Дамуында бұзылысы бар балалардың психологиялық диагностикалық жалпы негіздері
Психологиялық диагносикадағы бір қиындық, ол белгілер мен категориялар арасындағы өзара бір бағытты байланыстар. Мысалы, баланың сыртқы бір әрекеті бірнеше түрлі психологиялық себептерге байланысты болуы мүмкін. Қорытынды жасау үшін бір ғана белгі жеткіліксіз. Сондықтан, комплексті түрде белгілерді талдау қажет немесе түрлі ситуациядағы әрекеттер сериясын ескеруіміз керек. Жүйелеу барысында түрлі белгілер жасырын факторлармен байланысты болғандықтан эксперимент және тест арқылы қарастырылады.
Психологиялық зерттеулердің практикалық қолданысының бағыттары
Қазіргі кезде бҥкіл әлемде, даму кемістігі бар балаларды атауға ізгілік термині қолданылады, балалар категориясын, білім алу қажеттігі ерекше балалар деп атау қабылданған, себебі балалардың білім алу ҥдерісі арнайы педагогикалық– психологиялық кӛмекті, арнайы оқыту әдістері мен ҧйымдастырылуын талап етеді. Бірақ, бҧл адамдардың психикалық даму жағдайлары мен механизмдері, тҥрлі патогендік факторлардың әсері туралы, сондай-ақ, компенсаторлық және коррекциялық ҥдерістердің жҥзеге асу заңдылықтары туралы, ғылыми жетістіктер мен практикалық тәжірибелерді жинақтап, ӛз алдына қалыптасқан, қалған арнайы психологияның тек формальды тҥрде, жалпы психология қҧрамына енгізілуі еді».
ТҚАЗ балалардың таным процестерінің даму ерекшеліктері
Церебральды сал ауруы (БЦП) бар балалардың, аталған психикалық қызметінің қалыптасуында, сапалық ӛзгешеліктердің болуы, жасқа сай нормативтен кейіндеп қалуы – заңды қҧбылыс. БЦП бар балалардың кӛру және есту арқылы бағдарлау реакцияларының ӛзгеше дамуы орын алады. Бҧл балаларда, оптикалық және дыбыстық тітіркендіргіштерге жауап ретінде, жалпы қозғалыстардың тежелуі пайда болады. Әрі мҧнда бағдарлау реакциясының қозғалыс компоненті болмайды, яғни дыбыс немесе жарық тҥскен жаққа, бас бҧрылмайды. Кейбір балаларда, бағдарлау реакциясының орнына, сақтану–қорғаныс реакциясы пайда болады: селк ете қалу, шошу, жылау.Кӛру арқылы қабылдау. БЦП бар балалардың жанарын тіктеуі, тек 4-8 ай шамасында ғана орнығады. Ол бірқатар патологиялық ерекшеліктермен, яғни қыли кӛзділікпен, нистагммен немесе кӛз бҧлшық еттеріне позотониялық рефлекстердің әсер етуімен сипатталады. Кӛзбен бағу қабілеті, қалыпты жағдайда, баланың 1 айлық кезінен бастап қалыптасады. 3 ай шамасында, бала ойыншықтың әртҥрлі қозғалыстарын, тік және кӛлденең жазықтықтарда бақылай алады. Ал, БЦП–на шалдыққан балаларда, кӛзбен бағу анағҧрлым кешірек қалыптасады, ол фрагменттілікпен, толқымалылықпен, кӛру аумағының шектелуімен сипатталады.
Достарыңызбен бөлісу: |