37
6 . Қысыммен жұмыс істеп тұрған ыдыстардың авариялық тоқта-
тылуы «АВТОБУСТЫ АВАРИЯЛЫҚ ТОҚТАТУ» нүктесін басу не-
месе қолмен: газды шығаратын білте вентильін ашу арқылы
жасалады .
7 . Ыдыстарды дұрыс күйде ұстау үшін иесі оны кесте бойынша
уақтылы жөндеуге міндетті . Қысымда тұрған ыдыстар мен олар-
дың элементтерін жөндеуге жол берілмейді .
8 . Жұмыс басталмас бұрын ыдыс жұмыс затынан босатылуы,
қоректендіретін тұрба құбырларынан тұншықтырғышпен алы-
статылуы немесе жалғағыштардан алынып тасталуы тиіс . Алы-
нып тасталған тұрба құбырлары тұншықтырылады .
9 . Шеткі бекітпелердің арасына орнатылатын ыдыстарды ажы-
рату үшін пайдаланылатын тұншықтырғыштар тиісінше төзімді
болуы және тұншықтырғыштың бары көрініп тұратындай сы-
ртқы бөлігі болуы тиіс . Шеткі бекітпелердің арасына төсеніш ор-
натқан кезде, олар қалдықсыз болуы тиіс .
10 . Ерекше бұзылушылықтар және оларды жою тәсілдері .
Бұзылуы: Шеткі жалғағыштардың бекітпелерінен газдың шығуы .
Сыртқы білінуі – естілу, сабындау, газ талдағышты пайдалану .
Қайталама себеп: Шеткі жалғағыштардың бекітпелері босап
кеткен . Төсем бойынша ағып шыққан .
Жою тәсілі: Ыдысты тоқтату, газды күйдіру, шеткі жалғағыштар-
дың бекітпе бөлшектерін және (немесе) төсемді ауыстыру
Бұзылуы: Резервуар корпусының рулонды жабындысының ішкі
қабатының саңылаусыздануы . Сыртқы білінуі – газдың бақылау
жүйелерінің дүрбі тұрбасы немесе рулонды жабындының бақы-
лау саңылауы арқылы шығуы .
Қайталама себеп: Термикалық аймақтағы дәнекерленген ті-
гісінің тозып жарылуы немесе шығын материалдарының ақау-
ларының дамуы .
Жою тәсілі: Ыдысты тоқтату, ақаудың орны мен сипатын анықтау,
жөндеу, сынақ жүргізу .
38
СТГ арналған автокөліктерінің босаған
баллондарын сақтайтын орын
СТГ арналған босаған газы шығарылған баллондарды кәсіпо-
рын аймағында сақтау арнайы үй-жайларда, ашық алаңшалар-
да, газды шоғырландыру және газсыздандыру посты жанын-
дағы қоймаларда жүзеге асырылады .
Босатылған газы шағарылған баллондарды кәсіпорын ай-
мағында сақтайтын ашық алаңшалар, бөтен адамдардың бал-
лондарға қол жеткізуін шектеу мақсатында периметрі бойынша
метал торлармен қоршалуы тиіс .
Жанатын газдардың ағынын іздеуіш
Ағын іздеуіш автокөлік құралының газ баллонды жабдықта-
рындағы көмірсутекті газдар (метан, пропан, бутан және т . б .)
шығатын тесіктерді іздеп табуға арналған .
Ағын іздеуіш өзіне электронды аккумулятор блоктарын, газды сез-
гіш жартылай алып жүруші датчигі бар зондты қамтиды . Жинаққа
сондай-ақ зондты ұзартқыш пен зарядканың тогы енеді . Іздеуіш
дыбыс пен жарықты сезетін дабыл және жанатын газдың фондық
шоғырын өтейтін реттеуішпен жабдықталған . Аспап төрт қоса са-
лынған R 14 стандартты аккумуляторлардан қоректендіріледі .
Газды баллондарды техникалық куәландыру
СТГ арналған газ баллондарды техникалық куәландыру маман-
дандырылған пункттерде бекітілген ережеге сәйкес жүргізіледі .
АКК газды баллондарды автомобильге тек мантаждау-бұзу жұ-
мыстары ғана жүргізіледі .
СТГ арналған газ баллонды жабдықтардың ТО және ТР бірегей
жұмыстарының жаңа буыны (инжекторлы жүйелер, газ ди-
зельді жүйелер және т . б .) оларды пайдалану жөніндегі нұсқау-
лықтарда көрініс табуы тиіс .
39
СТГ арналған баллондарды техникалық
куәландыруға қойылатын талаптар
Баллондарды техникалық куәландыру әдетте баллон конструк-
циясын әзірлеушінің, дайындаушы-зауыттың онда кезеңділігі
мен брактау нормалары көрсетілген әдісі бойынша жүргізіледі .
1-типті болат баллондарының кезекті куәландыру мерзімі (қо-
сындыланған болат үшін) 5 жылда бір реттен сирек еместе және
3 жылды құрайды (көмірсутек баллондары үшін), 2–4-типті ком-
позияцияланған баллондар үшін 3 жылда бір реттен сирек еместі
құрайды . Егер мұндай мәліметтер болмаса, онда қайталап куәлан-
дыру мерзімдері жоғарыда айтылған ИДМ министрінің № 358
бұйрығымен бекітілген Ереженің 12-қосымшамен айқындалады,
онда автокөлік газ баллондары үшін не бәрі 2 жылды құрайды .
Автокөлік газ баллондарын РҚ СТ 2159–2011 «Автокөлік
көлік құралдарында мотор отыны ретінде пайдаланылатын
сығымдалған газдарға арналған жоғары қысымды баллондар .
Жалпы техникалық ережелері» бойынша техникалық куәлан-
дыру мыналарды қамтиды:
1 . ішкі және сыртқы беттерін көріп байқау;
2 1,5 Р қысыммен гидравликалық сынақтау;
3 . 1, 2 – типті және 3 – типті баллондардың салмағы мен сый-
ымдылығын тексеру;
4 . 4-типті баллонды жұмыс қысымымен пневматикалық
сынақтау .
Куәландыру жасағаннан кейін баллонның лак-бояулы жабыны
мен таңбалануын қалпына келтіруге болады .
Оқуға келмейтін таңбасы бар, сондай-ақ автокөлікте аварияда
болған баллондар тек кезектен тыс куәландырылғаннан кей-
ін ғана одан әрі пайдалануға жіберіледі . Баллонды кезектен
тыс куәландыру мынадай жағдайларда: егер баллон 12 айдан
астам уақыт пайдаланылмаса немесе ол бөлшектелсе және
жаңа орынға орнатылса немесе қауіпсіздікке жауапты лауазым-
дық тұлғаның шешімі бойынша жасалады .
40
Баллондарды техникалық куәландыру жұмыстары құю станция-
ларының сынақтау пункттерінде жасалады, демек тек мамандан-
дырылған ұйымдар, оларда баллондарға сапалы куәландыру
жүргізуді қамтамасыз ететін тиісті өндірістік үй-жай мен техника-
лық құралдар, осы жұмысты жүргізуге арналған технологиялық
регламенттер болған жағдайда және куәландыруды орындау
үшін тиісті дайындықтан өткен инженер-техниктердің бірі бұй-
рық бойынша тағайындалған кезде жасайды . Уәкілетті орган тір-
кейді және ұйымға осы ұйым берген шрифті бар таңбаны береді .
Өнеркәсіптік қауіпсіздік жөніндегі уәкілетті органның аймақтық
бөлімшесінде тіркелген ыдыстарды техникалық куәландыруды
ыдыстардың техникалық жай-күйі мен пайдалануына қадаға-
лауды жүзеге асыратын адам ұйымдастырады, маманданды-
рылған сараптау ұйымы өнеркәсіптік қауіпсіздік саласын қадаға-
лау жөніндегі мемлекеттік инспектордың қатысуымен жасайды .
Уәкілетті органның есебінде тұрған газ автокөлік баллондарын
техникалық куәландыруды, сол сияқты ыдыстардың техника-
лық жай-күйі мен пайдалануын қадағалауға жауапты адам ма-
мандандырылған сараптау ұйымында ұйымдастырады, ал құю
станциялары мен сынақтау пункттерінде осы мақсатқа тағайын-
далған инженер-техник жасайды .
Техникалық куәландыру жүргізу үшін түрлі зауыттар жоғары
қысымды баллондарды тексеруге арналған сынақтау жаб-
дықтарының жиынтығын шығарады . Осы сынақтау орталықта-
ры техникалық реттеу және метрология жөніндегі тиісті уәкілетті
органдарда жабдықтар мен технологиялардың сынақтау орта-
лықтарына (зертханаларға) қойылатын талаптарға сәйкестігіне
аккредитациядан өтулері тиіс .
Бұл мәселелерді Астана қ . Стандарттау және сертификаттау
Қазақстан институты басқарады . Сынақтау жабдықтарының,
мысалы Пенза зауыты дайындаған, жиынтығының құрамына
стационарлық жабдықтардың 8 бірлігі, соның ішінде баллон-
ның салмағы мен сыйымдылығын диагностикалауға арналған
стенд, баллондарды гидросынақтайтын стенд, баллондарды
пневмосынақтайтын стенд, пневмогидро станция, компрес-
Достарыңызбен бөлісу: | 
