Жарылысқа қауіпті концентрацияның жасалу себептерін талдау

7.1 Жарылысқа қауіпті концентрацияның жасалу себептерін талдау

Қарсыласу күшінің теңдігінде шаңның жағдайы ортада отырықтану күші бөліктердің динамикалық теңдігі деп аталады.

Ұнтақ материалдардың массасы статистикалық электр зарядтарының маңызды қорын ұстап тұруға қабілетті, әсіресе ол құрғақ түрінде болатын болса және пневматикалық жүйе көмегімен жылжыйтын болса. Бұл жағдайда металды заттардың келіп түсуі қауіптілік тудырады.

Мынаны үнемі есте сақтау қажет, мақтаны сақтау өзі потенциальды жарылыс қауіптілігін тудырады.

Ұнтақ материалдардың массасы статистикалық электр зарядтарының маңызды қорын ұстап тұруға қабілетті, әсіресе ол құрғақ түрінде болатын болса және пневматикалық жүйе көмегімен жылжыйтын болса. Бұл жағдайда металды заттардың аппараттарға келіп түсуі үлкен қауіптілікке алып келеді. Өндірістік жабдықтарда ауытқулардан жарылысты болдырмау үшін жарылысты бқліп таратушыларды (қорғау клапандары) қолдану қажет. Себебі, ауданда (Ғ кв.м.) жарылысты бөлу өткелінің қиылысуы күштілігінен қорғауда жарылыс қысымының ( Р, кПа) қалдығы мүмкінді жағдайынан Рд аспау керек жағдайы есепке алынуы қажет. Мұнда қорғалатын жабдықтардың конструкциясының беріктілігін анықтаймыз:
Р Рд (25)
Артық қысымға 40 кПа жоғары төзімді жабдықтар үшін, Рд=40 кПа қабылдауы қажет. Қорғалатын жабдықтардың бос көлем (V,м3) мөлшері көлемді есепке алмай анықталады, жабдықтардың, агрегат және өнімдердің ішкі буындарында орналасқан.

Бос көлемді (V,м3) қоректену үшін тең болады.
V = 1 Пd² . h₁ + Пd² . h₂ (26)

3 4 4
мұнда d – циклон диаметрі (3,2 м)

4 3 4 3
= 5,57м² (27)

Осыдан өткелдің қиылысу диаметрі тең болады:

Д = 4*0,2

Шаң әуе қосындыларының тұтанып жанатын және жарылатындарға жатқызылатындар:

• 
  тасымалдау лентасының жануы, ол барабанның бірінде жылжып кетуінен, корпусбасына немесе корпус аяғына күйзеліп жүруінен пайда болады;
  
• 
  барабан подшипниктерінің және тасымалдау барабандарының корпуска үйкелуінен қызуынан;
  
• 
  ұшқындар және құбыр бөліктерінің жарылуы, ол қабырға құбырына тигізуінен болады;
  

• 
  ерігін металдардың тамшылары, жоғарғы қабаттың жарылуы, қнімнің шіруі, электр доғалары, газ гарелкасының алауы, электр және газ сваркілеуді жүргізу барысында пайда болуы мүмкін;
  
• 
  қызмет атқарушы жұмысшылардың тұтану көздерін (сіріңке, электр шамдар және т.с.с.) алып келуінен;
  
• 
  ауа транспортына бөтен заттардың келіп түсуі;
  
• 
  жанғыш өнімдерден алаудың немесе жабдықтарждың жарылған кезінде газдардың еніп келуі;
  
• 
  статистикалық электрлердің разряды.
  

Осылайша ауада тасымалдау жарылыстарын және оларды жарылыстан қорғау – кәсіпорын салаларында жарылыс өрт қауіпсіздігін жоғарлату маңызды бағыттарының бірі болады. Берілген жарылыстан қорғау кешенді шешілуі қажет.

Қазіргі уақытта технологиялық құралдардың қолданылуы және апат жағдайларын алдын алуда жөндеулер және аппараттарда жарылыстың пайда болу жағдайларына жататындар:

- мембранды көрсеткіштер деңгейі, өндірісіне қарамастан барлық аппаратарда орнатылған;

- реле

- қоршалған жабдықтар;

- жарғышты бөлуші.

Жарылысразряды қорғаныс мембранасы бар жарылысразрядты құралдардан және бұрушы құбырлардан тұрады. Қорғаныс мембранасы жарылысразрядтың қиылысу өткелін жауып, қорғалатын жабдықтардың корпусынан минимальды қашықтықта орнатылады.

Сақтандырушы мембраналардың негізгі типтері ретінде жарылысты разрядтаушылар үшін – полиэтиленді пленкадан разрядты мембраналар болады.

Ғимараттан вертикальды жүргізуде оның атмосфералық қалдықтардан қорғанысын кесуде зонтпен диффузор орнатылуы қажет.

Өнімнің жарылысында жалынның таратылуын жылдам қимылдайтын жапқыштармен УГ-БЗБ немесе басқада жалынды басатын жабдықтармен алдын алуға болады.

Көбінде автоматты жылдам қимылдайтын жапқыштардың келесі комбикорм зауытының технологиялық жабдықтарында орнатылуы қажет:

• 
  құбыр жолдарына, тасымалдау лентасының басынан келетін, олар арқылы тасымалдау жүргізіледі;
  
• 
  аспиреции ауаныбұрушы
  

Өрт сынақ модулдері жүргізілу жағдайларынд, шынайылыққа жақын, жоғары жұмыс қабілеттіліктерін және жүйенің беріктілігін көрсетті: жұмыс істеу уақыты 0,17с аспайды.

Технологиялық жолдарды статистикалық электр разрядтарынан қорғау үшін индукционды нейтрализаторды орнатуды ұсынамын. Индукционды нейтрализаторлар статистикалық кернеуді шешу үшін арналған. Олардың үшкір стержені ағаштан немесе металдан болады, сонымен қатар олар жерге тұйықталаған. Нейтрализаторлар қимылдайтын денеде көлденеңнен орнатылады, яғни тасымалдаушы лентада көлденеңнен болады.

Индукционды әркеттері электрленген денеге электр алаңдарын қолдануға негізделген және сырт көздерден кернеулілікті талаптетпейді. Электр алаңдарының әрекеттерінен электр разрядтары жақыннан ионизация соққысы болады. Күшті әсері болу үшін ине ұштарымен бейтарап дененің арасында қашықтықты 5-20мм. дейін қысқарту қажет.

Жоғарыда барлық ұсынылған ұсыныстар инженерлі және техникалық шешімдері кәсіпорында өрт қауіптілігін төмендетуге мүмкіндік береді.

Қарастырылатын өндірісте бәрінен де өртке қауіпті процесс ол мақта талшығының жарылу процесі болады, себебі ол үлкен көлемдерде жылу және шаңдарды бөлуіне байланысты болады.

Талшықты материалдар подшикниктер жанында жиі белбеушеге оралып қалады. Оралудың салдарынан масса біртіндеп қалыңдайды, осыдан кейін машина қабырғасына күйзелуден қатты қызып, соңында тұтанып жанады.

Бұл түрдегі өрттер жиі мақта зауыттарында пайда болады.

Кей-кезде жану талшықты материалдардың транспортерлердің белбеулеріне оралу нәтижелерінен болады. машиналардың белбеулері қалдықтарды және дайын өнімдерді жылжытады.

Айналып жатқан машина белбеуіне талшықты материалдардың оралуының себептері: белбеу және подшипник арасында саңылаулардың үлкеюінен (бұл саңылауларға талшықтар түсіп қысылып қалады, талшықтары қалыңдап оралу процесі басталады), белбеулердің ашық жерлерінің болып, сол жерлерге материал талшықтарының байланысқа түседі, машиналар арқылы ылғалды және кірленген шикізаттардың жіберілуі болады.

Талшықты материалдардың машинаның айналып жатқан белбеуіне оралуын алдын алу үшін келесілер қажет:

• 
  белбеулерді өңделетін материалл талшықтарынан тікелей қатынасынан қоғау үшін втулкаларды кеңінен орнату, цилиндрлі және конусты футлярды, планкілерді бағыттайтын кондукторларды қолдану жолымен жүзеге асыруға болады;
  
• 
  подшикник және белбеу цапфалары арасында тесіктерді барынша кішкентай етіп орнату, тесіктің үлкеюіне жол бермеу;
  
• 
  белбеулерге жүйелі бақылау жүргізу, мұнда өз уақытысында талшықтардан тазалап оралуы мүмкін;
  
• 
  белбеулерді арнайы оралуға қарсы өткір қайшылармен қорғау, олар оралған талшықтарды кесіп отырады, ол әдеттегі әдістермен оралу мүмкіндіктерін жоя алмаған жағдайда қолданылады.
  

Егерде машинаның корпусы болаттан болса және жылдам қимылдайтын механизмде барабан түрінде, сонымен қатар пышақ, дөңгелек дисктерге және т.б. оларға бөтен қатты заттар металл немесе тастың бөліктері түрінде түсетін болса, онда ұшқынның пайда болуына алып келеді. Осындай машиналар қатарына жататындар:

ортадан соққыш машиналар, олар қатты жанғыш материалдарды майдалау, ыдырату және араластыру үшін қолданылады;

орталықта жүгіретін аппараттар, олардың қызметі талшықты материалдардың орнын ауыстыру.

Қатты материалдар бұл машинаға өңделетін өнімдермен бірге түсуі мүмкін немесе машиналардың бұзылып жөнделмеуінің нәтижесінде пайда болады.

Көрсетілген машиналардың және аппараттардың жұмыс барысында ұшқындардың құралуын заттарды металды қосындылар және тастардан тазалау жолымен алдын алады. Тазалау түрлі тәсілдермен жүзеге асырылуы мүмкін.

Талшықты материалдарды тазалау өте қиын, себебі қатты қосындылар талшықта оралып қалады. мақта шикізатын тастардан тазалау үшін мен мақта тазалау зауытының машинасына келіп түсер алдында тасты жинақтаушы инерционды әрекеттерді орнатуды ұсынамын.

Бөлім 8. Ұсынылған инженерлі-техникалық іс-шаралардың экономикалық негізі

Қалада, тұрғындар қамтылған жерлерде және объектілерде өрттен қорғау жүйесін жасап және функционалауда мемлекеттің қаржылары жұмсалады.

Бұл қаржылардың жартысы, өрттен қорғау қызметінің жүйесін іс-жүзіне асыру процесіне және жұмыс қабілетігінің жағдайын ұстап тұруға жұмсылады. Олар жылдық шығындар және сондықтан оларды ағымдық немесе іс-жүзіне асыратын шығындар (мысалға, ТО ПА шығындары, өрт автоматика құралдары, өртті сөндіруші заттарға шығындар, отын, электроэнергия, жұмысшылардың еңбек ақысы және т.с.с.) деп атайды. Ағымдық шығындар туралы төменде кеңінен қарастырылған.

Қаржының қалған бөлігі өрттен қорғау қызметінің жүйесін жасау кезеңінде қолданылады, яғни оның жеке элементтерін бөлшектеу және ендіру немесе жаңарту, бір реттік (бір уақытта) сипатта болатын шығындар (оқу-дайындық полигонына, өрт сөндіру машиналарын алуға,өрт сөндіру құрылысына, өртке қарсы қалқаларды жасауға және тағы да сол сияқты шығындар). Бұл құралдар капитальды шығындар деп аталады.

Осылайша, өрттен қорғау қызметінде капитальды шығындар жалпы мемлекеттік негізі қорларға капитальды салымдарының жартысы болады. Ол жаңа реконструкцияларды және өрттен қорғау жүйесін техникалық қайта қаруландыру әрекеттерін немесе оның жеке элементтерін қаржыландыру болады.

Өрткеқарсы қорғаудың капиталды шығындары негізінен екі бағыт бойынша бөлінеді: өртке қарсы қорғау құрылысы және объектінің технологиялық бөлігі; өрт сөндіру қызметінің негізгі қорларын жасап, жаңартып және техникалық тасымалдау, оларға өрт сөндіру машиналары және жабдықтар жатқызылады, сонымен қатар өрттен қорғауға арналған ғимараттар мен жабдықтар.

Өрт сөндіргіштердің жобалау және объект құрылысында талаптарын орындауда, әдеттегідей, үлкен капитальды шығындармен байланысты. Бұл шығындардың үлесі капитал салымдарының жалпы көлемінде, тұрғын ғимараттар құрылысында игерілетін шығындар 1,8% шамасын құрайды, жалпы ғимараттарда – 3,8-4,4 %, өндірістік ғимараттар мен жабдықтарда 18% дейін болады.

Өрттен қорғау қызметінде техникалық құралдардың жаңасын жасауда және іс-жүзіндегіні жаңғыртуда капитальды салымдарға келесідей элементтер жатады:

• 
  ғылыми зерттеулерге шығындар, сараптамалы құрылысқа және жобаларға, тәжірибелі үлгілерді жасап және сынауға, өнеркәсіптік сынауға жұмсалған шығындар;
  
• 
  тұтынушылармен техникалық құралдарды алуға, жеткізуге, монтаждауға, жөндеуге және меңгеруге жұмсалған шығындар;
  
• 
  жабдықтарды дайындау зауытын модернизациялау шығындары;
  
• 
  қажетті өндірістік алаңдарды және негізгі қорлардың басқа да элементтерін меңгеретін шығындар, өндірістік және жаңа техникалық құралдарды қолдануға тікелей байланысты шығындар;
  
• 
  сақтау мерзімі бір жылдан аспайтын өрт сөндіргіш заттардың қорларын алу және жеткізу шығындары;
  
• 
  жаңа техникалық құралдарды ендірудегі капитальды шығындар (жаңа ғимараттардың құрылысы немесе реконструкциясы, су құбырын, подъезд жолдарын жарақтандыру және т.б.).
  

Капиталды салымдардың көлемі, жаңа техникалық құралдарды К_Т.С жасауда үлесті көрсеткіштер түрінде қарастырылады, бір бұйымның (техникалық құралдар) шығындар үлесін сипаттайды. Ол екі негізді құрап, алдында қарастырылған элементтердің шығындарын біріктіреді:

мұнда К_н- ғылыми зерттеулер мен тәжірибелі – конструкторлық жұмыстардың шығындары, тен./бірл.;

К_п.н.- үлесті капитал салымдары және дайындаушы – зауыттың жаңа техникалық құралдарының өндірістік қорлары, тен/бірл.:

К_п.н.= (30)

мұнда Ф- дайындаушы-зауыттың негізгі өндірістік қорларының құны, мың теңге;

Ст.п – дайындаушы зауыттың тауар өнімдерінің өзіндік құны, мың теңге;

С ед- техникалық құралдар бірлігінің өзіндік құны, егерде оларды дайындау негізгі өндірістік қорлардың қымбаттауына немесе арзандауына алып келетін болса.

Жөндеу коэффициенті мына формула бойынша анықталады:

z = R ₁R_2, (31)

мұнда R₁-жаңа технологиялық құралдарды дайындауда Т_н базалықпен салыстырғанда Т_б еңбек сиымдылығының өзгерісін есепке алатын коэффициент :

R₁ = ; (32)

R₁- жаңа техникалық шешімдерді А_н базалықпен салыстырғанда А_б орта жылда шығарылатын өзгерістерді есепке алатын коэфициенті;

R₂ = ; (33)

Себебі ғылыми-зерттеу шығындары және тәжірибелі –конструкторлық жұмыстары, әдетте, олардың жылдар аралығында орындалуы бойынша жүзеге асырылады. Оларды есепті жылдың басына әкеліп мына формула бойынша жүзеге асырылады:

К_н1 = (34)

мұнда t_p - есеп жылында жұмыс басынан реттік номері (t=t_o, t_1,.....t_p);

Капитальды шығындар өрттен қорғаудың техникалық құралдарын (жаңа құралдарды жасамай) жаңартуға немесе белгілі объектіде жоқ құралдарды К_т.с алу мына формула бойынша анықталады:

т.з.

мұнда k_т.з.- транспорттық және дайындаушы-қойма шығындарын есепке алатын коэффициент. Бірдей қолданылады: өрт сөндіруші машиналар үшін 1,04; өрт сөндірушілер жабдықтары және автоматика -1,07 үшін;

Ц_oi - көтерме баға і-техникалық құралдар (і=1,2,.....,n);

А_т.сi- техникалық құралдардың саны .

Капитальды шығындар өрттен қорғаушы депоның құрылысы,оқу-дайындық полигонына жұмсалған шығындар, сонымен қатар өртті сөндіруші нормаларының талаптарын орындауға және негізгі қорларды жасау барысында құрылыс жобалары мен құрылыс-монтаж жұмыстарының шығындары, алынған жабдықтар, инструмент және инвентарь, жоба-ізденуші жұмыстар шығындары жатады.

Енді күтілетін экономикалық әсерді жүргізілген есептемелердің нәтижелерімен анықтаймыз:

Э = З_i ; (37)
мұнда, З_i –келтірілген шығындар;

Р₁ – өндірістік шығындар коэффициенті, ол нөлге тең Р₁=0,15 қабылданады;

Е_н –экономикалық тиімділіктің нормативті коэффициенті, экономикалық тиімділікті анықтау бойынша инструкцияға сәйкес 0,15 теңдей қабылдаймыз;

Р₂ = 0,0865 типтік әдістеме бойынша анықтайтын экономикалық әсер;

К – өрттен қорғауға капитальды шығындар.

Көрсетілген шығындарды формула бойынша анықтаймыз:

мұнда, У_i –орта жылдық материалды зардап, оны 0 тең етіп қабылдаймыз, себебі соңғы 5 жылда берілген объектіде өрт жағдайы болмаған.

С –іске асырылатын шығындар мына формула бойынша анықталады:
С = С_в + М + З = 613501 + 208943000 + 1500000 = 635944000 тенге, (39)

мұнда, С_в –жабдықтау шығындар, ол С_в = 613501тенге тең болады;

М –материал шығындары, М = 20843000 тенге;

З – еңбек ақы шығындары, З = 1500000 тенге;

Бір жұмысшының еңбек ақысы орта есеппен 100 000 теңге және оны бір жыл бойы алуда. Сонымен қатар жұмысшылар саны 10 адам, яғни 100000х12=1200000 теңге бір жұмысшы жыл бойы осы соманы алатын болады. 1200000х1=1200000 теңге бір жұмысшы жыл бойы осы соманы алатын болады. 120000х10= 1200000 теңге барлық жұмысшылардың еңбек ақысы, олар оны 5 жыл бойы алатын болады.
З_i = С+ Е_н  К + У_i = 635944+ 0,154808380= 7081360,5 тенге; (40)
Э = З_i = (41)
708136,5 *0,15/(0,0865+0,15)+480838/(0,0865+0,15) = 2482270,6 тенге;

Есептемелердің жүргізілу нәтижесінде күтілетін экономикалық тиімділігі 2482270,6 тенгені құрайды.

Сонымен қатар дипломдық жобада ғимаратты және жерге тұйықталған жабдықтарды қайтадан жерге тұйықтауда найзағайдан қорғаудың тексеру есебі жасалды, онда найзағайды бұру биіктігі және конструктивті орындалуы талаптарын қанағаттандырылуы, ал жерге тұйықталу жабдықтарының қайшылығынормативтен аспайтынын көрсетті.

Әдебиеттер

1. 
   «Өрт қаупсіздігіне қойылатын негізгі талаптар» Техникалық Регламенті № 14 Қазақстан Республикасының Үкімет Қаулысы 16.01.2009 ж.
   
2. 
   Грушевский Б.В. и др. Пожарная профилактика в строительстве.- М.: Строй издат, 1989, 368 с.
   
3. 
   Грушевский Б.В. и др. Пожарная профилактика в строительстве. - М.: ВИПТШ МВД СССР ,1985,451 с.
   
4. 
   Клубань B.C. и др. Пожарная безопасность предприятий промышленности и агропромышленного корпуса. –М.: Стройиздат, 1987, 451 с.
   
5. 
   Сидоров Ю.П. Ткацкое оборудование. –Л.: Недра , 1983, 243 с.
   
6. 
   Кельберт С.К. К вопросу об исследовании пожарной опасности хлопка. – М.: Техника, 1989, 25 с.
   
7. 
   Будинов В.И. Общая технология хлопчатобумажного производства.- М.: Высшая школа, 1990_, 451 с.
   
8. 
   Пожаровзрывоопасность веществ и материалов и средства их тушения. Справочное издание в 2 книгах. Баратов А.Н. и др.- М.: Химия, 1990, 496 с.
   
9. 
   ҚР ҚНжЕ 3.02-09-2010 Өндірістік ғимараттар
   
10. 
    Пособие по определению пределов огнестойкости конструкций, пределов распространения огня по конструкциям и групп возгораемости материалов. М.: Стройиздат, 1985, 60 с.
    
11. 
    ГОСТ 12.1.004-91 Пожарная безопасность. Общие требования.- М.: Госстандарт, 77 с.
    
12. 
    ҚР ҚН жЕ 2.02.05-2009 Ғимараттар мен имаратардың өрт қауіпсіздігі.
    

жүктеу 1,36 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: