Целиноград ауданында мал шаруашылығының орналасуы

Мал басы санын болжау үшін экономикалық-санақтық талдаудың әр алуан әдістері пайдаланылған: динамика қатары, экстраполяция, есепті-құрылымдық, баланстық. Динамикалық қатар негізінде мал басы саны түрлері бойынша (мал түріне тәуелді өсім немесе кему) санын перспективтиі экстраполяциялау жүзеге асырылған. Аталған есептеулер аудандар тұрғысында және жалпы агломерация аумағы бойынша жүзеге асырылған. Жем-шөптік дақылдардың егістік аумақтарын әртараптандыруды ескере отырып, есептелген мал басы саны болашақта жем-шөппен қамтамасыз етіледі деп айтуға болады.

Мал шаруашылығы өнімдерін өндіру көлемін анықтау үшін агломерацияның селолық мекендерінің мамандануы шеңберінде есепті мал басы және тұқымдық өнімділігі ҚР АШМ сызбасына сәйкес ескерілген (сүтті бағыттағы мал шаруашылығы, етті бағыттағы мал шаруашылығы, жылқы және қой шаруашылығы). Мысалы, 1 сиырдың сауын мөлшерін 2020 жылы 4000 кг және 2030 жылы 5000 кг дейін жеткізу жоспарланған, ал Целиноград («Родина» АФ ЖШС) және Аршалы («Ижевский» ЖК) аудандарында сүтті сиырлардың өнімділік деңгейін біршама жоғары деңгейге жеткізу мүмкін болады.

Болашақта өсімдік шаруашылығы және мал шаруашылығы салаларын дамыту қосымша 10,5 мың жұмыс орнын ашуға мүмкіндік береді (16 кесте). Бұл нәтиже ауыл шаруашылығының негізгі салаларын әртараптандыру және жылыжай шаруашылығы, мал сою орындары, көкөніс қоймалары, сүт-тауар фермалары, жем-шөптік аудандар секілді нысандарға инвестиция салу есебінен мүмкін болады.

Агломерацияның селолық мекендерінің инвестициялық аймақтарын анықтау

Экономиканың аграрлық секторының қолданыстағы заңнамалық базасы ең алдымен әлемдік нарықтық экономика талаптарына сәйкес келеді және кәсіпкерлікті қолдау мен қорғауға бағытталады, ол Doing Business рейтингімен расталып отыр. Doing Business дүние жүзілік банкінің рейтингінде «Салық салу» көрсеткіштері бойынша Қазақстан әлемдегі 189 экономика ішінде 17 орынды иеленіп отыр, «Миноритарлы инвесторларды қорғау» бойынша – 25 орын, «Кәсіпорындарды тіркеу» - 55 орында тұр. Қазақстан ТМД елдері ішінде инвестициялық қызметті жүзеге асыруға қолайлы жағдай жасау бойынша көш басында тұрған елдердің бірі.

«Агробизнес 2020» бағдарламасында АӨК мемлекеттік қолдау көлемін 4,5 есе арттыру қарастырылған, бұл салаға 70,0 млрд АҚШ долларын тартуға мүмкіндік береді. 2015 жылы саланы дамытуға берілген субсидия көлемі 1,0 млрд АҚШ долларын құраған (176,8 млрд. теңге), бұл 2013 жылғы көрсеткіштен (88,7 млрд. теңге) 2 есе артық. Өсімдік және мал шаруашылығындағы жұмыстарға ресурстар субсидиялаумен қатар Бағдарламада қаржылық оңалту, лизинг және кредит бойынша пайыздық мөлшерлемені төмендету, несиеге кепілдік беру және сақтандыру шығындарын субсидиялау секілді бірқатар құралдарды қамтиды. Жаңа бағыттардың ішінде – инвестициялық субсидиялау нәтижесінде бизнесмендер ауыл шаруашылығына инвестиция салуға өз шығындарының бір бөлігін қайтара алады.

Қазақтан өз егемендігіне қол жеткізген алғашқы күннен бастап агроөнеркәсіптік кешен экономиканың басым саласы ретінде анықталған. 2014 жылы ауыл шаруашылығындағы жалпы ішкі өнім көлемі 2,5 трлн теңгені құраған, бұл 2004 жылмен салыстырғанда 4 есе артық (695,8 млн. теңге). Аталған кезең ішінде мал шаруашылығы өнімдерін шығару 3,9 есе, өсімдік шаруашылығы өнімдерін шығару 3,4 есе артқан. Ауыл шаруашылығының негізгі капиталына инвестиция үлесі 2004 жылмен салыстырғанда (44,1 млрд.теңге) 3,85 есе артқан және 166,4 млрд. теңгені құраған. Ауыл шаруашылық өнімдерін өңдеу саласы «Агробизнес 2020» бағдарламасында басымдылықты сала ретінде анықталған.

Құралдар мен құрылымдар құны жылдық 8% мөлшеріндегі инфляцияға үйлестірілген. Есептеу базасы: құрылыстар бойынша бизнес-жоспарлары, Қазақстан Республикасындағы 2020 жылға дейін сүтті бағыттағы мал шаруашылығы саласын дамытудың шебер жоспары.

Барлығы агломерация бойынша 58 сүт-тауар фермасы қажет. Барлығы құрылыс пен құрылғыларға 32450 млн теңге (58*559,9 млн.тг) қажет болады. Агломерация аумағындағы сүтті бағыт бойынша барлық инвестиция және жоба ТЭН 146 млн теңге болады.