28
керісінше күш-қуатын және өз-өзіне деген құрметін арттырамыз.
v. Презентация:
Балаға АИТВ-мәртебесін жария ету сатылары
Бұл тренингтің балаға АИТВ диагнозын жария етуге қатысты тарауын аяқтауға
арналған қысқа презентация болуы тиіс. Осы тарауда не талқыланғаны туралы ой-
лану, әрі осы тақырып бойынша 2-стандартқа жүгіну қажет, себебі, онда көп қосым-
ша ақпарат бар.
Презентация должна включать:
1 слайд:
Балаға диагнозын жария етуді жоспарлау
Диагнозды жария ету - жоспарланған және жүйелі үдеріс, ол бірнеше кезеңнен
тұрады:
•
диагнозды жария етуге дайындау;
•
диагнозды жария ету;
•
диагнозды жария еткеннен кейін сүйемелдеу.
Диагнозды жария етуге дайындау – өте маңызды үдеріс, мұнда ата-анамен және
баланың өзімен жұмыс жасалады. Ата-ана әдетте диагнозды балаға өздері жария
етуге дайын емес. Бұл – ата-аналар/қамқоршылар үшін аса шиеленісті кезең, сон-
дықтан, ол неғұрлым қысқа болса, соғұрлым бүкіл отбасына жеңіл болады.
2 слайд:
Балаға диагнозын жария ету
Жария ету барысы көп уақыт алмауы тиіс және балаға ақпаратты «үйіп-төкпе-
ген» жөн. Есіңізде болсын, бала бұл ақпаратты бірінші рет естіп тұр және бұрын
АИТВ туралы ешқашан естімеген болуы мүмкін.
•
Олардың жасы неғұрлым кіші болса, соғұрлым аз ықпал етеді.
•
Әңгіме байыпты, қадағаланатын болуы тиіс. Бұл – медициналық ақпарат,
сондықтан, ең дұрысы (ата-ананың/қамқоршының жазбаша келісімімен)
дәрігерге жүгінген жөн. Егер ата-ана/қамқоршы жария ету кезінде қатыс-
са немесе сол сәтте баланың жанында болғысы келсе, жыламауы және
мұңаймауы тиіс – бала олардың реакциясына қарап, алынған ақпаратты
аса жағымсыз деп қабылдайды, өмір бойы есіне сақтап қалады.
•
Ақпаратты балаларға ыңғайлы, бірақ кәсіби түрде жеткізіңіз.
Үшінші слайд:
Балаға арналған ұдайы қолдау және ақпарат беру
Ата-аналар және медицина қызметкерлері бірлесе отырып балаға қосымша
ақпарат беруі және қолдау көрсетуі тиіс.
•
Ақпаратты құрылыс блоктары түрінде елестетіңіз. Бала есейген сайын
ақпаратты қайталап, көлемін ұлғайтып отырыңыз.
•
Баланы қызықтыру үшін әрдайым интерактивтік істерді қолданыңыз.
•
Ата-анаға/қамқоршыға баламен қандай жұмыс жасап жатқаныңызды
көрсетіңіз. Осылайша сіз олардың білімі мен түсінігін тексересіз, сон-
дай-ақ олар да өздерінің осы процеске үлес қосуда екендігін сезінеді.
•
Балалар мен ата-аналар диагнозды жария еткеннен кейін өздерін қалай
ұстайтынына баға беріңіз.
29
•
Мүмкіндік болса, балалар мен ата-аналарға/қамқоршыларға олардың
қатарластарының қолдау көрсетуіне қол жеткізуіне көмектесіңіз.
Сондай-ақ, презентация уақытын топтың баламен және ата-аналармен/
қамқоршылармен қарым-қатынас құрудағы барлық әрекеттері туралы ойлануға
пайдаланыңыз. Флипчартқа қараңыз – не тиімді болды – рөлдік ойындардан
жазып алған деректер. Қатысушылармен балаларға АИТВ туралы ертерек хабар-
лау туралы не ойлайтынын талқылаңыз.
Соңғы слайд:
Бала үшін оң АИТВ-мәртебесі туралы білу неліктен маңызды?
•
Көптеген балалар олардан жасырған бір мәселе бар екенін немесе АИТВ
жұқтыруы мүмкін екенін сезеді.
•
Балаға диагнозын жария ету сенім ұялатады.
•
Шындықты білу балалардың АРТ неліктен маңызды екенін түсінетінін
білдіреді.
•
Өз-өзіне қызмет көрсету дағдыларын дамытады.
•
Балалар өте білімқұмар. Олар медициналық хаттарды, жазбаларды оқи-
ды, дәрілердің атауын Ғаламтордан іздейді.
•
Жария етуді неғұрлым кейінге қалдырған сайын баршаға соғұрлым қиын
бола түседі.
•
Егер бала АИТВ-мәртебесі туралы өзі біліп алса, алданып қалғандай
сезімде болуы және сізге деген сенімін жоғалтуы мүмкін.
•
Білім мен түсінік баланың бойындағы және үйдегі стигмаға қарсы тұра-
ды.
1.4 АИТВ ТУРАЛЫ БІЛУ ЖӘНЕ ТҮСІНУ
Балаға АИТВ жұқтырғаны туралы хабарлау басты назарда болатындықтан, сы-
рқатын жария еткеннен кейін баланың АИТВ туралы білімін жетілдіруге және түсіні-
гін тексеріп отыруға жіті көңіл бөлінбей қалуы мүмкін. Тренингтің осы бөлімінде
баланы АИТВ мәселелеріне қатысты оқытуда балаға арналған бағдарламалық әді-
стемеге аса көңіл бөлінеді. Баланың АИТВ туралы білімін жетілдіру және түсінігін
тексеру барысы қандай болуы тиіс екеніне ерекше назар аударады
:
•
Тұрақты – балаға бұрын берілген ақпаратқа негізделеді;
•
Интерактивтік – оқыту ойындар мен шаралар арқылы жүргізіледі, ал реф-
лексивті тыңдау баланың түсінуі үшін қолданылады;
•
Балаға бағдарланған – балалар денсаулығына қатысты білім алу және
денсаулығы жағдайын басқара алуы үшін баланың қажеттіліктері және
мүдделерін барынша қамтамасыз ету туралы ақпарат беру.
Тренингтің осы тарауында қамтылатын мәселелер:
1-стандарт: Емделуге құлықтылықты қамтамасыз ету үшін АИТВ жұқтырған
балаларға және олардың отбасыларына қолдау көрсету.
i. Презентация:
Балаға бағдарланған тілдесу дағдылары
Бұл халықаралық деңгейде әзірленген, балаға және адамға бағдарланған тіл-
30
десу модельдерін және дағдыларын зерделейтін қысқа презентация болуы тиіс.
Осыған қоса қатысушыларға әрі қарай оқитын үлестірме материалдарды тарату
керек (8-ҚОСЫМШАНЫ ҚАРАҢЫЗ, бірақ, одан көбірек беруге болады). Презентация
келесі мәліметтерді қамтуы тиіс:
Бірінші слайд:
Балаларға АИТВ туралы ақпарат не үшін керек
•
Біздің әлдебір жайт туралы толық ақпаратымыз және түсінігіміз болғанда,
оған қисынды түсініктеме бере аламыз.
•
Түсінумен бірге мүмкіндіктерді кеңейту және қабылдау келеді.
•
Қорқыныш пен фатализм азырақ болады.
Уақыт
Атауы
Өткізу түрі
20 мин
Тілдесу модельдері
Презентация
10 мин
Баламен тілдесудегі үздік тәжірибені көрсету
Рөлдік ойын
10 мин
Ата-аналарға/қамқоршыларға арналған АИТВ туралы
оқыту бағдарламасын әзірлеу
Ой-талқы
40 мин
Баланың жасына қарай АИТВ туралы оқыту бағдар-
ламасын әзірлеу: тақырыптар, оқыту әдістері, білімді
бағалау
Топтық жұмыс
50 мин
Әр топтың оқыту бағдарламасының презентациясы
– интерактивтік семинар түрінде
Презентация Топтық
жұмыс
2-стандарт: АИТВ туралы оқыту және жария ету.
Оқыту мақсаттары
•
Қатысушыларды АИТВ мәселелері бойынша ақпаратты ата-аналарға/
қамқоршыларға да, АИТВ жұқтырған балаларға да түсінікті және қарапай-
ым, әрі интерактивтік түрде жеткізуге үйрету.
•
Балаға бағдарланған тәжірибені және одан туындайтын дағдыларды
жетілдіру
Нәтижелер
Сессия аяқталғаннан кейін қатысушылар:
•
Балаға бағдарланған, баланың айналасында шоғырланған ресурстарды
қалыптастыру тәжірибесін иеленеді;
•
Рефлексивті тыңдауда машықтанады;
•
Баланың жасына және оның ұсынылған ақпаратқа тигізетін әсерін қара-
стырады;
•
Ата-аналардың/қамқоршылардың білімі мен түсінігінің маңыздылығын
қарастырады;
•
АИТВ туралы терең білімі мен түсінігі болуы үшін барлық жастағы балалар
мен жастар үшін ресурстар қалыптастыру мүмкіндігін алады.
Тарау ұзақтығы: 2.10 сағ. (130 мин)
.
Достарыңызбен бөлісу: | 
