Өндірістің технологиялық процесі және технологиялық схемасының сипаттамасы

1.4 Өндірістің технологиялық процесі және технологиялық схемасының сипаттамасы

Мақта зауытына мақта кип түрінде салмағы 120-дан 275 дейін (престелген мақтаның тығыздылығы 600 кг/м³ дейін жетеді) немесе престелмегені полядан келеді, ол әрі қарай тазаланып және текстиль өнеркәсібі үшін дайындалады. Мақта талшығы кипте ретсіз өрілген және дефорлаған. Зауытқа келген мақталардың құрамында жарылған және піспеген дәндер түрінде қосындылар, жапырақтар сынықтары, қабықтар, құмдар, шаңдар кездеседі. Жоғары сапалы жіптерді алу үшін мақтаны қопсытады, шөптердің қосындыларынан тазалап, түрлі киптердің қоспаларын дайындайды.

Қоймадан мақтаның киптері тазалау цехына келіп түседі, мұнда оларды сорттап, қопсытып-араластыру агрегатына бағыттайды, ол 4-6 қоректендіргіш қоспалардан тұрады, иісті қоректектендіргіш, араластырғыш торы және басты қоректендіргіш. Қоректендіріп араластырғыш,иісті және басты қоректендіргіштер жабдықтары бірдей болады. Мақта қоректендіргіш тордың көмегімен қоректендіру камерасына келіп түседі. Көлденең тордан қиғаш тор өзінің инелерімен мақтаны ұстап, оны (265 мин^-1) айналып жатқан қопсытылған валикке бағыттайды, ол қопсытады, мақтаны қосындылардан тазалап және араластырады. Мақтаны қоректендіріп араластырғаннан кейін, басты қоректендіргішке құбыр бойынша қоректі иістерді жібереді, осыдан кейін тігінен және көлденеңнен қопсытады, мұнда оның әрі қарай қопсытылып және қоспалардан тазалауы жалғасады.

Көлденең және тігінен қопсытудың жұмыс органы - ілгіш барабандар, айналым жылдамдылыгы 460-750 мин^-1.

Бір машинадан басқа машинаға машина ішінде талшықтың қозғалысы ауа тәсілімен шаң тазалағыш барабанның көмегімен жүзеге асырылады.

Барабанның ішінің толық көлемі вентилятормен қосылған. Ауамен бірге қимылдайтын мақта, барабаннның жоғарғы жағында тұрақталып, мақтадағы шаң және басқа да майда шөптердің қосындылары ауамен бірге барабаннан өтіп, фильтр немесе шаң камераларына бағытталады. Тігінен қопсытудан талшықтар конденстаор арқылы автоматты түрде бөліп таратушыға, осыдан кейін жұлмалау машинасына келіп түседі. Конденсатор құрылысының және жұмысы тура осылай болады, себебі, ол шаңды тазалағыш барабан сияқты қызмет атқарады.

Жұлмалау машинасы көлденең қопсытудың, аралық жұлмалау және жұлмалау машинасның соңғы жиынтықтарын көрсетеді. Аралық және соңғы жұлмалау машинасыныың негізгі жұмыс органы айналым жылдамдылығы 1000-1500 мин^-1 соғып жұлмалау болады. Бұл машинада пішінсіз мақта массасы тазалаудан кейін рулон түрінде тарайтын машинаға бағытталады. Оның нәтижесінде талшықтар толығымен таралып, тазартылып, сонымен қатар тегістеледі.

Тарайтын машинаның барабанының диаметрі 1300 мм. болады. Барабанның айналыс жылдамдылығы 160-180 мин^-1 және инелер лентасымен толық қамтылған. Шексіз инелер лентасы жәй қимылдайды, себебі барабан жоғарғы жылдамдылығы лентанының сызықтық жылдамдылығынан 10000 есе көп болады.

Цехтардан өндіріс қалдықтары угар бөліміне келіп түседі, мұнда оларды түрлері және сорттары бойынша бөледі; оның бір бөлігі мақта және шаруашылық қажеттіліктерді дайындау үшін қолданыдады, ал екінші бөлігін сорттау (өңдеу) цехынақайтарады. Арнайы түрлерін 120-130 кг. массамен престейді.

Мақта зауытының өрт қауіпсіздігі ол жанғыш материалдардығы, мақта, шаң және талшықтардың айналыста үлкен көлемде болуынан деп қорытындылайды. Мақта өндірісінде машина мен механизмдерді майлау үшін көптеген майлардың көлемі қажет болады, олар негізгі өндіріс аудандарына жақын қойма цехтарында орналастырылады. Қоймадан майлағыш затттардың көлемі жиі ашық түрде келеді, ол міндетті түрде өрттің қауіп процесін жоғарлатады.

Мақтаны тазалау станогының жұмыс барысында жану көзі ретінде болу мүмкін жағдайлар:

• 
  подшипниктердің қызып кетуі;
  
• 
  айналыс механизм белдігіне оралуда жіптер күйзелісінің қызуы;
  
• 
  станок корпусына әлсіз бекітілген айнылым механизмінің қызуынан;
  
• 
  шестеренка бұзылуынан тұтану;
  
• 
  бұзылған электр жабдықтарының қызып кетуінен;
  
• 
  жөндеу және алдын ала дайындалу жұмыстарында отты ашық түрде қолданудан;
  
• 
  темекі шегу.
  

Тігу станогын тазалау жұмысы жұмыстың барлық кезеңінде жүргізіледі. Жоспарлап -ескерту жұмыстарын өз уақытысында жасалады. Барлық технологиялық және электротехникалық жабдықтардың, элекртқозғалыстардың жұмыстылығын бақылап, электр сымдардың жер асты жұмыстарын қатаң түрде бақыланып отырады. Машина мен станоктарды қызып кетпеу үшін жиі майлап тұрады, электркүшінің жағдайын бақылап отырады. Майлағыш материалдардың орталықтандырылған жүйесі болуы қажет. Оларды сақтап және бөліп тарату орындарында қртті автоматты түрде көбікпен өшіру құралы орнатылуы қажет.

1.4. Өндіріс айналымындағы өртке қауіпті материалдар мен заттардың қасиеті

Дисперсті құрамы материалдардың майдалану және шаңның фракцилнды біртектілігін сипаттайды.

Жіңішке дисперсті шаң салмақты жағдайға жеңіл өтеді, сонымен қатар тұрақты ауа шаң қосындыларының жылдамдылығы төменділігінен майда шаң бөліктері тұрақталып жасалады.

Көлемдері түрлі бөліктерден тұратын Шаң әуе қосындылары полидисперсті жүйе деп аталады. Барлық өндірістік шаңдар және майда дисперсті материалдарды басатындар полидисперсті болады, себебі ол бөліктерден тұрады және көлемдері кеңінен болады.

Шаңның дисперсті құрамын тәжірибелі микроскоп, седиментометрии әдістермен немесе механикалық бөліктермен анықтауға болады. Олардың сипатын таблица, график түрінде немесе белгілі эмпирикалық теңдікке сәйкес функционалдық байланыс пішінімен анықталып ұсынылады. Сонымен қатар олардың бөліктері көлем және нақты жағдайлар үшін дұрыс бөлінуімен сипататалады.

Шаңдардың жеке пішіні түрлі болуы мүмкін: сфералық, кубик тәріздес, цилиндр, конус, ине сияқты және т.б. болады.

Шаңның арнайы түрлерінде материал бөліктерінің физико-механикалық құрылымына байланысты және шаңның пайда болу тәсілдерінде көрсетілген пішіндердің басымдылығы кездеседі.

Шаң бөлік пішіндерінің көп түрлі болуына байланысты бірегей параметрін анықтау, яғни олардың өлшемін сипаттайтын параметрлерді анықтау өте қиын болады. Бөліктердің көлем сипатын анықтау үшін оның шартты ( эквивалентті) диаметрін анықтайды, мысалға көлемді немесе массалық, седиметриялық немесе проекционды.

Көлемнің тығыздылығын ауа тесіктерінің жеке бөліктер арасында құралатын орташа тығыздылық ретінде анықталады. Бұл олардың жинақталаған жағдайда шаңдардың қамтитын көлемін есептеуге мүмкіндік береді.

Шаңдардың ылғалдылығы майда дисперсті материалда судың сапалық құрылымын көрсетеді. Ылғалды шаңды өлшенген жағдайға өтуі қиын болады, олардың қимылдылығы төмендейді. Шаңның ылғалдылығы анықталғанда, жанғыш материалдардан құралған, іс-жүзінде өрт жарылысына қауіпсіз болады.

Электризуемость – бұл жоғарғы бөліктерде статистикалық электрлердің жылжу зарядтары және олардың құрылу нәтижелерінде пайда болады. Жоғарғы бөліктерде шаңдардың үлесі көп болса, олардың электростатистикалық заряды жоғары болады. Шаңдарды электризациялау ауа шаңдарының қосындысының тұрақтылығына, бөліктердің тұрақтану және коагуляция процесіне әсер етеді. Электрленген шаң бұлттарында, жанғыш бөліктерден тұратын, тұтанғыш электр разряды болуы мүмкін, ол тұтанып жануға алып келеуі мүмкін.

Абсорбционды қабілеттілік шаң бөліктері газ және пар сіңіріп жұту бөліктерінің құрылымын сипаттайды, ол олардың химиялық белсенділігін жоғарлатуы мүмкін. Бұл бөліктердің үлесі көп болған сайын, заттардың адсорбиционды құрылымыжоғарлайды.

1.4.2 Өрт жарылыс қауіпсіздігінде шаңдардың және ауа шаң қосындыларының көрсеткіштері

Өрт жарылыс қауіпсіздігінде шаңдар жанғыш заттар материалдарының топтарымен анықталады, ол шаң құрамына жататындар, тұтану температурасы, жану температурасы, өзінше қызу температурасы, күйзеліс температурасы, өзінен жану температурасы болады.

Өрт жарылыс қауіпсіздігіне Шаң әуе қосындыларына көрсеткіштеріне жалынның таратылу жылдамдылығы, тұтанудың төменгі және жоғарғы концентрационды шектілігі, жанудың минимальды энергиясы, жарылыстың максимальды қысымы және оның өсу жылдамдылығы жатады.

Жанғыштық. Заттар жанғыштығы бойынша, демек олардан тұратын шаңдар жанбайтын, қиын жанатын және жанатын болып бөлінеді.

Жанбайтын заттар ол ауада жану қабілеттілігі жоқ заттар жатады. Іс-жүзінде 900 ⁰С температурада жанбайтын және жалынды заттармен байланыста энергия бөлмейтін заттар жанбайтын топқа жатқызылады

Қиын жанатын заттар қатарына, ол тұтанғыш көздердің әрекетінен жануы мүмкін, бірақ өз бетінше жануы мүмкін емес заттар жатқызылады. Жанғыш заттар деп- ол өз бетінше жануы мүмкін немесе тұтанғыш көздерден жанып кетуі мүмкін және ол тұтанғышты алып тастаса да ол өзінше таралып жану процесі өршіп дамып кетеді.

Бастапқы, аралық және соңғы өнімдерінің үлкен бөлігі кәсіпорында мақтаны сақтау және өңдеу бойынша, сонымен қатар осы кәсіпорында пайда болатын өндірістік шаңдар жанғыш заттар болып есептеледі.

Тұтану температурасы – бұл майдаланған заттардың ең төменгі температурасы, онда жоғарғы қабатынжа пар және газдар пайда болады, олар ауада тұтану көздерден жану қасиеттері болады. Сонымен қатар газ жіне пардың бөліну жылдамдылыңы заттардың жану процесін ұстап тұру жеткіліксіз болады. Қатты заттар үшін жану температурасын тек мына жағдайда ғана анықтайды, заттардың балқу температурасы 300⁰С төмен болса ғана.

Жалындау температурасы- бұл заттардың температурасы, мұнда жоғарғы қабатында жылу бөліну процесі жүріп жатыр, яғни олар пар-, түтін-, газ тәріздес жанғыш заттарды жылдамдықпен бөледі, олардың жалындауынан кейін тұрақты түрде жануын қамтамасыз етеді.

Тәжірибе мәліметтері бойынша, кәсіпорында өндірістік шаңдар және майдадисперсті өнімдер дәндерді сақтау және өңдеу бойынша жану температуралары аэрогель жағдайында- 200...400 ⁰С, аэровзвесьтер жағдайында - 300…800 ⁰С болады.

Ғимараттың бастапқы, аралық және соңғы өнімдерінде Знание температуры жалындау температурасы кәсіпорынның өндірістік процесінде өрт жарылыс қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін қажет.

Өзінше қызу температурасы – ең төменгі температура, мұнда заттардың химиялық немесе микробиологиялық жылуды бөлу процесі пайда болады, ал белгіл жағдайларда өзінен жануға да ұшырайды.

Өзінше қызу температурасы тәжірибеде технологиялық, транспорттық және аспириционды жабдықтардың жоғарғы қабатты қызу температурасының шектілігінің мөлшері маңызды болады, сонымен қатар электржабдықтардың міндетті түрде температурасы қадағаланады. Олар заттардың жоғарғы қабаттағы қызу температураларымен тұрақты және ұзақ байланыс жағдайларда қауіпсіз жағдайларды қамтамасыз ету үшін қажет.

Бұл температуралық көрсеткішті білу майдадисперсиялық өнімдерді сақтау және қайта өңдеуде қауіпсіздік шараларын қамтамасыз ету үшін және шикізаттың, өндірістік шаң және өнімдердің өзінен өзі жанып кетпеу үшін білуі қажет.

Бықсу температурасы - заттың ең төменгі температурасы, мұнда қзінше қфызу температурасы бірден жоғарлайды және алаусыз жану пайда болады. Бықсу температурасының іс-жүзіндегі маңызының бірі қыздырылған қабатпен қысқа мерзімді байланыс болғаннын өзі қауіпті болады. Өзінше жану температурасы – заттардың ең төменгі температурасы, мұнда өзінше қызу жылдамдылығы бірден жоғарлайды және жалынды от пайда болады.

Өзінше жанудың төменгі температурасы органикалық майдадисперсиялық материалдар дың көпшілігі үшін аэрогельдің жағдайы 200...800 ⁰ С құрайды. Сонымен қатар олар үшін аэровзвеси температурасы өзінен жануда 200…500 ⁰С жоғары құрайды.

От жалының таратылу жылдамдылығы – ол жанып тұрған ортада (ауа шаң қосындысы) жалынның қозғалысын айтамыз. Жану жағдайына байланысты және ауа шаң қосындысының қасиетінде жалынның таратылу жылдамдылығы бір сәтте бірнеше сантиметрден жүздеген метрлерге жетуі мүмкін.

Шаң әуе қосындыларының өзінен жануының концентрационды шектілігі – бұл шаңдардың концентрациясының үлкен және аз болуы болады, ол жағдайларды жану тұрақты болуы мүмкін.

Жанудың минимальды энергиясы – бұл электрлік разрядында ұшқынның аз энергиясы, жануы жеңіл болады. Аэровзвестің көпшілігі үшін органикалық шаңдарда минимальды энергияның жануы 10…100 мДж. құрайды. Бұл көрсеткіш шаңауа қосындыларының сыртқы тұтану көздерінен жанып кету қабілетін бағалауға мүмкіндік береді.

Жарылыстың максимальды қысымы – барыншы қысым, ол аэроөлшемнің жабық көлемде бастапқы қысымы 100кПа дефлаграционды (жарылыс) жануында пайда болады. Органикалық шаңдардың аэроөлшем үшін жарылыстың максимальды қысымы әдетте 1000 кПа асспайды.

Қысымның өсу жылдамдылығы шаңауа қосындыларының дефлаграционды жану процесінің динамикасын сипаттайды және олардың жану жағдайының қасиетіне қарай кеңінінен өзгеруіне байланысты болады.

Өрт жарылыс қауіпсіздігінде жанғыш шаңдар және майдадисперсиялық материалдарды шартты түрде төрт класса бөледі;

I – жарылыс қауіптілігі жоғары, жануда концентрационды шектілігі

15 г/м³ төмен;

II – жарылысқа қауіпті концентрационды шектілігі төмен диапозон аралығы 15 және 65 г/м³;

III – от жарылыс қауіптілігі жоғары концентрациясы төмен жану шектілігі 65 г/м³ жоғары және аэрогель жағдайында жану температурасы 250 ⁰С төмен.

IV – өртке қауіпті концентрациясы төмен жану шектілігі 65 г/м³ жоғары және аэрогель жағдайында жану температурасы 250 ⁰С жоғары.

жүктеу 1,36 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: