Өздігінен тексеру сұрақтары:
Арпаның морфологиялық ерекшеліктері. Өнімді төмендететін мүмкін морфологиялық факторлары.
Арпаның жүйеленуі. Арпаның түртармақтары мен топтарының негізгі айырмашылық белгілері.
Арпа түршелерінің белгілері. Негізгі түршелері.
Арпаның сорттары, олардың шаруашылық-биологиялық сипаттамасы.
Арпаның басты өнімділік құрылым элементтері.
Арпаның қоршаған орта факторларына талаптары, өнім деңгейін анықтайтын факторлар.
Аймақ жағдайында арпаның астыққа өсіру технологиясы.
№7 зертханалық-іссаналық сабақ: Сұлы
Тапсырма:
Сұлының морфологиялық белгілерін оқып-үйрену.
Сұлының маңызды түрлерімен танысу, 2.20-кестесін толтыру.
Егістік сұлының түршелерін анықтау, 2.21-кестесін толтыру.
Аймақта өсірілетін сұлы сорттарын оқып-үйрену, 2.22-кестесін толтыру.
1000 тұқымның массасын және салмақтық себу мөлшерін анықтау.
Дақылдың биологиясын оқып-үйрену.
Аймақ жағдайында сұлының операциялық өсіру технологиясын жасау
Тапсырмаға түсіндірмелер:
Сұлыда гүл шоғыры – сіпсебас (шашақ), ол көпгүлді масақшалардан тұрады. Мәдени сұлы түрлерінен көбінесе егістік сұлы өсіріледі, ал жабайы түрлерінен – қара сұлы кең тараған. Сұлының түрлерін оқып-үйренгенде аталған екі түрінің морфологиялық айырмашылықтарын жете меңгеру қажет.
Егістік сұлы түршелері 4 белгісі бойынша ажыратылады: дәннің қабықтылығы, сіпсебастың түрі (типі), гүл қауызының түсі, масақшалардың қылтықтылығы. Бір есте ұстайтын жайт, дәннің түсі мен қылтықтылығы тұрақсыз белгілер және метеожағдайлардың әсерімен өзгерулері мүмкін.
Сорттарды сипаттағанда барынша маңызды шаруашылық-биологиялық белгілерін ескерген дұрыс.
Дақылдың биологиясын оқып-үйренгенде оның вегетация кезеңдеріне қарай ылғалға қажетсінуін және вегетациясының алғашқы, әрі екінші кезеңдерінде оған деген реакциясын, топыраққа қатынасына қатты көңіл аударған жөн.
Өсіру технологиясын жасағанда сұлының ерте себу мерзіміне назар аударады.
Материалдар мен құрылымдар:
Сұлы түрлері мен егістік сұлы түршелерінің баулары.
Пробиркадағы сұлы түрлері мен түршелерінің тұқымдары.
Талдау тақталары, пинцеттер, лупалар.
Оқулықтар, кестелер, суреттер, альбомдар.
2.20 – кесте - Кең тараған сұлы түрлерінің айырмашылық белгілері
Түрі
|
Латынша атауы
|
Дән негізінде «тағаның» болуы
|
Сыртқы гүл қауызының төбесі
|
Піскенде дәндердің бөлектену сипаты
|
|
|
|
|
|
2.21 – кесте - Егістік сұлының түршелерін анықтау
Түршесі
|
Сіпсебастың түрі
|
Дәннің қабықтылығы
|
Гүл қауызының түсі
|
Масақшалардың қылтықтылығы
|
|
|
|
|
|
2.22 – кесте - Сұлы сорттарының шаруашылық-биологиялық сипаттамасы
Сорт
|
Түршесі
|
Пісу мерзімі
|
Құрғақшылыққа төзімділігі
|
1000 тұқымның массасы, г
|
Ауруларға, жапырылуға, шашылуға төзімділігі
|
Өсіру аудандары
|
|
|
|
|
|
|
|
Достарыңызбен бөлісу: |