З. Е. ЋАбылдинов, А. Т. ЋАйыпбаева (ХVIII ѕасыр – 1914 жыл)

§47. ЋАЗАЋ ПОЭЗИЯСЫ МЕН МУЗЫКА ]НЕРI

жүктеу 44,75 Mb.

Pdf просмотр

бет	435/481
Дата	04.01.2022
өлшемі	44,75 Mb.
	#36216

1 ... 431 432 433 434 435 436 437 438 ... 481

a7e3c8ceae024defa23fe189d0091236

§47. ЋАЗАЋ ПОЭЗИЯСЫ МЕН МУЗЫКА ]НЕРI
Бiз сз етiп отырѕан уаћытта ћазаћтардыѓ зiндiк бiрегей поэ-
тикалыћ жќне музыка нерi мќдениетi ћалыптасты.
1. Ћазаћтардыѓ поэтикалыћ Hнерi.
ХIХ ѕасырдыѓ бiрiншi жарты-
сындаѕы эпикалыћ шыѕармалар негiзiнен халыћтыѓ ћањарман ба-
тырлары Абылай мен Кенесарыныѓ ерлiк iстерiн суреттейдi. Ћыз
џзату, келiн тљсiру тойлары, рулар мен тайпабасыларыныѓ жиында-
ры ќдетте ќн салу, кљй тарту сияћты салтанатты жаѕдайда бастала-
тын. Ћазаћтардыѓ жазѕа ћарай жайлауѕа, ћысћа ћарай ћыстауѕа к-
шетiн кездерi де осындай ойын-сауыћ салтанатымен тетiн. Ќн салу,
кљй тарту ћазаћ даласындаѕы жќрмеѓкелердiѓ де сќнiн кiргiзетiн.
Ќр тљрлi еѓбек љрдiстерi мен тџрмыстыћ салт-сана жоралары да ќн
мен кљйге џласатын. Сондай-аћ бесiк жырлары мен балаларѕа ар-
налѕан ќндер де кеѓiнен таралѕан дќстљрлi ќдет-ѕџрып болатын.

307
ХIХ–ХХ ѕасырлардыѓ бас кезiндегi ћазаћтардыѓ поэзиясы ха-
лыћтыѓ ежелден ћалыптасћан мќдениетiмен, дќстљрлерiмен жќне
ќдет-ѕџрыптарымен тыѕыз байланысты болды. XVIII ѕасырдыѓ аяѕы-
нан бастап ћазаћ ќдебиетiнде бџрынѕы ќншiлiк-жыршылыћ дќстљр
бiртiндеп ыѕыстырылып, оныѓ орнын жеке поэтикалыћ шыѕарма-
шылыћ ала бастады. Егер бџрын батырлардыѓ ерлiк iстерiн дќрiптеу
басым болып келсе, ХIХ ѕасырдан бастап кљнделiктi тџрмыс-тiршiлiк
таћырыбына тереѓдеп ену байћалды. Аћындар мiр жайлы толѕаны-
сында шыѕармашылыћтыѓ зiндiк дара жолын iздеуге тырысты, жаѓа
кќсiби поэзия ћалыптаса бастады.
Ћазаћтыѓ поэтикалыћ жќне музыка нерiн дамытуѕа
Махамбет
;темiсџлы, Ћџрманѕазы Саѕырбайџлы, Дќулеткерей Шыѕайџлы,
Тќттiмбет Ћазанѕапџлы,

Бiржан сал Ћожаѕџлџлы, Жаяу Мџса
Байжанџлы, Аћжiгiт (Аћан серi) Ћорамсаџлы
сияћты таѕы басћа да
кптеген аћындар мен нерпаздар љлкен љлес ћосты.

жүктеу 44,75 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 431 432 433 434 435 436 437 438 ... 481