1 Қазақстан республикасы жоғары оқу орындарының

222
Мазмұны
:
оқушыларға
геометриялық
пішіндер
ұсынылады
. 
Геометриялық
пішіндер
арасындағы
заңдылықты
оқушы
түсініп
, 
қажетті
геометриялық
пішінді
табуы
қажет
. 
1. 
2.

223
3.
4. 
Жоғалған
 
сандарды
 
тап
Мақсаты
:
оқушылардың
логикалық
ойлауын
, 
интеллектуалдық
ойын
дамыту
.
Мазмұны
:
оқушыларға
сандар
реті
беріледі
. 
Берілген
сандар
реті
арасындағы
заңдылықты
оқушы
тауып
, 
сандар
қатарын
жалғастыру
қажет
.
5 10 10 17 ? 
8
7
13
14
?
1 4 5 ? 
2
3
6
?
2 15 3 18 ? 
6
5
9
6
?
12 5 24 7 ? 
3
20
6
28
?

224
5. 
Жалғасын
 
тап
Мақсаты
:
ауызша
тез
есептеуге
баулу
, 
ойлауын
дамыту
.
Мазмұны
:
параққа
карточкалар
орнатылған
. 
Карточкаларда
өрнектер
жазылған
. 
Өрнектің
мəнін
ауызша
есептеп
, 
өрнек
мəнінің
ретін
стрелка
көрсету
арқылы
орнату
.
Тренинг
 
жаттығулар
Жаңа
заман
талабы
жеке
тұлғаны
дамыту
мен
танымдық
ауқымын
кеңейту
деңгейінде
əр
түрлі
технологияларды
жəне
əдістерді
қолдануды
қажет
етеді
. 
Бастауыш
сынып
сатысында
бала
педагогикалық
экологияны
сақтаған
, 
жағымды
микроахуал
-
да
, 
табысқа
жетуін
қамтамасыз
ететін
жағдайда
тəрбиеленгені
жөн
. 
Оқушының
қабілеттілігінің
дамуы
белсенді
еңбек
пен
оқу
үрдісінде
игеріледі
. 
Бала
– 
шығармашылықтың
қайнар
көзі
. 
Табиғаттың
берген
сыйы
. 
Ендеше
, 
балалардың
шығармашылығын
дамыту
, 
белсенділігін
, 
іскерлігін
арттыру
мақсатында
жүргізілетін
жаттығу
-
тренингтер
.
«
Бəріміз
 
бірге
».
Мақсаты
:
балалардың
бір
-
бірімен
байланыс
орнатуға
үйрету
, 
серіктесінің
қозғалыс
темпіне
ыңғайлану
.
Жаттығудың
жүргізілуі
: 
балалар
жұппен
тұрып
допты
бірге
ұстайды
(
əр
бала
допты
екі
қолымен
ұстауы
тиіс
). 
Жетекшінің
белгісінен
кейін
балалар
бір
уақытта
отыруы
, 
допты
қолдарынан
түсіріп
алмай
бөлме
ішінде
жүруі
, 
секіруі
қажет
. 
Ең
бастысы
, 
бірге
əрекет
жасап
допты
түсіріп
алмау
.
18+17
20+12
63
Ͳ
29
84
Ͳ
48
16+14
19+19
59
Ͳ
20
14+17
74
Ͳ
41
21+16
95
Ͳ
55

225
«
Керісіншелер
 
елі
»
Мақсаты
: 
Ойша
əрекет
ету
қабілетін
жаттықтыру
.
Жаттығудың
жүргізілуі
: 
балалар
шеңбер
бойына
отырады
. 
Жетекші
үш
əріптен
тұратын
сөзді
айтып
, 
допты
лақтырады
. 
До
-
пты
ұстаған
ойыншы
əріптерді
кері
атайды
(
күн
-
нүк
, 
көз
-
зөк
, 
сан
-
нас
). 
Аударылған
сөздердің
мағынасы
болмауы
мүмкін
. 
Ойынның
күрделенуі
сөздің
ұзақтығына
байланысты
.
«
Ормандағы
 
ағаштар
» 
ойыны
Мақсаты
:
Балаларға
қозғалуға
, 
демалуға
мүмкіндік
беру
. 
Музы
-
ка
ойналады
.
Мəтін
: 
Сендер
ағашқа
айналуға
дайынсыңдар
ма
?
Бір
-
біріңнің
артына
тұрыңдар
. 
Орманда
күншығып
, 
барлық
ағаштар
оған
жапырақтарын
жайып
қарап
тұрды
. 
Күнге
əрбір
жапырағы
жылыну
үшін
жоғары
-
жоғары
созылды
. 
Саусақ
-
жапырақтар
күннің
астында
билеп
тұрды
. 
Кенеттен
қатты
жел
тұрып
, 
талдарды
жан
-
жаққа
шайқай
бастады
. 
Бірақ
талдың
тамырлары
тереңге
кеткен
, 
олар
жəй
ғана
тербеледі
. 
Желдің
артынан
жаңбыр
жауып
, 
талдар
алғашқы
жауын
тамшыларын
сезінді
. 
Алдыңғы
тұрған
баланың
арқасын
саусақтарыңмен
жауын
там
-
шыларындай
тырсылдат
. 
Кəдімгі
майда
жаңбыр
жауып
жауып
тұрғандай
қимыл
жеңіл
болу
қажет
. 
Жауын
одан
əрі
күшейіп
, 
қатты
жауа
бастады
... 
Талдар
бір
-
біріне
жанашырлық
білдіріп
жаңбырдың
қатты
соққысынан
қорғап
, 
сипа
-
лай
бастады
. 
Көп
ұзамай
көкжиектен
күн
көрініп
, 
талдар
қуанды
, 
олар
өздеріндегі
артық
жауын
тамшыларын
сілкіп
тастады
. 
Өздерін
сенімді
, 
сергек
, 
тап
-
таза
сезініп
қалады
.
«
Ондай
 
болуы
 
мүмкін
 
емес
»
Қазақ
халқының
салт
-
дəстүрінде
өтірікшілер
сайысы
кең
тараған
шығармашылықтың
түрі
болған
. 
Сол
өнердің
элементтерін
бастауыш
сынып
оқушыларының
қиялын
дамытуға
кеңінен
пайдалануға
болады
. 
Топтағы
оқушылардың
біреуі
ешқандай
болуы
мүмкін
емес
өтірік
нəрсені
айтады
: 
ақиқатта
болмайтын
заттар
, 
олармен
болған
оқиғаларды
,
болуы
мүмкін
емес
табиғат
құбылыстары
мен
ол
жағдайдағы
өзінің
əрекеттері
, 
табиғатта
кездеспейтін
жануарлар
жəне
олардың
хикаялары
туралы
оқиғаларды
айтып
береді
. 
Бес
өтірік
сюжетті
қатарынан
қисынын

226
келтіріп
айтып
берген
кезде
ешкім
«
ондай
болуы
мүмкін
емес
» 
деп
айтпаса
, 
сол
ұтады
. 
Олардың
барлығы
мараппатталады
.
«
Егер
 
осылай
 
болса
...»
Балалардың
біреуі
фантастикалық
жағдайды
ойлап
табады
, 
ал
басқалары
оның
шешімін
табуы
керек
. 
Мысалы
:
- 
егер
əр
адам
туғаннан
бастап
, 
барлық
басқа
адамдардың
ойлаған
ойларын
оқуға
қабілеті
болса
, 
онда
Жердегі
өмір
қалай
өзгерер
еді
?
- 
егер
жер
бетіндегі
адамдардың
əрқайсысы
өзіне
ғана
түсінікті
тілде
ғана
сөйлейтін
болса
, 
онда
Жердегі
өмір
қалай
өзгерер
еді
?
- 
егер
жануарлар
тілін
адамдар
түсіне
алатын
болса
, 
онда
Жердегі
өмір
қалай
өзгерер
еді
?
- 
егер
адамдар
құс
сияқты
ұша
алатын
болса
, 
онда
Жердегі
өмір
қалай
өзгерер
еді
?
- 
егер
оймен
барлық
өсімдіктер
өмірін
басқаруға
болатын
болса
, 
онда
Жердегі
өмір
қалай
өзгерер
еді
?
- 
егер
адамдар
жер
астында
өмір
сүре
алатын
болса
, 
онда
Жердегі
өмір
қалай
өзгерер
еді
?
- 
егер
адамдар
су
астында
өмір
сүре
алатын
болса
, 
онда
Жердегі
өмір
қалай
өзгерер
еді
? 
т
.
с
.
с
.
Фантазиялық
əңгімелерге
үлесін
қосқандардың
барлығы
мара
-
патталынады
.
«
Сиқырлы
 
қалам
»
Жаттығуды
жүргізу
үшін
қалам
мен
қағаз
керек
. 
Жүргізуші
барлық
қатысушыларға
жаттығуды
орындау
шартын
түсіндіреді
. 
Ойынға
қатысушы
қаламды
қолына
алмастан
, 
оны
төрт
түрлі
бұйрық
беріп
(«
Жоғары
!», «
Төмен
!», «
Оңға
!», «
Солға
!» 
деген
бұйрықтар
беріледі
), 
қашықтықтан
басқарып
отырады
. 
Бұйрық
бойынша
қалам
қағаз
бетімен
жоғары
, 
төмен
, 
оңға
, 
солға
жылжып
, 
сынық
сызықтар
ретінде
із
қалдырады
. 
Қаламның
барлық
қадымдары
бірдей
болуы
керек
. 
Жаттығуды
орындаудың
бастапқы
кезеңінде
ойынға
қатысушылар
кезекпен
бұйрық
береді
, 
ал
жүргізуші
қаламға
ол
бұйрықтарды
орындауға
«
көмектеседі
». 
барлық
қатысушылар
ойын
ережесін
меңгергеніне
жүргізушінің
көзі
жеткеннен
соң
балаларға
тап
-
сырманы
қиялымен
орындау
тапсырылады
. 
Өздерінің
ойындағы
қаламдарымен
көз
алдына
елестеткен
қағазға
жорамалдағы
сызықтарды
түсіру
үшін
қатысушылар
бірінен
кейін
бірі
қаламға
бұйрық
беріп
отырады
. 
Ең
бірінші
, 
қарапайым
фигуралар
(
ква
-
драт
, 
үшбұрыш
т
.
с
.
с
.) 
салынады
. 
Кімнің
бұйрық
беретіні
отырған

227
ретімен
шеңбер
бойынша
анықталады
. 
Ешкім
ешкіммен
қандай
фигура
салатыны
туралы
алдын
ала
келіспейтіні
туралы
жүргізуші
ойынға
қатысып
отырған
балаларға
түсіндіріп
береді
. 
Сондықтан
қатысушылардың
барлығы
өзінен
бұрынғылардың
бұйрықтарын
зейін
салып
тыңдап
отыруы
керек
. 
Біртіндеп
салған
фигуралары
күрделі
бола
бастайды
.
Жасөспірімдер
 
мен
 
жеткеншіктер
 
жасын
 
диагностикалау
Əдістеме
 
№
1
Мақсаты
: 
Адамның
мазасыздану
деңгейін
анықтау
.
Əдісі
: 
Джаннет
Тейлордің
сұрақтар
жиынтығы
.
Нұсқау
: 
Сізге
өзіңіздің
тəртіп
ерекшеліктеріңізге
жауап
қайыру
мəнеріңіз
денсаулығыңыз
жағдайына
сай
сұрақтар
беріледі
. 
Бұл
сұрақтарға
көп
ойланып
жатпай
қысқа
«
иə
» 
немесе
«
жоқ
» 
деп
жа
-
уап
беріңіз
.
Сұрақтар
:
1. 
Мен
жалықпай
ұзақ
уақыт
жұмыс
істей
аламын
.
2. 
Жүрегім
жиі
айниды
(
құсқым
келеді
).
3. 
Менің
жүйке
жүйелерімнің
жұмысы
жақсы
.
4. 
Басым
сирек
ауырады
.
5. 
Жұмыс
көп
күш
жұмсауымды
қажет
етеді
.
6. 
Бір
нəрсеге
бар
назарымды
салып
ұзақ
отыру
маған
қиынға
түседі
.
7. 
Жұмысым
мені
көп
алаңдатады
.
8. 
Аса
жауапты
жұмыс
жасаған
кезде
қолымның
қалтырап
кететінін
жиі
аңғарамын
.
9. 
Басқаларға
қарағанда
мен
сирек
ұяламын
.
10.
Ішім
жиі
бұзылады
.
11. 
Менде
қиындық
болып
қалар
-
ау
деген
ыңғайсыз
жағдайларға
байланысты
ойлар
жиі
алаңдатады
.
12.
Мен
əдетте
қызармаймын
.
13.
Мен
жиі
ұяламын
, 
бірақ
мұны
басқаның
байқағанын
ұнатпаймын
.
14.
Қорқынышты
түстерді
жиі
көремін
.
15.
Қолдарым
көбіне
жылы
болып
жүреді
.
16.
Мазасызданамын
, 
терлегендей
болып
кетемін
.
17.
Əдетте
ентікпеймін
.
18.
Жүрегім
жиі
қақпайды
. 
19.
Тамақты
жақсы
жеймін
.

228
20.
Ішім
жиі
ауырады
. 
21. 
Ұйықтай
алмайтын
кездерім
жиі
болып
тұрады
.
22.
Тынымсыз
жəне
мазасыз
ұйықтаймын
.
23.
Менің
кемшіліктерімді
жұрт
байқап
қояр
деп
қауіптенемін
.
24.
Ашушаңмын
.
25.
Қорқыныш
сезімі
жиі
билейді
.
26.
Қорқыныш
сезімім
бір
минутқа
да
ұзамайды
.
27.
Алаңдаушылық
сезімі
жиі
бейлейді
.
28.
Басқалар
тəрізді
менің
де
бақытты
болғым
келеді
.
29.
Жер
қозғалса
да
, 
қозғалмаймын
.
30.
Көз
жасымды
жиі
тия
алмай
қаламын
.
31.
Мен
жиі
елегізіп
қоқамын
.
32.
Денсаулығым
көбіне
жақсы
.
33.
Тосқанды
(
күткенді
) 
жаратпаймын
.
34.
Мазаланған
жағдайда
бір
орында
отыра
алмаймын
.
35.
Ойыма
бір
нəрсе
келсе
, 
ұйықтай
алмаймын
.
36.
Алдағы
асулар
мен
қиыншылықтарды
ойланып
, 
өзіме
-
өзім
сенуден
қаламын
.
37.
Болмашы
нəрсеге
бола
мазам
кетеді
.
38.
Басқаларға
қарағанда
мен
өзімді
батылмын
деп
есептеймін
.
39.
Мен
онша
үрке
қоймаймын
.
40.
Мен
кейде
өзімнің
қолымнан
не
келмейтінін
байқаймын
.
41.
Қорқыныш
жəне
алаңдаушылық
сезімі
маған
дұрыстап
ойлануға
немесе
жұмыс
істеуге
мұрша
бермейді
42.
Жаңа
іс
бастау
маған
қашан
да
қиынға
түседі
.
43.
Денсаулығымды
жиі
ойлаймын
.
44.
Жүйкем
қатты
тозған
.
45.
Өмірім
ауыр
.
46.
Өз
күшіме
өзім
сенбеймін
.
47.
Соңымнан
адамның
жақындап
келе
жатқанын
жиі
сеземін
.
48.
Қиыншылықтарға
кездесуден
қорқамын
.
49.
Өз
күшіме
сенемін
.
50.
Мен
өзімді
-
өзім
жиі
билей
алмай
қаламын
.

жүктеу 20,84 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: