7
бұрын алынған біліктілік (дипломдар мен куәліктер) және «салымдар»
арқылы іс-шаралар сериясын анықтады онда қабылданған деңгейлеріне
сәйкес. Осы мақсатта заңнамалық базаны реформалау, жүйеде қадағалаушы
орган мен қатысушыларды анықтау, сертификаттаудың біліктілік тетіктерін
әзірлеу, жаңа талаптарды ескере отырып, белгілі бір біліктілік туралы нақты
дипломдарды/сертификаттарды
беру
үшін
бұрын
талап
етілген
сертификаттарды салыстыру (бірқатар елдер) бойынша шаралар қабылданды.
Еңбек ресурстарының жағдайы туралы ең толық көрініс мамандардың
біліктілігіне бағалау және сертификаттау құралдарын қолдану арқылы
қамтамасыз етіледі. Біліктілікті бағалау және сертификаттау процесінде
маманның кәсіби және біліктілік деңгейі сияқты күрделі тапсырмаларды
орындауға қабілеттілігі анықталады.
Біліктілікті бағалау және сертификаттау нәтижелері белгілі бір
мамандарға қатысты ұйымдастыру шешімдерін қабылдау үшін қолданылады.
Біліктілікті куәландыру еңбек нарығында еңбек ресурстарын бағалаудың
құжатталған нәтижесі болып табылады.
Еңбек және Қазақстан Республикасының халықты әлеуметтік қорғау
министрлігі «Еңбек дағдыларын дамыту және жұмыс орындарын
ынталандыру» жобасын жүзеге асыру, бәсекеге қабілетті дағдылары бар,
білікті мамандармен экономика мен жұмыс берушілерді қамтамасыз ету
мақсатында жүзеге асырылады.
Біліктілік тәуелсіз сертификаттау орталықтарымен, оның ішінде кәсіпті
өз бетінше меңгерген адамдармен қамтамасыз етілуі керек. Проблемалық-
практикалық сипаттағы өзіндік қызметті ұсынатын өнімді, белсенді оқыту
әдістері басымдық танытуы тиіс. Ұлттық біліктілік шеңберін құру
Қазақстанның адам капиталын дамытуға бағытталған басты шара болып
табылады.
Шолуда тәуелсіз біліктілікті бағалау жүйесі, қызметкерлерді
аттестациялау мысалдары, үйде және шетелде сертификаттау тәжірибесі
туралы материалдар берілген.
8
Шолуды қысқаша сипаттау
Аталған жұмыс №KZSJ-1.3/CS-01-QCBS «Тестілеуді, кәсіби
сертификаттау және бейресми және ақпараттық оқытуды бағалау құралдарын
әзірлеу
үшін
тестілеу орталықтарын пилоттық енгізу бойынша
консультациялық қызметтер» келісімшарты бойынша (бұдан әрі -
Келісімшарт) «Еңбек дағдыларын дамыту және жұмыс орындарын
ынталандыру» жобасы шеңберінде өткізілді. Келісімшарт бойынша
техникалық тапсырмаға сәйкес, осы шолуда бағалау және иеліктен
шығару/растау жүйесі бойынша Қазақстандағы ең жақсы шетелдік тәжірибе
және қазіргі тәжірибе қарастырылады, оның ішінде:
кәсіби біліктілігін, біліктілігін және сертификаттау жүйесін
бағалауды реттейтін қолданыстағы нормативтік-құқықтық база;
Экономикалық ынтымақтастық және даму ұйымының (ЭЫДҰ) еңбек
нарығындағы әртүрлі салаларда ерікті және міндетті сертификаттаудың
саясаты мен тетіктері;
бейресми және информальды оқыту (бұдан әрі - БИО) арқылы
алынған біліктілікті бағалау және тану (растау) жүйесі;
реттелетін және реттелмейтін мамандықтардың (біліктілік) тізбесін
анықтау тәжірибесін талдау;
кәсіби қауымдастық, жұмыс берушілер, қызметкерлер, түлектер
сертификаттаудың әртүрлі түрлерін мойындау;
біліктілікті халықаралық тану тәжірибесі;
сертификаттау орталықтарының үлгісі.
9
1 Халықаралық тәжірибені талдау
Бұл шолуда «біліктілік», «сертификаттау», «ресми білім беру»,
«бейресми білім», «ақпараттық білім», «тану», «тексеру» терминдері түйінді
болып табылады.
Кейбір елдерде «біліктілік» термині «құзыреттілік» терминіне жақын.
Еуропалық біліктілік шеңберіне (бұдан әрі - EQF) сәйкес біліктілік
«құзыретті орган адамның оқу нәтижелеріне стандарттарға сәйкес қол
жеткізгенін анықтаған кезде орын алатын бағалау және бағалау процесінің
ресми нәтижесі» болып табылады.
Көптеген елдер үшін бұл түсінік нақты емес, тұжырымдамалық сипатта
болады. Біліктілік туралы жаңа түсінік саяси құжаттарға және заңдарға
қатысты, тек қана жалпы жұртшылық туралы айтпағанда әлі мүдделі
тараптар арасында таратылмайды. Сонымен қатар, заманауи біліктілігі
дәстүрлі әріптестерінен айтарлықтай ерекшеленеді (1-кесте).
1-кесте. Заманауи және дәстүрлі біліктілік
1
Заманауи біліктілік
Дәстүрлі біліктілік
Бастауыш білімге бағытталған
Үздіксіз оқытуға қолдау көрсету
Үкіметпен анықталады
Мүдделі тараптармен анықталады
Оқу жоспары негізінде
Білім беру нәтижесі негізінде
Белгіленген мәнмәтінде білім беру
Балама жолдар
Алғашқы жұмыс үшін қолданылады Әр түрлі мақсаттарда, соның ішінде
жұмысқа, жұмысқа ауысуына, одан
әрі оқытуға және мансапты өзгертуге
қолданылады
Жас ғалымдарға бағытталған
Білім алушылардың барлық титері
үшін
Негізінен тік прогрессия
Көлденең және тік қозғалыс және
ұтқырлық
Бір органмен, негізінен, білім
министрліктерінің жетекшілігімен
бақыланады
Түрлі
мекемелер
мен
мүдделі
тараптардың қатысуы
Тек толық біліктілік танылады
Ішінара мойындау - бейресми және
информальды оқытуды тексеруді
жеңілдету үшін негізгі қағида болып
табылады
Заманауи біліктіліктегі оқу нәтижелеріне деген көзқарас нәтижелердің
салыстырмалылығын
осы
нәтижелерге
жетудің
әртүрлі
жолымен
1
ETF. (2017) Біліктіліктерді жетілдіру: Еуропалық Одақты жүйелеу жолында, [онлайн]. Қолжеткізу тәртібі:
http://www.etf.europa.eu/webatt.nsf/0/6C7324DC64593D77C1258152003E9392/$file/Qualifications_toolkit_RU.pdf
Достарыңызбен бөлісу: |
