы; байланыс; тіршілікті қамтамасыз ету құралдары; іздеу және құтқару кезеңдері, сатылары және құрамдастары; іздеу схемалары; әуе кемелерінен шығудың сценарийлері мен жоспарлау; іздеу және құтқару технологиялары; сыртқы жағдайлардың факторлары; көрнекі көріністің ені; электронды іздеуде қамтудың ені; медициналық себептер бойынша эвакуациялау;
Оқуды ұйымдастырудың нақты мәселелері ХАТІҚН-на сәйкес.
|
Ұшулардың қауіпсіздігін қамсыздандыруға қатысатын авиациялық персоналды кәсіби даярлаудың Үлгілік бағдарламаларына
107-қосымша
Мамандардың тағылымдама көлемі
Біліктілігі
(диспетчерлік пунктіге, жұмыс орнына сәйкес)
|
Тағылымдама уақыты, сағат
|
Ауысым басшысы (аға диспетчер)
|
80
|
Жетекші нұсқаушы (нұсқаушы)
|
20
|
Диспетчер
|
140
|
Ескертпе: Тұрақты біріктірілген жұмыс орындарында тағылымдама уақыты негізгі (ең күрделі) жұмыс орыны бойынша белгіленеді.
Ұшулардың қауіпсіздігін қамсыздандыруға қатысатын авиациялық персоналды кәсіби даярлаудың Үлгілік бағдарламаларына
108-қосымша
ІҚҮО мамандарын қайта даярлау
Біліктілік белгілерінің санаттары
|
Білім салалары
|
ІҚҮО диспетчерінің біліктілік белгісі
|
Әуе құқығының негіздері және Қазақстан Республикасының азаматтық авиация қызметінің саласындағы нормативтік құқықтық актілер;
авиациядағы адами фактор;
ӘҚБ жабдығы, CNS/ATM жүйелерінің тұжырымдамалары;
пайдалану ережелері;
Әуе навигациясы және ұшуларды аэронавигациялық қамтамасыз ету;
авиациялық метеорология;
Ұшу-техникалық сипаттамалар. Аэродинамика негіздері;
Радиоалмасу және фразеологияны жүргізу ережелері;
Авариялық-құтқару даярлық;
Іздеу және құтқару мәселелері бойынша даярлық
|
Ауысым басшысының (аға диспетчердің) біліктілік белгісі
|
ІҚҮО ауысым жұмысының ұйымдастырушылық аспектілері, ауысым басшысының (аға диспетчердің) жұмыс орны;
Аэронавигациялық және метеорологиялық ақпарат қызметтері;
CNS/ATM жүйелерінің тұжырымдамалары;
авиациядағы адами фактор
|
ПСО жетекші нұсқаушысының (нұсқаушының) біліктілік белгісі
|
Тағылымдаманы ұйымдастыру;
авиациядағы адами фактор;
Тағылымдаманы жүргізу техникасы;
Құжаттаманы бағалау және жүргізу әдістері
|
Ұшулардың қауіпсіздігін қамсыздандыруға қатысатын авиациялық персоналды кәсіби даярлаудың Үлгілік бағдарламаларына
109-қосымша
Нұсқаушыларды даярлау
№ р/р
|
Атауы
|
Қысқаша мазмұны
|
1.
|
Тағылымдаманы ұйымдастыру
|
Тағылымгерді даярлауды ұйымдастыру және жоспарлау, алдын ала және практикалық дайындық, ІҚҮО диспетчері ретінде жұмысқа жіберу үшін тағылымдама бағдарламасы және жоспары, кәсіби даярлау саласындағы Қазақстан Республикасының нормативтік-құқықтық актілері.
|
2.
|
Авиациядағы адами фактор
(адамның мүмкіндіктері және шектеулері, команда жұмысын оңтайландыру (TRM))
|
Адами фактордың аспектілері, адамның жұмыс білімдері мен дағдылары, шектеулері, психологиялық факторлар, медициналық аспектілер, ұйымдастырушылық және әлеуметтік факторлар, қарым-қатынас, күйзеліс, адамның қателігі, жұмыс әдістері.
|
3.
|
Тағылымдаманы жүргізу техникасы
|
Тағылымгерге нұсқаулық жүргізу, тағылымгерге міндеттер және мақсаттар қою, нұсқаулық, тағылымгердің жұмысы кезінде бақылау және түзету әрекеттерін қамтамасыз ету, тағылымгердің іс-әрекетін талдау, нұсқаушының көрсетуі.
|
4.
|
Құжаттаманы бағалау және жүргізу әдістері
|
Тағылымгерді бағалауға қатысты құжаттау. Бағалау нысанының мазмұнымен танысу және нұсқаушының оны толтыру қағидалары.
|
Ұшулардың қауіпсіздігін қамсыздандыруға қатысатын авиациялық персоналды кәсіби даярлаудың Үлгілік бағдарламаларына
110-қосымша
Ауысым басшыларын (аға диспетчерлерді) даярлау
№ р/р
|
Атауы
|
Қысқаша мазмұны
|
1.
|
ІҚҮО ауысым жұмысының ұйымдастырушылық аспектілері, ауысым басшысының (аға диспетчердің) жұмыс орны
|
ІҚҮО ауысымын жедел басқару, ІҚҮО ауысымнда іс жүргізу, әдістемелік жұмыстарды ұйымдастыру, есептеу жүйесі, қолданбалы бағдарламалық қамтамасыз ету, ауысым басшысының (аға диспетчердің) автоматтандырылған жұмыс орнының тағайындалымы, интерфейсі және функционалдық мүмкіндіктері.
|
2.
|
Аэронавигациялық және метеорологиялық ақпарат қызметтері.
|
Аэронавигациялық ақпарат қызметінің тағайындалымы, САИ ұйымдастырушылық құрылымы,
ҚР аэронавигациялық ақпарат жинағы (AIP), ҚР циркуляторлары, аэронавигациялық ақпарат жинау және тарату, қонуға кіру схемасы, метеорологиялық минимумдар, метеорология, атмосфера және атмосфералық процестер, метеорологиялық құбылыстар және оларды кодификациялау, метеорологиялық құралдар мен жабдықтар.
|
3.
|
CNS/ATM жүйелерінің тұжырымдамасы
|
Дауыстық байланыс, ақпараттарды тіркеу, деректерді беру желісі бойынша байланыс, навигация, радинавигациялық құралдар, спутниктік жүйе, болашақ жүйелер, радиолокациялық станция, желілер, ӘҚҰ мамандандырылған желілері, деректерді өңдеу, ұшу жоспарларын өңдеу, дисплей (пайдаланушы интерфейсі), жедел деректер және пайдалану шарттару туралы деректер.
|
4.
|
Авиациядағы адами фактор
(адамның мүмкіндіктері және шектеулері, команда жұмысын оңтайландыру (TRM))
|
Адами фактордың аспектілері, адамның жұмыс білімдері мен дағдылары, шектеулері, психологиялық факторлар, медициналық аспектілер, ұйымдастырушылық және әлеуметтік факторлар, қарым-қатынас, күйзеліс, адамның қателігі, жұмыс әдістері.
|
Ұшулардың қауіпсіздігін қамсыздандыруға қатысатын авиациялық персоналды кәсіби даярлаудың Үлгілік бағдарламаларына
111-қосымша
ҰІҚҚ емтиханшыларын даярлау
№ р/р
|
Атауы
|
Қысқаша мазмұны
|
1.
|
Авиациялық заңнама
|
Қазақстан Республикасының кәсіби даярлау және авиациялық персоналға куәліктер беру саласындағы нормативтік-құқықтық актілері
|
2.
|
Авиациядағы адами фактор
(адамның мүмкіндіктері және шектеулері, команда жұмысын оңтайландыру (TRM))
|
Адами фактордың аспектілері, адамның жұмыс білімдері мен дағдылары, шектеулері, психологиялық факторлар, медициналық аспектілер, ұйымдастырушылық және әлеуметтік факторлар, қарым-қатынас, күйзеліс, адамның қателігі, жұмыс әдістері.
|
3.
|
Ұшуларды іздестіру-құтқару қамсыздандыруға тартылған персоналдың білімдерін, дағдыларын және қабілеттерін бағалау үшін тесттерді әзірлеу және жүргізу әдістері
|
Біліктілікті бағалау қағидаларының негізгі түсініктері, тестілеудің психологиялық аспектілері, қарым-қатынас және тұлғааралық байланыстарды орнату, тестілеуді ұйымдастыру, тестілерді, тест тапсырмаларын және нәтижелерін әкімшілеу мәселелері, тест тапсырмаларын әзірлеу, тестілеудің сенімділігі мен негізділігін бағалау, тестілеуді өткізу, нәтижелерді бағалау және талдау
|
4.
|
Құжаттаманы жүргізу
|
Тестті (емтиханды) өткізуге қатысты құжаттау. Куәлікті беру/ұзарту және/немесе біліктілік белгіні ұсыну үшін құжаттау
|
Результаты согласования
18.05.2018 12:33:59: Хасенов Е. М. (Управление нормативных правовых приказов) - - отправлен на доработку
Достарыңызбен бөлісу: |
