Xx ғасырдың басындағы Қазақстанның қоғамдық -саяси дамуы



жүктеу 0,93 Mb.
бет5/6
Дата13.02.2023
өлшемі0,93 Mb.
#41275
1   2   3   4   5   6
презентауия тарих

Мұстафа Шоқай

Мұстафа Шоқай – ХХ ғ. басында Түркістан халықтары мүддесін қорғау жолында белсенділігімен көзге түскен қазақ зиялыларының алғашқы толқынының өкілі. Сонымен қатар ол 1917 жылы Ақпан революциясынан кейін құрылған Түркістан мұхтариятының (Қоқан автономиясының) жетекшісі болғанын да білеміз. М.Шоқай Уақытша үкіметтің басшылығын қолына алып, өзбек, қазақ, қырғыздарды бір бағытта нығайтуды көздеді. Сонымен қатар М.Шоқайдың басшылығымен үкіметтің жеке меншік қаржы базасы құрылды. Бірақ, қаржы тапшылығы бәрібір басым болды. Әскери күштерді құруда да төтенше қиыншылықтар кездесті. Үкіметте түркістандықтардан бірде-бір офицер болған жоқ. Орыс әскерінде 4-5 түркістандық офицер бар болатын. Олар: екі жас жетілмеген татар офицерлері және екі поляк офицері. Соған қарамастан, үкімет өз әскери күшіне сенді. Олар өте қымбатқа мылтық, патрон сатып алып отырды. Қоқан үкіметі барлық түркістандықтарды Автономия туының астына жинауға қол жеткізді. Сонымен бірге үкімет көптеген мемлекеттік бағдарламалар тарапынан қолдау тапты. Мысалы, Ферғана автономиялы басқаруға ауысты, тіпті сот процесі “автономиялы Түркістанның” уақытша үкіметінің шешімі арқылы жүргізіліп отырды. Сол сияқты, бақылау палатасы, Мемлекеттік Банк, Сот палатасы Автономия бағдарламасын қабылдады

Алаш және Қоқан автономиясы билік органдарының жойылуы.

Орыс халқы мен отар елдер халықтары, оның ішінде қазақ халқы да, оның арман-тілегі де азамат соғысының құрбандығына айналды. Оның себебі «қазақ қоғамының ой-арманы мен саяси бағытын бетке ұстаған Алашорда саясаты Россияның қоғамдық санасы мен оның негізгі саяси күштерінде белең алған, біріншіден, ұлы және бөлінбес Россия және екіншіден, ұлт мәселенің билік мәселесіне бағындырылуы идеясына байланысты шешілмес қайшылыққа тап болды. Өйткені, бұл екі идеяны да жүзеге асыру унитаризмді талап етті, ол және соғыс уақыты практикасында жеңіске жетті де. Алашорда болса бұл күресте өз алдына бөлек саясат ұстап, «үшінші күш» бола алмады. Сонымен бірге қандай да болмасын қарама-қарсы күштердің бірімен одаққа бару Алашорданы программалық мақсаттардан алыстата түсті және жеңіліске ұшыратты» 1918 жылы көктемде басталып кеткен азамат соғысы енді ғана ұлт-азаттық күрес арнасына түскен қазақ қоғамын бүкіл Ресей империясын қамтыған тапаралық соғыс орбитасына тартты. Қазақ қоғамы болашақ мемлекеттік құрылыстың түрлі нұсқаларын жақтап (ұлттық және кеңестік) екіге бөлініп кетті.


жүктеу 0,93 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6




©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет
рсетілетін қызмет
халықаралық қаржы
Астана халықаралық
қызмет регламенті
бекіту туралы
туралы ережені
орталығы туралы
субсидиялау мемлекеттік
кеңес туралы
ніндегі кеңес
орталығын басқару
қаржы орталығын
қаржы орталығы
құрамын бекіту
неркәсіптік кешен
міндетті құпия
болуына ерікті
тексерілу мемлекеттік
медициналық тексерілу
құпия медициналық
ерікті анонимді
Бастауыш тәлім
қатысуға жолдамалар
қызметшілері арасындағы
академиялық демалыс
алушыларға академиялық
білім алушыларға
ұйымдарында білім
туралы хабарландыру
конкурс туралы
мемлекеттік қызметшілері
мемлекеттік әкімшілік
органдардың мемлекеттік
мемлекеттік органдардың
барлық мемлекеттік
арналған барлық
орналасуға арналған
лауазымына орналасуға
әкімшілік лауазымына
инфекцияның болуына
жәрдемдесудің белсенді
шараларына қатысуға
саласындағы дайындаушы
ленген қосылған
шегінде бюджетке
салығы шегінде
есептелген қосылған
ұйымдарға есептелген
дайындаушы ұйымдарға
кешен саласындағы
сомасын субсидиялау