- 2030 жылға дейін Астана агломерациясындағы ҚҚЖ көлемінің болжамы 44 кесте

Құрылыстың жиынтық көлемі тұрғылықты және тұрғылықты емес ғимараттардың көлемінің орташа санақтық қатынасына байланысты есептелген.

Құрылыс-құрастыру жұмыстарының жиынтық көлемінің көрсеткішіне шартты түрде құрылыстың жалпы көлемінен 3,3% белгіленген күрделі жөндеуден құралады (ғимараттар 30 жыл пайдаланылған жағдайда).

Осылайша, құрылыс-құрастыру жұмыстары көлемін болжау жыл сайын құрылыс материалдарына қажеттілікті есептеуге мүмкіндік береді.

Құрылыс материалдарының негізгі түрлерін қолдану нормативтері 1 ш.м. ғимаратқа құрылыстың әр түрлі технологияларын ескере отырып есептелген, ол монолитті темірбетоннан жасалған қаңқалы ғимараттарды, металл қаңқа, кірпіш және металл қаңқасыз ғимараттарды, құрылыс тақталарынан жылдам салынатын ғимараттарды қамтиды.

45 кестеде Астана агломерациясының негізгі құрылыс материалдары түрлеріне максималды қажеттілігі мен олардың өндірістік қуаттарды ескергендегі жеткіліксіздігі көрсетілген.

Осылай, ұзақ мерзімді кезеңде бетон, ТББ, қиыршық тас, құм, металл құрылымдар, пенополистирол, терезелер мен есіктер, баспалдақтар секілді құрылыс материалдары түрлерімен толық қамтамасыз етілу байқалады, ал басқа құрылыс материалдары жеткіліксіз мөлшерде шығарылады немесе басқа елдер мен өңірлерден жеткізіледі.

Осыған байланысты Астана агломерациясының құрылыс индустриясын дамытудың келесі бағыттарын атап көрсетуге болады:

- қосылған құны жоғары нарықта құрылыс материалдарының үлесін арттыру;

- жергілікті нарықты тұрақты сұранысқа ие тауарларды импорттық алмастыру;

- құрылыстағы жаңа технологияларды пайдалана отырып инновациялық өнімдер шығару.

Бұл жағдайда отандық өнімдердің бәсекеге қабілеттілігі көп жағдайда кәсіпорынның қызмет ету жағдайына: қажетті инженерлік инфрақұрылымы бар индустриалды аймақтардың болуына, шикізат базасы, инновациялық ортасына, бизнесті мемлекеттік қолдау механизмдеріне тәуелді болады.

Астана агломерациясы аумағында 3 индустриалды аймақтың қалыптасуын ескере отырып, сонымен қатар, шикізат базасы мен экспорттық сұранысты зерттеу негізінде жүзеге асыру құрылыс материалдары өндірісі саласының әлеуетін біршама дәрежеде жүзеге асыруға мүмкіндік беретін жобалар анықталған (46 кесте).

Бүгінгі таңда Астана қаласына жақын орналасқан Аршалы және Шортанды аудандары өнеркәсіптік маманданған. Бұдан басқа, аталған аймақтарда бірқатар жобаларды жүзеге асыру жоспарланған, оның ішінде құрылыс индустриясы кәсіпорындарын салу да бар. Астана қаласына жақын орналасу және темір жол мен энергетикалық қамтамасыз етудің болуы аталған аймақтардың негізгі артықшылықтары болып табылады.

Аршалы поселкесі, Төңкеріс бекеті және Жайнақ бекетінде индустриялдық аймақтарды ұйымдастыру кәсіпорындардың стихиялы орналасу мәселелерінің шешімін табады және жобаларды жүзеге асыру барысындағы бос жер телімдерінің болмауы және қажетті инфрақұрылымның болмауы секілді шектеуші факторларды жоюға мүмкіндік береді.

Аталған индустриалды аймақтарда пайдалы қазбалар кен орындарына тәуелділігі төмен салыстырмалы ірі кәсіпорындарды орналастыру мақсатсыз. Бұл жағдайда Астана агломерациясының аумағындағы елді мекендердің қажеттіліктерін қанағаттандыру мақсатында құрылатын кәсіпорындар шикізат көздері базасында немесе тұтыну аумағында орналасуы ықтимал.

Аршалы индустриалды аймағында жергілікті шикізатты толықтай немесе жартылай пайдаланатын өнеркәсіптік кәсіпорындар орналасады. Бүгінгі таңда аталған индустриалды аймақта құрылыс материалдарына сұранысты ескере отырып, композитті арқаулар шығару зауыты, «АМТ» АҚ (Теміртау қ.) шикізаты негізінде металл кескіндер өндірісі, жергілікті шикізаттан құрғақ құрылыс қоспаларын шығару кәсіпорындары мен толықтай жергілікті шикізаттан үй құрылысы тақталары өндірісін перспективті жобалар ретінде қарастыруға болады.

Төңкеріс индустриалды аймағы жоғары инфрақұрылымдық қамтылуымен және аумағының кеңдігімен ерекшеленеді. Бұл осы аймақта қосылған құны жоғары өнімдер өндіретін ірі кәсіпорындарды орналастыруға мүмкіндік береді. Осыған орай, аталған аймаққа тін жобалар: полимерлік жылу- және гидрооқшаулау материалдары өндірісі, ғимараттарды ішкі және сыртқы әрлеуге арналған құрылыс материалдары өндірісі, тілінген ағаш материалдарын дайындау цехі, темірбетон бұйымдар өндірісі болып табылады, олар аймақтың ішкі қажеттіліктерін қанағаттандырады.

Құрылыс индустриясы кәсіпорындарын Целиноград ауданының ресурстар базасы негізінде Жайнақ б. индустриалды аймағында орналастыруға болады. Аталмыш аймақ үшін әлеуетті жобалар ретінде: гипсокартон өндірісі, отандық шикізат негізінде линолеум өндірісі, ағаш бұйымдарды өңдеу цехі, қаптама кірпіш шығару өндірісі, жергілікті шикізаттан керамикалық тақта өндірісі.

Бұдан басқа әр аймақта азаматтық нысандар салу мен индустриалды аймақтарда құрылысты белсенді жүргізу жергілікті шикізаттан жасалатын ең жиі қолданылатын құрылыс материалдарын шығаратын шағын кәсіпорындардың пайда болуына алып келеді, олар: тауарлық бетон, құрылыс қоспалары, ТББ, құрылыс блоктары, жылу оқшаулау материалдары, қаптама материалдары, дуалдар, металл кескіннен есіктер мен терезелер, металл дуалдар мен қақпалар, басқа да металл құрылымдары және т.б.

47 кестеде Астана агломерациясында жүзеге асыру мүмкін болатын жобалар көрсетілген. Аталған өндірістерді ұйымдастырудың негіздемесі құрылыс материалдарына сұраныстың әлеуетті көлемі болып табылады.

Аталған құрылыс материалдары өндірісін ұйымдастыру кәсіпорындардың 3 негізгі типі негізінде мүмкін болады: ірі, орта және шағын. Ірі және орта кәсіпорындарды орналастыру Астана агломерациясының мамандандырылған индустриалды аймақтарында жүргізіледі. Олар негізінен агломерация орталығының сұраныстарын қанағаттандыруға бағдарланады. Ал шағын кәсіпорындар жергілікті тұтынушыларға жұмыс жасайды және сұраныс пен шикізаттың болуына байланысты әр түрлі елді мекендерде орналасады.