110
4. Государственная программа развития образования Республики Казахстан на 2011-
2020 годы. Утверждена Указом Президента Республики Казахстан от 7 декабря 2010 года №
1118 zakon.kz
5. Стратегический план Министерства образования и науки Республики Казахстан на
2011-2015 годы // zakon.kz/141156-zakon-respubliki-kazakhstan-ot-27.html
6. Родиков А.С. Некоторые аспекты профилизации образовательных услуг дуальной
системы европейского образования // Вестник Военного университета. — 2010. — № 3 (23).
— С. 41-46.
Аннотация
Мақалада дуалды білім берудің тиімділігі қарастырылған. Біздің елімізде білім беруді енгізудің
маңыздылығы және рӛлі зерттелінген. Теория мен практиканы қоса ала жүру жастарды болашақ
мамандыққа бейімдеуді қалыптастыруға ықпал етеді.
Аннотация
В статье при условии, что эффективность двойного образования. Роль и важность внедрения
образования в нашей стране изучены. В том числе теории и практики способствует формированию
адаптации их перспективной профессии.
Annotation
This article deals with the dual education. The authors of the article investigated the issue on the
effectiveness of the dual education, emphasized its importance in the educational system.
ӘОЖ: 386: 74
БАЛАЛАР МЕН ЖАСӚСПІРІМДЕРДІҢ ШЫҒАРМАШЫЛЫҚ ҚАБІЛЕТТЕРІН
ДАМЫТУ АРҚЫЛЫ ТҦЛҒАРАЛЫҚ ҚАТЫНАС МӘДЕНИЕТІН ДАМЫТУ
Карибекова А.Ж., Алиева П.С.
Тараз мемлекеттік педагогикалық институты, Тараз қ.
Қазіргі қоғамда балалармен жасӛспірімдердің шығармашылық қабілеттерін дамыту
арқылы тұлғаралық қатынас мәдениетін дамыту маңызды. Мәдени маман ӛзінің кәсіптік
білімдеріне сүйене отырып, жеке тұлғаның даму деңгейін белгілейді; түрлі шығармашылық
қасиетін дер кезінде аңғарып,оны түзету жолдарын тағайындайды; болуы мүмкін
қиындықтардың алдын алу үшін іс-шаралар ұйымдастырады;мектеп ұжымында
шығармашылық жұмыстарын ӛткізеді. Осылар арқылы тұлғаралық қатынасты қызмет-
мектептегі оқу-тәрбие жұмысының тиімділігін арттырады,әлеуметтік белсенді жеке тұлғаны
қалыптастыруға атсалысады.
Қазіргі таңда психологиялық қызмет жүйесі екі бағытта жұмыс атқарады:ӛзекті және
болашақты. Ӛзекті бағыт тұлғаның жеке басының қалыптасуындағы бүгінгі күнгі
қиындықтар мен ауытқушылықтарды шешуге арналады. Болашақта балалармен
жасӛспірімдердің шығармашылық қабілеттерін дамыту арқылы тұлғаралық қатынас
мәдениетін дамыту және әр баланың қабілетін барынша,әрі мүмкіндігінше дамытуға жағдай
туғызуға бағытталған.
Ұсынылып отырған «балалармен жасӛспірімдердің шығармашылық қабілеттерін
дамыту арқылы тұлғаралық қатынас мәдениетін дамыту» -тақырыбындағы курстық жұмыс
та осы бағытқа негізделген. Оның бірден-бір себебі жасӛспірімдердің шығармашылық
қабілеттерін дамыту арқылы тұлғаралық қатынас мәдениетін дамыту мәселелері
қарастырылады. Яғни білім беру саласында жасӛспірімдердің шығармашылық қабілеттерін
дамыту арқылы тұлғаралық қатынас мәдениетін дамыту ұтымды әрі тиімді нәтиже алу
негізінде іс шара түрінде жүргізу кӛзделеді. Дұрыс жоспарланған және тиімді
111
ұйымдастырылған іс-шаралар бағдарламасы ӛз кезегінде жеке тұлғаға да, тұтас ұжымға да ӛз
пайдасын тигізе алады.
Балалар мен жасӛспірімдердің шығармашылық қабілеттерін дамыту арқылы
тұлғаралық қатынас мәдениетін дамыту топтарының жетекшісі ӛзіндік этикалық
мәселелерге сүйене отырып, әрекет етуі қажет. Жұмыс принципін таңдауды жетекші жүзеге
асырады және топта болып жатқанның барлығына жауапкершілік тек соның мойнына
жүктеледі. Мұндай жауапкершілікті ала отырып, тек интуицияға ғана сенуге болмайды.
Топпен жұмыс тәжірибесінде әдептілік аспектілері жетекшінің даярлық сипатымен және
жұмыс тәжірибесімен анықталады. Жетекшіге қойылатын талаптар екі бағытқа жіктеледі:
1. Ұйымдастыру және дайындық;
2. Топішілік этика.
Маманданған жетекшілерді даярлау әдетте тӛрт кезеңнен тұрады:
1. Теориялық және практикалық даярлық алу;
2. Топпен жұмыс жүргізуде бақылау тәжірибесінен ӛту;
3. Кәсіби топ жетекшілерінің жұмысын бақылау;
4. Топ мүшесі болудың жеке тәжірибесін жинау.
- Қатысушылардың сапалы келісімі;
- Таңдау дербестігі;
Ең маңыздысы, Балалар мен жасӛспірімдердің алуға мүмкіндігі бар тәжірибенің мәні
мен маңызын түсіне білуі. Бұл дегеніміз, жетекшісі топпен жұмыстың мақсаттары, әдістері,
құндылығы, ұзақтылығы және принциптері жайлы неғұрлым кӛп ақпарат ұсынуға міндетті
екенін білдіреді.
Екіншіден, топпен сабақ жүргізу ұзақтығында таңдау дербестігін сақтауды
қарастырады. Топтың әрбір мүшесі кез-келген уақытта топта не болып жатқанына
қарамастан, қатысудан бас тартуға хақысы бар. Соныменен, жетекшінің жауапкершілігі тек
топішілік қарым-қатынаспен ғана шектеліп қоймайды. Жетекші, топ мүшелерінің топқа
қатысуы олардың сырттағы ӛміріне қаншалықты ықпал еткенін тексеріп отыруы қажет.
Сонымен қатар жетекші, топпен жұмыс аяқталғанның ӛзінде де, бұрынғы топ
қатысушыларына кеңес алу қажеттілігі туындағанда кӛмек беруге даяр болуы қажет. Топ
мүшесінің топпен жүргізілетін жұмыстарға қатысуды тоқтату себептері қандай болмаса да,
жетекші сол қатысушыға топ мүшесі ретінде енуі қаншалықты ықпал еткенін тексеріп отыру
үшін назарынан шығармауы қажет.
Әр уақыт кезеңінде балалар мен жасӛспірімдердің шығармашылық қабілеттерін дамыту
арқылы тұлғаралық қатынас мәдениетін дамытуды жүзеге асыру топтары әр түрлі
міндеттерді шешуге қолданылады. Мысалға: тұлғааралық мінез-құлық жайлы топ
мүшелерінің білім алуы, топтық динамика теорияларының сұрақтарын анықтау, шынайы
мекемелерде қатысушылардың кездескен мәселелерін талқылау, жетекшіліктің дағдыларын
дамытуда және осы дағдыларды шынайы жағдайларда қолдануда кӛмек кӛрсету. Мінез-
құлықтың тұлғааралық аспектілеріне бағытталған тренинг топтары кӛп тарады.
«Лабораториялық тренинг» термині тәжірибе негізіндегі оқыту әдістеріне жатады, ал
тренинг топтарында қолданылатын әдіс – осылардың бірі болып табылады. Тәжірібиде
топтың оқыту мақсаты оның бағытымен анықталады. Мақсатты таңдау мәнді дәрежеде топ
мүшелерінің ӛздеріне байланысты. Топ мүддесі – жеке қатысушылар,олардың арасындағы
ӛзара қарым-қатынасқа, жеке тұлғалардың, тұтас топтың ұйымдастыру қызметтеріне, топтар
арасындағы қарым-қатынас, сонымен қатар оп мүшелері ӛкілетті мекемелердің мәселелеріне
де байланысты болуы мүмкін. Топ қатысушыларының жеке мүдделеріне бағытталған болса,
мақсаты ретінде ӛзіндік сананың дамуы, тәртіптерді ӛзгерту, әлеуметтік жетілу деңгейін
арттыру болып табылады.
Балалар мен жасӛспірімдердің шығармашылық қабілеттерін дамыту арқылы
тұлғаралық қатынас мәдениетінің дамуының алғашқы кезеңдерінде, психологиялық
қауіпсіздік атмосферасы орнағанша,топ мүшелеріне ӛзіндік «Мен» бейнесін қорғауға,
қақтығыстар мен сенімдердің айқын кӛрінуінен басқалардан қолдау іздеу, басқаларға кеңес
Достарыңызбен бөлісу: |
