Эпидемиологиясы. Инфекция көзi, жұғу жолдары, патогенез ерекшелiктерi және инфекциялық үрдiстiң көрiнiстерiне байланысты салмонеллалар тудыратын аурулардың бiрнеше түрлерiн ажыратады: iш сүзегi мен парасүзектер, салмонеллездер (тағамдық астан уланулар), госпиталды (ауруханаішiлiк, нозокомиалды) салмонеллез. Іш сүзегi мен парасүзектердің көзі - ауру адамдар мен оларды тасымалдаушылар болып табылады, антропонозды ауру. Инфекцияның жұғу механизмі фекальді-оральдi. Су арқылы жұғу жолы басым, тағамдық жəне тұрмыстық-қатынас жолдарымен сиректеу беріледі. Іш сүзегі мен парасүзектер әлемнiң түкпір-түкпiрiнде тiркелетiн аурулар. Көбінесе 15 пен 40 жас аралығындагы адамдар ауырады) Ауру əсiресе жаз бен күзде жиi кездеседi.
Патогенезі. Қоздырғыштар ауыз арқылы ағзага түсiп, ащы ішекке жетедi, оның лимфа түйiндерiнде көбейiп, канға түседi, бактериемия дамиды. Қан арқылы ағзаның барлық мүшелерiне таралып, паренхиматозды мүшелерге енедi (көкбауыр, бауыр, бүйрек, сүйек кемiгi), макрофагтарда, өт қабында көбейедi Аурудың екiншi аптасының соңында қоздыргыш организмнен несеп, ана сүті, сілекей арқылы бөлiне бастайды. Бактериялар бұзылғанда интоксикация тудыратын эндотоксин бөлiнедi. Салмонеллалар ұзақ, тiптi өмiр бойы сақталатын ет капшығынан, олар ащы ішектiң лимфа түйiндерiне қайта түседі. Салмонелланың қайта тусуiнiн нәтижесiнде лимфа түйiндерiнiң некрозымен бейнеленетiн аллергиялық реакция пайда болады. Салмонеллалар ағзадан зәр және нәжiс арқылы шығарылады.
Емдеуi. Антибиотиктер тағайындалады (ципрофлоксацин, доксициклин, котримоксазол т.б.). Сонымен бiрге иммундытерапия, фагпен емдеу қолданылады.
Алдын алуы Алдын-алу үшiн санитарлық-гигиеналық iс-шаралар жүргiзiледi. Сонымен қатар эпидемиологиялық жағдайы нашар аймақтарда вакцинация жүргiзiледi. Іш сүзектi химиялық және Vi антигенмен байытылған iш сүзектi спирттi вакцина қолданылады. Инфекцияның ошағында жедел алдын алу мақсатында іш сүзектi бактериофаг пайдаланылады (қышқылға тұрақты қабықшасы бар таблетка түрiнде және сұйык түрiнде)
Задача №12.
20 жастағы науқас А, аурудың екінші күні Сальмонеллез диагнозымен жұқпалы аурулар ауруханасына түсті. Пісірілген тауық етін жегеннен кейін қатты ауырды. Эпигастрий аймағында ауырсыну, қалтырау, бас ауруы, іш өту күніне 5-6 рет пайда болды, температура 38-390 С дейін көтерілді.
1. Сальмонеллездің патогенезі мен клиникалық көрінісін сипаттаңыз. Алдын алу және емдеу.
Патогенезі. Салмонеллалар ауыз арқылы ащы ішекке түседi де, сонда патологиялық процесс дамиды. Адгезивтi факторы арқылы iшектiң шырышты қабығына бекидi де терең қабатына енiп, макрофагтармен жұтылады. Салмонеллалар шырышты қабат астында көбейедi, жасушасы бұзылғанда эндотоксин және салмонеллаларда жасушаның периплазматикалық кеңiстiгiнде жиналатын ақуыздық энтеротоксин бөлiнедi. ол диарея және жалпы интоксикация тудырады, су-тұз алмасуын бұзады. Ішектiң қалыпты микрофлорасы салмонеллалардың жиналуына айтарлықтай кедергі жасайды. Ішектiң лимфа аппаратының тосқауылдық қызметi бұзылган жағдайда бактериемия, одан сүйек, буын, ми қабыгының т.б. агзалардың зақымдалуын, екiншiлiк iрiңдiк ошақты (септико-пиемиялык форма) дамытады.
Достарыңызбен бөлісу: |