30
4.1-кесте. 2000-2013 жылдары ҒЗТКЖ бөлінген қаржының өсімі мен кеткен шығындары
Қаржыландыру көздері
2000 ж.
2013 ж.
Өсім
қарқыны
(бір жылда)
млн. тенге
%
млн. тенге
%
ҒЗТКЖ дамытуға
жұмсалған ішкі
шығындар
(қазіргі бағам бойынша)
4706,9
100,0
61672,7
100,0
4,2
оның:
Бюджет қаржысы
1948,1
41,4
39273,3
63,7
6,5
Жекелеген ұйымдардың
қаржысы
857,3
18,2
17836,2
28,9
6,7
Шетелдік инвестиция
106,3
2,3
466,2
0,8
1,4
Өзгеде қаржы көздері
1795,2
38,1
4097,0
6,6
-
Елдің ғылыми-техникалық әлеуетін айқындауда ҒЗТКЖ ЖІӨ қанша
пайызы бөлінетіні айрықша маңызға ие. Бұл ретте 2013 жылы Қазақстанның
ЖІӨ-нің 0,18% ғылымды дамытуға бағытталғанын байқаймыз (4.2-кесте).
4.2-кесте. 2000-2013 жылдары Қазақстан Республикасы ЖІӨ-нің ҒЗТКЖ дамытуға бөлген
қаржысын теңгеге шаққандағы деңгейі, млрд.теңге
Көрсеткіш
Жылдар
2000
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
ЖІӨ көлемі
2599,9 7590,6 10213,
7
12849,8 16052,9 17007,6 21815,5 27571,9
30347,0
33521,2
ҒЗТКЖ бөлінген
жалпы шығындар
6,0
29,2
35,6
37,15
44,6
49,03
46,08
58,71
68,46
73,95
Соның ішінде:
сыртқы
1,3
7,7
10,8
10,31
9,84
10,04
12,61
15,36
17,21
12,28
ішкі
4,7
21,5
24,8
26,84
34,76
38,99
33,47
43,35
51,25
61,67
ЖІӨ-нің
ҒЗТКЖ
бөлген шығындары
% өлшеммен
0,18
0,28
0,24
0,21
0,22
0,23
0,15
0,16
0,17
0,18
Мембюджеттен
ҒЗТКЖ бөлінген
шығындар
1,9
11,0
14,2
13,7
15,1
21,54
20,15
22,92
30,71
39,27
Ішкі көлемдегі
жалпы бюджеттік
шығындардың үлесі
% өлшеммен
есептегенде
41,4
51,2
57,1
51,0
43,4
55,1
60,2
52,9
59,9
63,7
Елдің ғылыми-техникалық әлеуетін айқындауда ҒЗТКЖ бөлінетін
қаржыны жан басына шағып есептеудің де маңызы зор. 2000-2013 жылдар
Қазақстан Республикасының ғылымға бөлген қаржысын жан басына
шаққанда 3,7 есеге өскен (4.3-кесте).
31
4.3-кесте. 2000-2013 жылдары ҒЗТКЖ бөлінген шығындарды халықтың жан басына
шаққандағы көрсеткіші
Көрсеткіштер
2000
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
ҒЗТКЖ
бөлінетін ішкі
шығындар
(млн. теңге)
4706,8
21527,4
24799,9
26835,5
34761,6
38988,7
33466,8
43351,6
51253,1
61672,7
Халық
саны
(жыл
соңына
дейін),
млн.
адам
14,9
15,2
15,4
15,6
15,98
16,2
16,44
16,67
16,91
17,165
ҒЗТКЖ
бөлінетін
шығындарыды
жан
басына
шаққанда
(теңге)
315,9
1416,28 1610,38
1720,2
2200,1
2436,8
2040,7
2595,9
3030,9
3592,9
2013 жылы Қазақстанның ҒЗТКЖ бағыттағын шығындарын АҚШ
долларына шаққанда 20 долларға тең болған.
Салыстырмалы түрде айта кетсек, Швецияда ҒЗТКЖ бөлінген
шығындарды халықтың жан басына шаққанда әр адамға 1380,9 доллардан
келген. Ал Финляндияда – 1335,9 доллар, АҚШ-та – 1307,6 доллар,
Швейцарияда – 1287,0 доллар, Жапонияда – 1168,5 доллар, Ресейде – 166,7
долларды құраған [10]. Осы бір көрсеткіш бойынша Қазақстан дамыған елдер
арасында 60 есе қалып келе жатқанын байқауға болады.
Бүгінде Достастық елдерінде ғылымды дамытудың негзігі қайнар көзі
бюджет қаржысы болып тұрғаны белгілі. 2013 жылы Қазақстанда ҒЗТКЖ
жұмсалатын ішкі шығындардың 63,7% бюджет қаржысы құраған.
2000-2013
жылдары
Қазақстан
Республикасында
ҒЗТКЖ
қаржыландыруға жұмсалған бюджет қаржысының жалпы көлемі 209449,3
млн. теңгені жетті (4.4-кесте).
4.4-кесте. 2000-2013 жылдары ҒЗТКЖ қаржыландыруда бөлінген шығындарды
орналастырудың көрсеткіші. млн. теңге
Шығындар
2000
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
Жалпы
шығындар,
барлығы
5965,7
29198,3
35594,9
37147,4
44596,1
49028,7
46079,6
58715,9
68460,4
73949,9
ҒЗТКЖ бөлінген
ішкі шығындар
4
706,8
21527,3
24799,9 26 835,5
34761,6
38988,7
33466,8
43351,6
51253,1
61672,7
Соның ішінде:
Бюджеттік қаржы
көздері
1
948,1
11015,6
14165,0
13674,5
15137,0
21537,0
20148,1
22918,1
30711,9
39273,3
Мекемелердің
жекелген
қаржылары
857,3
4392,7
3505,1
4837,1
7822,7
8591,6
7506,7
20075,5
17073,5
17836,2
Шетелдік
инвестиция
106,3
331,4
253,1
448,2
332,2
478,3
192,9
118,9
290,5
466,2
Сыртқы
шығындар
1258,9
7671,0
10795,0 10 311,9
9 834,5
10040,0
12612,8
15364,3
17207,3
12277,2
Достарыңызбен бөлісу: |