2. Отырар ауданы Қарғалы ауыл округынде тамшылатып суарудың артықшылықтары мен кемшіліктері
Тамшылатып суару туралы көптеген жағымды және жағымсыз пікірлерді ести аласыз, алайда өсімдік гидратациясының бұл түріне қызығушылық танытқандар жүйенің нақты артықшылықтары мен кемшіліктерін бағалауы керек.
Сөзсіз артықшылықтардың ішінде:
Суды артық тұтынуды қоспағанда, өсімдіктерді суарудың жергілікті әдісі,
• топырақ ылғалдылығын реттеу мүмкіндігі,
• арамшөптердің азаюы,
• ауа-су балансын сақтау,
• тамыр жүйесін суарудың және үстіңгі қабаттың синхронды әдісі,
• автоматтандырылған процесс адамның үнемі қатысуын қажет етпейді,
• жоғары қуат шығындары талап етілмейді,
• саңырауқұлақтар ауруының азаюы,
• өсірілетін бақша дақылдарының еңбек сыйымдылығын оңтайландыру.
Тамшылатып суаруды шешпес бұрын, жұмыс кезінде проблемалардың алдын алу үшін кемшіліктерді зерттеу керек. Тыңайтқыш пен жемде болатын үлкен бөлшектері бар тамшылардың мерзімді бітеліп қалу ықтималдығы жоғары. Негізгі мәселе шлангалардың резвалы бұрандалы болуы, шығысында орнатылған тор түрінде сүзгі жүйенің бітелуіне жол бермейді.
Суару таспасының элементтерін зақымдауы мүмкін кеміргіштер аздап қиын болады. Қорғаныс маскасын жасау үшін қосымша қаражат қажет болады, бұл кез-келген жазғы тұрғын үшін қажет емес, сондықтан сіз зақымдалған аймақты мезгіл-мезгіл жөндеп отыруға тура келеді. Бірақ әсер ету мүмкін емес нәрсе - бұл өсімдіктердің тамыр жүйесінің қалыптасуы. Шамалы ылғалдың әсерінен кішкентай, бірақ тығыз тамыр жүйесі дамуы мүмкін.
Отырар ауданы Қарғалы ауыл округыне қарасты егістік алқаптарда тамшылатып суару әдісі тиімсіз болып саналады, оның негізгі себебі, жергілікті жеріміздің флорасы мен фаунасының нашар дамығаны, және топырақтың бойындағы тұздың көп болу себептері әсер етеді. Мысалыға алатын болсақ, Қарғалы елді мекеніндегі шаруа қожалықтардың біріншіден тамшылатып суару үшін оған қажетті материалдарға қаржының көптеп қажет екендігі және жергілікті жеріміздің бұлай суару әдісіне бейімделмегені, сондай-ақ жер асты суының тым тереңнен алынуы, алынған жағдайда суды жинау бассеинінің талапқа сай болмауы, және егістік алқаптарға электр желісінің тартылмағандығын ашып айтсақ болады. Сондықтан егістік алқаптарды ағын сумен суару шаруаларға үйреншікті және тиімді Көбінесе тамшылатып суару әдісін егістік алқапқа қарағанда, есік алдындағы бау-бақшаға пайдалану тиімдірек болып табылады. Себебі бау бақшалардың көлемі гектармен емес соттықпен өлшенеді, және де тамшылатып суару әдісіне соңғы 2-3 жылда ғана мән беруде, өйткені бұдан бұрын ауылымызға Дүйсенбай Алтынбеков каналы арқылы ағын су келетін. 2020-2021 жылдары осы каналдың жоғарғы жағында орналасқан елді мекендер, атап айтатын болсақ Қоғам, Қызылту, Талапты, Шәуілдір және Арыс ауыл округтерндегі егістік алқаптардың көбеюі және осы каналға келетін Арыс өзені суының азаюы, сондай ақ, қыс көктем мезгілдерінде қар мен жаңбырдың жылдық мөлшерінің 200 мм- дейін ғана осылай азаю себептерінен, ауылымыздағы бау бақшаларымыз тамшылатып суару әдісіне көше бастады. 2021 жылдың тамыз шілде, тамыз айларында Каналдарды тазарту жұмыстары жүргізілді:
Отырар ауданына қарасты "Д.Алтынбеков" магистралды каналынан бөлініп шығатын "Кенжеалиев" каналының ішкі шаруашылық каналдарын «Қазсушар» РМК Түркістан филиалы арнайы техникаларымен механикалық тазалаудан өткізді.
"Ш-8-4" каналының жалпы ұзындығы 3,7 шақырым, бастапқы 1,0 шақырым бөлігін механикалық тазалаудан өткізілді, суармалы алқабы 80 га;
"Ш-8-5" каналының жалпы ұзындығы 2,6 шақырым, бастапқы 0,5 шақырым бөлігін механикалық тазалаудан өткізілді, суармалы алқабы 250 га;
"П-4-П-5" каналының жалпы ұзындығы 0,9 шақырым, канал толық механикалық тазалаудан өткізілді. Отырар аудандық әкімінің «Facebook» парашасындағы ақпарат.
Жоғарыда айтылған мәліметтерден 2021 жылы егілген бақша өнімдері қызанақ пен қиярдың өнімділігі кремет деп айтуға келмейді себебін жоғарыда айтып өттік қызанақытың мына сорты Қызғылт інжу. Бұталар аз, бірақ салмағы шамамен 100- 110 г дейін көптеген кішкентай жемістер береді (бір өсімдіктен шамамен 4 кг дақыл алуға болады). Толық кластерлер болғандықтан, өсімдіктерге астық қажет, өйткені олар егіннің салмағы бойынша сынуы мүмкін. Қызанақтың өзі дөңгелек, қызғылт, тәтті. Сорттың өзіне тән ерекшелігі - ең қарабайыр, қыздырылмаған, әуесқой бақшалар мен жылыжайларда мол жеміс береді. сабағының биіктігі 45-60 см еш құбылыстар әсер етпейді, жел, күннің бұлтты болуы, жарықтың жетіспеуіне жақсы шыдайды. Шығу тегі мен сипаттамасын қарастырайық Бөлімі бойынша Гүлді өсімдіктер, класы: қосжарнақтылар, тұқымдасы: алқа тұқымдасы, туысы; қызанақ, түрі; кәдімгі қызанақ латынша (T.Esculentum) алқа тұқымдасына жататын бір және көп жылдық шөптесін өсімдіктер (кейде жартылай бұта) жапырағы қауырсын тәрізді, гүлінің түсі сары, жемі екі немесе көп ұялы жидек пішіні әр түрлі, көбінесе домалақ пішінді. Құрамында минералды тұздар С витамині және В, РР витаминдері және каротин бар.
Қиярдың мына сорттары Сюзанна - ашық далада ғана емес, жылыжайда, тіпті балконда да өсірілетін әмбебап мәдени көкөніс. Тамырдың ұзындығы 0,50-1 м-ге жетіп, көптеген аналық безді қалыптастырады. Жемісті 3-4 сантиметрге дейін жауып тастаңыз немесе олар үлкен болғанша күтіңіз, ол дәмге әсер етпейді. Suzanne аурулар мен зиянкестерге жақсы қарсылық көрсетеді. Пиноккио - ұрықтан кейінгі 48-ші күні пісіп бастайтын өзін-өзі өзгерткен гибридті. Жасыл сабағының ұзындығы 1-1,5 м көлемі 12-15 см-ге дейін. Бұтаның шығымы - 3,4 кг.
Қияр (лат. Cucumis sativus ) — асқабақ тұқымдасына жататын бір жылдық көкөніс дақылы. Жарық, ылғалды және жылы жерлерде жақсы өседі. Суыққа төзімсіз. Сабағы жатаған не өрмелегіш, бес қырлы, ұзындығы 1,5 м-дей. Жапырағы кезектесіп орналасқан, ұзын сағақты, түкті. Гүлі сары, дара жынысты. Жемісі — қияр. Қиярды үзіп алысымен де, кейін тұздалған күйінде де жеуге болады. Құрамында 95—96% су, 4—5% құрғақ зат, құрғақ зат құрамында 2—25% қант, 1% белок, 0,1% май, 0,7% клетчатка, С, В тобындағы витаминдер, каротин, органикалық қышқылдар, эфир майы бар. Қияр немесе кәдімгі қияр – Асқабақ (Cucurbitaceae) тұқымдастылардың ішіндегі қияр туыстыларына жататын біржылдық шөптесін өсімдік. Сабағы түкті, мұртшалары арқылы шырмалып өседі, биіктігі 1-2 метрге дейін барады. Жемісі – жеуге жарамды, тұқымы көп, шырынды және түсі жасыл болып келеді. Түріне байланысты көлемі әртүрлі болады.
Достарыңызбен бөлісу: |
