ҚР ҚН 1.03-05-2011
3
3.10
Еңбек қауіпсіздігінің талаптары (қауіпсіздік талаптары): Орындалуы
еңбектің қауіпсіз жағдайларын қамтамасыз ететін және жұмысшылардың тәртіптерін
реттейтін заңнамалық актілермен, нормативтік және жобалық құжаттармен, нормалар мен
нұсқаулықтармен белгіленген талаптар.
3.11
Еңбек қауiпсiздiгi: Еңбек қызметі процесінде жұмысшыларға зиян және
«немесе) қауіпті өндірістік факторлардың әсер етуін болдырмайтын іс-шаралардың
кешенін қамтамасыз ететін жұмысшылардың қорғалу жағдайы.
3.12 Еңбек қауiпсiздiгi жағдайлары: Қызметкер еңбек мiндеттерiн орындаған кезде
еңбек процесi мен өндiрiстiк ортаның еңбек қауiпсiздiгi талаптарына сәйкестiгi.
3.13
Еңбек қауіпсіздігі және еңбектi қорғау мониторингi: Өндiрiстегi еңбек
қауiпсiздiгiнiң және еңбектi қорғаудың жай-күйiн қадағалау жүйесi, сондай-ақ еңбек
қауiпсiздiгiнiң және еңбектi қорғаудың жай-күйiн бағалау мен болжау.
3.14 Еңбек қауiпсiздiгi және еңбектi қорғау саласындағы нормативтер:
Эргономикалық, санитарлық-эпидемиологиялық, психофизиологиялық және еңбектiң
қалыпты жағдайларын қамтамасыз ететiн өзге де талаптар;
3.15 Еңбектi
қорғау:
Құқықтық,
әлеуметтiк-экономикалық, ұйымдастыру-
техникалық, санитарлық-эпидемиологиялық, емдеу-профилактика, оңалту және өзге де iс-
шаралар мен құралдарды қамтитын, еңбек қызмет процесiнде қызметкерлердiң өмiрi мен
денсаулығының қауiпсiздiгiн қамтамасыз ету жүйесi.
3.16 Еңбектің қауiпсiз жағдайлары: Еңбек қызметi процесiнде қызметкерлерге
зиянды және (немесе) қауiптi өндiрiстiк факторлардың әсерiн болғызбайтын iс-шаралар
кешенiмен қамтамасыз етiлген қызметкерлердiң қорғалу жай-күйi.
3.17 Жеке қорғану заттары: Қызметкердi зиянды және (немесе) қауiптi өндiрiстiк
факторлардың әсерiнен қорғауға арналған құралдар, соның iшiнде арнайы киiм.
3.18 Ұжымдық қорғану құралдары: Жұмыс iстейтiн екi немесе одан да көп
адамды зиянды және (немесе) қауiптi өндiрiстiк факторлардың әсерiнен бiр мезгiлде
қорғауға арналған техникалық құралдар.
3.19 Тас төсеу құралдары: Құрылыс-монтаж жұмыстарын жер деңгейінен немесе
жабыннан 1,3 метрден астық биіктікте немесе тереңдікте жүргізу кезінде жұмыс
орындарын ұйымдастыруға арналған қондырғылар.
3.20 Зиянды (ерекше зиянды) еңбек жағдайлары: Белгiлi бiр өндiрiстiк
факторлардың әсерi қызметкердiң еңбекке қабiлеттiлiгiнiң төмендеуiне немесе
сырқаттануына не оның ұрпақтарының денсаулығына терiс ықпалы болуына әкеп
соқтыратын еңбек жағдайлары.
3.21 Зиянды өндiрiстiк фактор: Әсерi қызметкердiң сырқаттануына немесе еңбекке
қабiлеттiлiгiнiң төмендеуiне және (немесе) оның ұрпақтарының денсаулығына терiс
ықпалы болуына әкеп соқтыруы мүмкiн өндiрiстiк фактор.
3.22 Қауiптi еңбек жағдайлары: Еңбектi қорғау ережелерi сақталмаған жағдайда
белгiлi бiр өндiрiстiк немесе жоюға болмайтын табиғи факторлардың әсерi қызметкердiң
жарақаттануына, кәсiптiк ауруға шалдығуына, денсаулығының кенеттен нашарлауына
немесе улануына әкеп соқтыратын, соның салдарынан еңбекке қабiлеттiлiгiнен уақытша
немесе тұрақты айрылуы, кәсiптiк ауруға шалдығуы не өлiмi туындайтын еңбек
жағдайлары.
ҚР ҚН 1.03-05-2011
4
3.23 Қауiптi өндiрiстiк фактор: Қызметкерге әсер етуi еңбекке қабiлеттiлiгiнен
уақытша немесе тұрақты айрылуға (өндiрiстiк жарақатқа немесе кәсiптiк ауруға) немесе
өлiмге әкеп соқтыруы мүмкiн өндiрiстiк фактор.
3.24 Өндiрiстiк жабдық: Машиналар, тетiктер, құрылғылар, аппараттар, аспаптар
және жұмысқа, өндiрiске қажеттi өзге де техникалық құралдар.
3.25 Өндiрiстiк жарақат: Қызметкер еңбек мiндеттерiн орындау кезiнде алған,
оның еңбекке қабiлеттiлiгiн жоюға әкеп соққан, денсаулығының зақымдануы.
3.26 Өндiрiстiк
объектiлердi еңбек жағдайлары бойынша аттестаттау:
Өндiрiстiк объектiлердi, цехтарды, учаскелердi, жұмыс орындарын оларда орындалатын
жұмыстар қауiпсiздiгiнiң жай-күйiн, зияндылығын, ауырлығын, қауырттығын, еңбек
гигиенасын айқындау және өндiрiстiк орта жағдайларының еңбек қауiпсiздiгi және еңбектi
қорғау нормативтерiне сәйкестiгiн айқындау мақсатында бағалау жөнiндегi қызмет.
3.27 Өндiрiстiк санитария: Зиянды өндiрiстiк факторлардың қызметкерлерге әсерiн
болғызбайтын немесе азайтатын санитарлық-гигиеналық, ұйымдастыру iс-шаралары мен
техникалық құралдар жүйесi.
3.28 Құрылысты ұйымдастыру жобасы (ҚҰЖ): Құрылыстың жалпы ұзақтығы
мен аралық мерзімдерін, қаражаттар мен құрылыс-монтаж жұмыстарының көлемін
бөлуді, материалдық-техникалық, еңбек қорлары мен оларды жабу көздерін, құрылыстық-
монтаждық жұмыстарды орындаудың негізгі әдістерін анықтайтын жобалық
құжаттаманың құрамды бөлігі.
3.29 Жұмыстарды өндіру жобасы (ЖӨЖ): Құрылыстық-монтаждық жұмыстардың
қорларымен қамтамасыз етудің технологияларын, орындау уақыты мен тәртібін
анықтайтын жоба.
4 МАҚСАТТАР МЕН ФУНКЦИОНАЛДЫ ТАЛАПТАР
4.1 Нормативтік талаптардың мақсаттары
Осы құрылыс нормаларының нормативтік талаптарының мақсаттарына еңбек
қауіпсіздігінің жағдайын жақсартуға, қауіпсіз технология мен техниканы ендіруге, еңбекті
қорғауда жұмысшыларды жеке және ұжымдық қорғауды қолдануға қатысты өндірістік
қызмет жүйелерін құру мен жүзеге асыру жатады.
4.2 Функционалды талаптар
4.2.1 Құрылыстағы еңбекті қорғау мен еңбек қауіпсіздік техникасы еңбекшілердің
денсаулығын өндірістік зияндар мен жазатайым жағдайлардан қорғау және еңбек пен
жұмыс сапасының өндірістілігін көтеруге әсер етуші айтарлықтай жағымды жағдайларды
қамтамасыз
ету
мақсатындағы
өзара
байланысқан
заңнамалық,
әлеуметтік-
экономикалық,техникалық, гигиеналық және ұйымдастырушылық шаралардың жүйесі
болып табылады.
4.2.2 Еңбекті қорғау қауіпсіздік техникасының еңбек заңнамасынаның, санитарлық-
гигиеналық шаралардың, өртке қауіпсізіктің, сондай-ақ еңбекті қорғау бойынша нормалар
мен ережелердің талаптарын орындауды қадағалау мен бақылау сұрақтарынан тұрады.
4.2.3 Жұмысшылардың еңбек жағдайы мен ахуалы жиі өзгеретін және жұмыс
өндірісін бірнеше ұйым жүргізетін құрылыс-монтаж жұмыстары кезіндегі қауіпсіздік
