122
а) гуманитарлық пәндерден мағлұматтарды қолдану (өлеңдерді,
суреттердің
репродукцияларын,
нақыл
сөздерді,
сабақтарға
эпиграфтар және т.с.с);
в) ертегі, диспут, ой жүгірту сабақтарын енгізу.
3.
Информатиканы адамға және әлеуметтік тұрмысқа
жақындату:
а) информатиканың қолданбалық әдістер аймағын көрсету,
б) информатикада алынған білімді күнделікті тәжірибеде
қолдану,
в) информатиканы игеруде жеке дараның маңыздылығын
көрсету,
г) информатика мен гуманитарлық ғылымдардың, информатика
мен жаратылыстану ғылымдарының бірлесуі, информатиканың ішкі
бірлесуі (бірлескен сабақтар, бірлескен курстар, объектіні және оның
бейнесін тұтастай оқу сабақтары).
4. Шығармашылықтың әртүрлі бағыттарымен ынталандыру,
жеке дара қабілеттіліктерін жүзеге асыруға жағдай жасау және дербес
шығармашылыққа себепші болу арқылы:
а) шығармашылық, зертеу жұмыстарының жүйесін енгізу,
б) тәжірибеге оқушылардың жеке даму ерекшеліктерін есепке
алатын жеке тапсырмаларды дайындау және енгізу.
в) сыныптан тыс жұмыстың әртүрлілігі және жүйелілігі.
Ізгілендіру мен қоғамдандырудың мына сатыларын ерекшелеуге
болады:
1. Сабаққа әдебиетпен, тарихпен, музыкамен байланысты
эмоционалды сәттерді енгізу. Бүкіл сыныпқа кейбір тақырып
бойынша шығармашылық тапсырма беру. Сабақта сыныптан тыс
жұмыстың жеке элементтерін енгізу.
2. Біріктірілген, дәстүрлі емес, практикалық, объект мен
бейнені қабылдаудың тұтастығына бағытталған жеке сабақтарды
дайындау. Көптеген тақырыптар бойынша тәжірибелік және
шығармашылық жұмыстарды енгізу. Сабақта сыныптан тыс жеке
шаралар өткізу.
3. Гуманитарлық негізде жеке курстарды жасау. Бағдарламаның
тақырыптары бойынша жалпы ой-өрістің дамуына бағытталған
шығармашылық
сараланған
тапсырмалар
дайындау.
Сынып
ауқымында жүргізілетін сыныптан тыс жұмыстың формаларын
жүйелеу және ұйымдастыру.
4. Информатикадан білім алуды әсерлі, эмоциялық, жалпы
мәдени күйге бағыттау. Мектеп информатикасының тақырыптары
бойынша шығармашылық сараланған тапсырмаларды жүйелеу. Білім
123
алудың бүкіл курсы бойынша сыныптан тыс жұмысты жүйелеу және
ұйымдастыру.
5. Сабаққа «енгізілетіндерді» біртұтас кешенге түйістіру –
олар:
жеке
алынған
дәстүрлі
емес
сабақтар,
сараланған
шығармашылық, практикалық және зерттеу жұмыстары, сыныптан
тыс жұмыстың жүйесі және бағдарламалық материалдар.
Барлық сатыларда оқушылардың мақсатты әрекеттеріне және
шығармашылығына жағдай жасау өте маңызды.
Шығармашылық – қоғамдандыру мен ізгілендірудің өзегі болып
табылады және де тек оқушы ғана емес, оқытушы да «шабыттанады».
Оқытушы, кепілді нәтиже алу үшін икемді педагогикалық технология
түрінде – қолдану тәртібі анықталған, қайталанатын педагогикалық
әрекеттердің және құралдардың инварианттық жүйесін жасайды.
Оның ерекшеліктері:
- оқушылардың жеке басының ерекшеліктерін ескеру;
- оқу материалын қабылдағанда шамадан тыс эмоциалы және
интеллектілі жүктемелеу мүмкін емес;
- сынып ұжымында жағымды рухани-психологиялық ахуалды
қамтамасыз ету.
Оқытушының міндеті – оқушылардың алдында, олардың
қызығушылығы мен мүмкіндіктеріне икемделген әрекеттердің әртүрлі
спектрін ашу, шығармашылығын және ізденістерін мадақтау. Оқушы
таңдау, өзіне-өзі сенімді болу, өзінің жеке даралығын көрсету
құқығына ие. Сондықтан оқытушы оған өзінің қабілеттілігін саналы
түсінуіне көмектесіп, қолдау жасап еліктіруі қажет.
Информатика пәнінің бағдарламасында, мектеп оқулықтарында,
және оқытудың қалыптасқан әдістемесінде ұсынылған талаптар
«орташа» оқушыға мөлшерленген. Алайда, оқушылардың деңгейлік
жіктелуі байқалады: біреулері оқу материалын оңай және
қызығушылықпен қабылдайды, біреулері қанағаттанарлық нәтижеге
ие, енді біреулері информатиканы аса қиындықпен түсінеді.
Мұның бәрі информатиканы оқытудың жекелендіруіне тіреледі.
Оның бірі– сыныптан тыс орындалатын жұмыс.
Сыныптан тыс жұмыстың мәні
Сыныптан тыс жұмыс – сабақтан тыс уақытта, баланың жеке
тұлғасын әлеуметтендіруін қамтамасыз етуге қажетті жағдай
жасайтын,
оқытушының
оқушылармен
әртүрлі
іс-әректтерін
ұйымдастыру [35].
Сыныптан тыс жұмыс – оқу бағдарламаның шеңберіне
кірмейтін және оқу кестесінен тыс мектеп өткізетін әртүрлі тәрбиелік-
оқытушылық іс-шаралар.
124
Сыныптан тыс жұмыс ұғымы – мәні кең және бірмағыналы
емес, оған мазмұны, қызметі, өткізу әдістемесі, басқару әдістері және
формалары бойынша әртүрлі сабақтар кіреді. Мысалы: пән
үйірмесінің отырысы, сыныптан тыс оқылым, мектеп мерекесін және
кештерін өткізу сияқты шаралар сыныптан тыс жұмысқа жатады.
Кейбір жағдайда (үйірме, сыныптан тыс оқу) оны оқытушы
басқарады, басқа жағдайларда (бос уақытты ұйымдастыру, көңіл
көтеретін шаралар) өзін-өзі басқару негізінде оқушылар басқарады.
Осыған байланысты «сыныптан тыс жұмыс» ұғымын саралау
қажеттілігі туындайды, ол үшін педагогикалық әдебиетте және
практикада – «оқудан тыс жұмыс» және «сабақтан тыс жұмыс»
терминдері қолданылады.
Сабақтан тыс жұмыс – мақсаты, мазмұны және әдістері
бойынша оқу үрдісімен шектеседі, оның сабақтан тыс кезіндегі
жалғасы болып табылады және үнемі ерікті түрде бола бермейді.
Оның жоспарлануында және ұйымдастырылуында анықтаушы
рөлді ұстаз атқарады. Бұған мысал: пәндік оқытушының қабілетті
оқушылармен бағдарламалық материалдан алған білімдерін кеңейту
және тереңдету және нашар оқитындардың білімін түзету бойынша
өткізетін жұмыстар
Оқудан тыс жұмыс – мұғалімдердің, сынып жетекшілерінің
бағыттаушы рөлінің арқасында, көбінесе оқушылар ұжымында
белсенді және өздерін-өзі басқару негізінде, сыныптан тыс
жүргізілетін сабақтар.
Сыныптан тыс жұмыс – оқушыларға кеңінен позитивті әсер
ету мүмкіндігі бар және оқытушының сабақтағы жұмыспен
байланыстыра отырып, оқу-әдістемелік өрісте өз бетімен жасайтын
әртүрлі іс-әрекеттердің жиыны болып саналады.
Информатика бойынша сыныптан тыс жұмыс компьютерлер
және ақпараттық технологиялар ұсынатын мүмкіндіктердің және
құралдардың әртүрлілігіне байланысты – пәнаралық болатынын атап
өту қажет. Сыныптан тыс жұмыста, информатика, физика, ағылшын
тілі, еңбек, география және т.б. сабақтары бойынша компьютерлік
әдістер аса табысты қолданыла алады. Осындай сыныптан тыс
жұмыстың ерекшелігі – қызығушылығы әртүрлі оқушыларды мұндай
сабақтар біріктіреді, оларды информатика және өтіп жатқан сәйкес
пәннің оқытушысы жүргізеді, өйткені басқа пәннің мұғалімдері
ақпараттық технологияны жеткілікті түрде біле бермейді.
Достарыңызбен бөлісу: |
