Тапсырмаға түсіндірмелер:
Өнімділік құрылымы мен биологиялық өнімді бір шаршы метр егістіктен сұрыпталған бауды талдау негізінде анықтайды.
Әрбір бауда өсімдік саны, өнімді түптену, бір гүл шоғырындағы дән саны және 1000 дәннің массасы есептеледі.
Масақтың құрылым элементтері (масақтағы масақша саны, масақшадағы дән саны, бір масақтағы дәннің массасы) 25 масақ бойынша анықталады, кейіннен орташа көрсеткіштер есептеледі.
Келтірілген деректер дәнді астық дақылдарынан биологиялық өнімі қандай құрылым элементтерінен құралғанын көрсетеді, мұның өзі белгілі бір өсіру технологиясын бағалауға мүмкіндік береді.
Масақтағы дәнді астық дақылдарының биологиялық өнімін әдетте төмендегі формула бойынша анықтайды:
Өб — биологиялық астық өнімі, ц/га;
Өс — бір шаршы метр егістіктегі өсімдік саны, дана;
Өт — өнімді түптену;
Д — масақтағы дән саны, дана;
А – 1000 дәннің массасы, г;
10000 – өнімді ц/га айналдыратын коэффициент.
Оңтайлы сабақ жиілігі бойынша тұқымның себу мөлшерін есептеу (проф. М. С. Савицкий ұсынған) өсімдіктердің негізгі биологиялық көрсеткіштерін, дақылдың егін жинау қарсаңындағы оңтайлы сабақ жиілігін, түптену коэффициенті мен өсімдіктердің жалпы тірі қалуын ескеруге негізделген.
Оңтайлы сабақ жиілігі деп нақты жағдайда барынша жоғары өнімді қамтамасыз ететін бір өлшем алаңдағы өнімді сабақ санын атайды.
Өсімдіктердің жалпы тірі қалуы деп жинау қарсаңындағы өсімдік саны мен бір өлшем жерге себілген өнгіш тұқымның қатынасын атайды. Себу мөлшері мына формула бойынша анықталады:
СН — салмақтық себу мөлшері, кг/га;
С — егін жинау қарсанындағы 1 кв. м алаңдағы аймақта өсірілетін сорт үшін оңтайлы сабақ жиілігі, дана;
М — 1000 тұқымның массасы, г;
К – өнімді түптену коэффициенті,
В — себілген өнгіш тұқымнан өсімдіктің жалпы тірі қалуы, %.
Сж — себуге жарамдылығы, %.
Материалдар мен құрылымдар:
1 м2–ден сұрыпталған дәнді дақылдардың баулық материалы.
Сызғыш, қағаз пакеттері, елеуіштер.
Лабораториялық таразылар.
2.8 – кесте - Бау үлгісін талдау
Бау-дың №
|
1 м2–де, дана
|
Түптену
|
Гүл шоғырының көрсеткіштері
|
Баудың масасы., г/м2
|
1 м2 алаңдағы дән масса-сы, г
|
Биологиялық өнім., ц/га
|
Астық пен сабан қат-қасы
|
өсім-діктер
|
Сабақтар
|
жалпы
|
өнімді
|
дән саны, дана
|
1 масақтағы (гүл шоғырындағы) дән массасы
|
астық
|
сабан
|
жалпы өнім
|
бар-лы-ғы
|
маса-ғы-мен
|
25 масақтағы (шашақтағы)
|
1 масақта (гүл шоғырында)
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Достарыңызбен бөлісу: |