5.2 Орташа көрсеткіштердің басқа түрлері
Статистикалық көрсеткіштерді есептегенде арифметикалық орташадан басқа да орташаның түрлері қолданылады.
Салмақталынған гармониялық орташа - орташаның бастапқы қатынасының алымы белгілі, ал бөлімі белгісіз болған жағдайда қолданылады.
Мысал:
28-кесте Қазақстан Республикасының облыстары бойынша бидайдың
өнімділігі және жалпы жиналуы
Облыстар
|
Жалпы жиналуы, мың.т.
|
Өнімділігі ц/га
|
Жамбыл
|
97
|
16,1
|
Қарағанды
|
0,5
|
4,8
|
Алматы
|
204
|
9,5
|
Қызылорда
|
16
|
10,9
|
Оңтүстік Қазақстан
|
69
|
7,0
|
Жиынтық жалпы жиналуды облыстар бойынша жалпы жиналуларды қосу арқылы табамыз. Жиынтық егіс алқабы туралы мәліметтер жоқ, бірақ оны әр облыстар бойынша жалпы жиналуларды өнімділікке бөлу арқылы табамыз.
Орташа:
Сонымен, жиынтық егіс алқабы - 389,3 мың гп болса бір га-дан орташа өнімділігі - 9,9 ц.
Осы мысалда есептеу салмақталынған гармониялық орташаның формуласымен есептеледі:
,
мұнда
Достарыңызбен бөлісу: |