Қазақ мемлекеттік

13

№22 (131) 12 июня 2018 г.

bilimdi_el@mail.ru

Читайте нас на сайте www.bilimdinews.kz

Бүгінгі әлем 

дамуының 

жаңа ұста-

нымдары білім 

беру жүйесінен 

күн сайынғы 

өзгеріс терге 

бейімделуді та-

лап етеді. Әлем 

қазірде «білім 

қоғамын» құру 

бағытында 

бүкіл білім беру 

жүйе сінде ре-

форма жүргізіп, 

жаңаруды мақ-

сат етіп отыр.

Бибіажар ОРАЛ, 

№11 ОМ қазақ тілі 

мен әдебиеті

пәнінің мұғалімі 

Бұл  маңызды  мәселе 

біздің елімізде де бірінші 

кезекте  тұрған  ауқым-

ды  тақырып.  Егерде  Қа-

зақстанды алдағы ғасыр­

ларда  білімді  ел,  білікті 

жұмыс күші бар мемлекет 

ретінде  көргіміз  келсе, 

онда біз де білім жүйесін 

дамытуды қолға алуымыз 

керек.  Бұл  туралы  Елба-

сымыз  Н.Ә.  Назарбаев 

2011  жылғы  Қазақстан 

халқына 

«Болашақтың 

іргесін  бірге  қалаймыз!» 

Жолдауында  былай  де­ 

ген:  «Біз  білім  беруді 

жаңғыртуды  одан  әрі 

жалғастыруға 

тиіспіз... 

Сапалы  білім  беру  Қа-

зақстанның  индустрия-

ландырылуының    және 

инновациялық дамуының 

негізіне  айналуы  тиіс». 

Еліміздің  ертеңі  болатын 

текті ұрпақтың тағдыры –

қадірлі орынға жайғасқан 

мұғалімнің қолында.

Менің 

мамандығым 

да осы жолдағы ауыр да 

қызықты мамандық. Ауыр 

дейтінім, Елбасы өз Жол-

дауында: «Болашақта ең-

бек етіп, өмір сүретіңдер, 

бүгінгі  мектеп  оқушы-

лары,  мұғалім  оларды 

қалай  тәрбиелесе,  Қа-

зақстан сол деңгейде бо-

лады. Сондықтан ұстазға 

жүктелген  міндет  ауыр» 

деген  болатын.  Бірақ  ол 

тек мұғалімге ғана нақты 

жүктелген  міндет  емес 

деп  ойлаймын.  Себебі, 

білімді  игеру  екі  жақтың 

да (шәкірт пен ұстаздың) 

белсенділігін қажет етеді. 

Бүгінгінің  мұғалімі  ретін-

де  мен  сабақта  дәстүр-

лі  де  үйреншікті  «білім 

көзі»,  «үйретуші  адам» 

рөлдерінен  бас  тартып, 

оның  орнын  «ұйымдас­

тырушы»,  «сабақты  жүр-

гізуші», «үйренуге жағдай 

жасаушы»,  «жәрдемші», 

«көмекші»,  «бағыт­бағ­ 

дар  сілтеуші»,  «талап-

тандырушы»  рөлдерімен 

ауыстыруым  керек.  Сон-

да мен олардың не қалай-

тындықтарын  анықтап, 

қызығушылықтарын  оята 

аламын.  Сондай­ақ,  бү-

гінде  ғалымдар  білімді 

сөз  арқылы  емес,  әре-

кетпен  ғана  игеруге  бо-

латындығын дәлелдеуде. 

Сондықтан да мен әр са-

бақта шәкірттер бұрынғы-

дай  тек  тыңдап  және 

көшіріп қана қоймаулары 

үшін  ойлау,  оқу,  сөйлеу, 

талқылау,  жазу,  пікірлесу 

сияқты  белсенді  әрекет-

тер атқаруына ыңғай жа-

сауым керек.

Қазіргі  таңда  егемен-

ді  еліміздің  ертеңі  деп 

білетін  жастарға  жүйелі 

білім,  тәлімді  тәрбие 

беруде  ізденуші  болған 

баламен бірге өзім де із-

деніп  жүрмін.  Мақсатым 

–  болашағы  жарқын,  са-

налы  тұлғалар  тәрбие­

леу.  Білім  бәйгесінде 

баптаған 

оқушыларым 

кейінгі  өмірімде  қайырлы 

сауапқа  кеңелтіп  жатса, 

міне  нағыз  жеңіс  сол  бо-

лар еді деп есептеймін.

Бала ойына жан-жақтан 

шабуылдаған түрлі-түсті 

техниканың, сансыз 

ақпараттың тұңғиығына 

түспей, адам қалпын,  

рухани күшін жоғалт-

пайтын ұрпақ тәрбиелеу 

бүгінгі заман ұстазының 

жеңіл жүгі емес. 

Ұлы  дала  баласы  –  ертеңгі  ел-

дің тынысы. Сондықтан қазір білім 

беру  мазмұны  жаңарып,  жаңа 

көзқарас  пайда  болып,  білім  беру 

жүйесінде  ақпараттық­коммуника-

циялық технология өмірге келді. 

Ақпараттық­коммуникациялық 

технология  −  оқу  мен  талдап 

түсінудің жаңа, кең ауқымды құра-

лы.  Оны  дамудың,  білім  берудің 

бір бөлігі ретінде қарауға болады. 

Ұстаздың  ақпараттық­коммуника-

циялық  технологияны  пайдалану 

шеберлігі  баланың  білімі  мен  ру-

хани  дамуын  қатар  алып  жүруін 

қажет етеді. Себебі, бала үйде ға-

ламтор  пайдаланады.  Ол  арқылы 

достарымен  араласады,  видео 

қарайды, теледидардан талғаусыз 

көрген түрлі бағдарламалар (кино, 

мультфильм)  баланың  қалыпта-

суына  өз  әсерін  тигізбей  қоймай-

ды.  Осы  ретте  ата­ана  мен  ұстаз 

бала  болашағы  үшін  бірлесіп  жұ-

мыс жасауы керек деп ойлаймын.

Адам  қай  заманда  да  ада-

ми  болмысын  сақтауға  міндетті. 

Абай  атамыз  айтқан  бес  асыл  істі  

бойына  дарытып,  бес  дұшпан-

нан  бойын  аулақ  ұстайтын,  білім  

мен  рухтың  таразысын  тең  ұстай-

тын  ұрпақ  тәрбиесі  ата­ана  мен  

ұстаздың міндеті. 

Ертеңгі  күні  ұрпақтың  дүниеге 

құлдық ұрмайтын, үлкеннің жолын 

кеспейтін,  білімде  көкпарды  бер-

мейтін, рухани күшті, білімді, жан­

жақты дамыған, еркін адам болып 

жетілуі  бүгінгі  ұстаз  бен  ата­ана-

ның бірлескен еңбегінің жемісі.

Гүлжазира ӘЛДІБЕКОВА,

 №172 МГ бастауыш 

сынып мұғалімі 

Қазіргі заманның талабы-

на сай болу және жаңа фор-

мация мектебінде жұмыс 

істеп жүрген педагогтердің 

алдында тұрған проблема-

ларды шешу – басты талап. 

Яғни, баланы оқи білуге, 

ойлауға үйрету, баланың 

тұлға ретінде дамуына 

жағдай жасау қажет. 

Самал РӘСІЛ, 

№112 ОМ директорының 

оқу-ісі жөніндегі орынбасары

Жетісу ауданы 

Осыған  орай,  мектеп  білімі  тү-

бегейлі 

жаңартылып, 

мұғалім  

қызметінің  мақсаттары  кеңеюде. 

Мәселен,  «Сын  тұрғысынан  ой­ 

лауды  дамыту»  технологиясы  – 

жаңа бағдарламалардың бірі.

Бұл жобамен жұмыс жасау бары-

сында мұғалім оқушының өз бетін-

ше  ізденуіне  жетелейді,  ойлануға 

үйретеді.  Педагогикалық  техноло-

гия оқушы белсенділігін арттыруды 

көздейді. Ал, оқушы белсенділігінің 

артуы, оны шығармашылыққа жете-

лейді.

Шығармашылық  дегеніміз  – 

адамның  өзін­өзі  тануға,  жаңа-

лық  ашуға,  жаңа  тәсілдер  табуға 

ұмтылуы,  ізденуі.  Шығармашылық 

қабілет  әр  баланың  табиғатында 

болуы  мүмкін.  Біздің  міндетіміз  – 

оқушыға оның бойында жасырынып 

жатқан мүмкіндіктерін ашып көрсе-

ту.  Л.Выготский  айтқандай,  «Бала 

дамуының ең шарықтау шегі – бұл 

тіл  мен  ойдың  шығармашылығы». 

Өз  тәжірибемде  бастауыш  сынып 

оқушыларының 

шығармашылық 

қабілеттерін сабақта және сабақтан 

тыс  уақытта  дамыту  үшін  сын 

тұрғысынан ойлау жобасының көп-

теген әдіс­тәсілдерін қолданамын. 

«Сын  тұрғысынан  ойлау»  бағ­ 

дарламасының  модульдерін  ұтым-

ды  пайдалану  оқушылардың  шы­ 

ғармашылық  қасиетін  анықтауда, 

күшейтуде,  оқытудың  тиімділігін, 

сапасын  арттыруда  маңызы  зор. 

Сын тұрғысынан ойлау сынау емес, 

шыңдалған,  бірін­бірі  толықтырған 

ойлау. 

Сын тұрғысынан ойлауды үйрету 

үшін  мына  шараларды  білу  қажет: 

сын  тұрғысынан  ойлауды  үйрету 

үшін  уақыт  керек;  оқушыларға  ой-

ланып,  толғануға,  ойын  ашық  ай-

туға  рұқсат  беру;  әртүрлі  идеялар 

мен  пікірлерді  қабылдау;  үйрену 

барысында оқушылардың белсенді 

іс­әрекетін  қолдану;  кейбір  бала-

лардан  жауабының,  сынының  дә­ 

лелді,  дәйекті  болуын  талап  ету; 

сын тұрғысынан ойлауды бағалау.

Нәтижесінде:  баланың  сабаққа 

қызығушылығы  артады;  нақты  өз 

деңгейінде  бағаланады;  жеке  қа-

білеті  айқындалады;  өз  бетінше  

жұмыс істеуге үйренеді; даму мони-

торингі айқын көрінеді.

Қазір  мектептерде  жиі  қолда-

нылып  отырған  жаңа  технология­

лар  ойлауды  дамыту,  қабілетті 

қалыптастыруға  бағытталған  әдіс­ 

тәсілдер. Өз тәжірибемде жаңа тех-

нология  арқылы  оқушылардың  та-

нымдық  қызығушылығын  қалыптас­

тырып,  шығармашылыққа  баулуға 

көп  көңіл  бөлемін.  Білім  алушы-

лардың  сенімділігі  артқан  сайын, 

жұмыс  кезінде  жылдамдықтың, 

нақтылықтың көріне бастағандығы-

ның  куәсі  болдым.  Қазір  оқушыла-

рым топпен, жұппен жұмыс атқара 

біледі.  Өз  ойларын  ашық,  нақты 

айтады  және  сыни  тұрғыдан  ой-

лай  біледі.  Шәкірттерімнің  сабаққа 

деген  қызығушылықтары  артып, 

сыныптың  білім  сапасы  көтеріл-

ді.  Жаңа  технология  элементтерін  

сабақта  өз  дәрежесінде  ұйым­ 

дастыра  білсек,  жақсы  нәтижеге 

қол жеткіземіз деп сенемін. 

Согласно статистике, 

15% населения мира 

имеют инвалидность 

в той или иной форме. 

Конвенция ООН о пра-

вах инвалидов способ-

ствует тому, чтобы ин-

валиды интегрировали 

в общество. По данным 

Национального гене-

тического регистра РК, 

ежегодно в нашей стра-

не рождается 2500-3500 

детей с врожденными 

и наследственными 

заболеваниями. 

В  Послании  «Казахстанский 

путь­2050:  единая  цель,  единые 

интересы,  единое  будущее»  Нур-

султан Назарбаев отметил: «Надо 

усилить  внимание  к  нашим  граж-

данам с ограниченными возможно-

стями.  Для  них  Казахстан  должен 

стать  безбарьерной  зоной.  Поза-

ботиться  об  этих  людях,  которых 

немало, – наш долг перед собой и 

обществом. Во всем мире этим за-

нимаются. Люди с ограниченными 

возможностями  могут  работать  на 

предприятиях  бытового  обслужи-

вания,  пищевой  промышленности, 

сельского хозяйства. Я еще раз об-

ращаюсь ко всему нашему бизнесу 

оказать  им  содействие  в  трудо­ 

устройстве». 

Сегодня  в  Казахстане  функ-

ционирует  более  200  различных 

организаций, объединяющих инва-

лидов.  Их  взаимодействие  между 

собой  пока  очень  слабое,  но  на-

мечается тенденция солидарности 

в отстаивании и защите основных 

прав  инвалидов.  Мы  должны  обе-

спечить им равный доступ к обра-

зованию. 

В  Алматы  проживает  около  40 

тысяч  людей  с  ограниченными 

возможностями,  из  которых  20% 

составляют  дети.  При  этом  в  го-

роде  функционирует  всего  восемь 

специализированных  учреждений 

для  детей­инвалидов  с  различны-

ми  формами  нарушения  здоровья 

(в  основном  с  нарушениями  слу-

ха, речи, зрения). 4 тысячи детей­ 

инвалидов  посещают  специали­ 

зированные школы. По сути, «осо-

бые дети» находятся за стеной от 

обычной  жизни.  Остальные  дети 

обучаются  на  дому,  получая  все-

го  6­8  учебных  часов  в  неделю  и  

изучая  ограниченное  число  пред-

метов. 

Общеобразовательная  школа 

№49 г. Алматы стала пилотной по 

внедрению  инклюзивного  образо-

вания.  Как  у  любого  первопроход-

ца, у нас есть свои трудности, одна-

ко  педагоги  нашей  школы  делают 

все возможное, чтобы детям у нас 

было комфортно. 

Для  создания  оптимальных  ус-

ловий  обучения  в  инклюзивном 

классе  необходимо  в  первую  оче-

редь  рекомендовать  родителям 

пройти  обследование  ребенка  на 

психолого­медико­педагогической 

комиссии  (ПМПК).  Ее  задача  – 

определить  программу  обучения 

ребенка. 

Следующий  шаг  –  заявление  

родителей  на  имя  директора  об 

обучении  ребенка  в  инклюзивном 

классе. В нем должно быть 2­4 ре-

бенка с ОВР при общей накопляе-

мости 20 учеников. 

В  настоящее  время  в  штатное 

расписание  школ  с  инклюзивным 

образованием  введены  школьные 

психологи,  логопеды,  сурдопере-

водчики  или  дефектологи.  Педа­ 

гог,  работающий  в  инклюзивном 

классе,  должен  обладать  спе­ 

циальной  профессиональной  под-

готовкой.  Работа  с  родителями  

особых детей строится на принци-

пах доверия и полной их включен-

ности  в  учебно­воспитательный 

процесс. 

 Инвалидность не должна быть 

поводом  для  того,  чтобы  игнори-

ровать  особого  ребенка.  Дети  с 

ограниченными  возможностями 

намного добрее и чувствительнее, 

чем их здоровые сверстники. «Мы 

исключили эту часть людей из об-

щества, и надо вернуть их назад, 

в общество, потому что они могут 

нас  чему­то  научить»,  –  сказал 

известный канадский педагог Жан 

Ванье. 

Сближение  мира  инвалидов  и 

здоровых  породит  большее  по-

нимание,  сочувствие  и  уважение 

к  людям,  которые,  несмотря  на 

серьезный  досуг,  смогли  успешно 

приспособиться  к  жизни  и  вос-

становить  свою  социальную  цен-

ность.

Рауфа МУХАМАДИЕВА,

 директор 

общеобразовательной 

школы №49 

АлмАты

: білім

Мен мұғаліммін!

Ұрпақ тәрбиесі – ұлағатты парыз

Жаңа технологиямен бәсекеге 

қабілетті тұлға тәрбиелеу

Инклюзивное образование: гуманизм, доверие, открытость