63
салыстырады. Берілген стратегияның қорытынды қадамы-формуланың
дәптерге
немесе
тақтаға
тікелей
жазылуы.
Әрине,
бҧл
жерде
микростратегиялық жағдай сипатталған, оның ӛзі физикалық жете білушілік
артқан сайын жетіле береді, ол кезде формулалар символдардың жиынтығы
тҥрінде емес, нақты қҧбылыстарды кӛрсететін факторлар байланысының
логикасына сай есте қалады.
Айтылған мәселерді жалпылай отырып, физикаға оқытудың жеке тҧлғаға
бағдарланған технологиясын қҧру ҥшін мынадай тҥйінді ҧстанымдардан
шыққан дҧрыс [1:63]:
Физикаға оқыту ҥшін айналадағы қоршауынан бастап жекелік
ӛзгешілік пен ӛте жоғары мақсатқа дейін барлық логикалық деңгейлерді есепке
алатын табиғи механизмдер мен әдеттегі тәжірибеге ие болу стратегиясын
пайдалану қажет.
Оқушының айналасында физикалық қҧбылыстар мен ҥдерістерден
«қоршауын тҧрғызу» (оның жеке кеңістігін ҧйымдастыру) ӛте маңызды, бҧл
жерде оның кҥнделікті ӛмірінде зерттелетін қҧбылыстар мен заңдылықтардың
яғни, физикадан алған білімі « тҧрақты серігі», ӛмірінің бір бӛлігі болуына н
азар аудару.
Оқытуды қабылдаудың барлық сенсорлық жҥйелерін бір мезгілде
немесе бірінен соң бірін пайдаланатындай етіп қҧру қажет.
Тҧрақты тҥрде бір тҥйінді тақырыптың (модельдер, заң немесе
қҧбылыстар) айналасында оқылатын оқу материалының элементтері арнаулы
тҥрде біріктірілетіндей мәндік жағдайларды қҧру керек
Шағын дидактикалық бірліктерден ірілеріне немесе керісінше,
динамикалық ауысуларды, аналогиялар мен традуктивтік қатарларды
тағайындауды қамтамасыз ету мақсатқа сәйкес болады.
Оқытуды еркін және еріксіз назар тҥрлерінің фокустерін «ауыстырып»
отыру есебінен қҧру қажет. Ол ҥшін оқу ҥдерісінде ойындық немесе сенсорлық
іс-әрекеттерді қарастыруға болады.
Физиканы оқыту барысында позитивті (жағымды) әсер ететін аяны
қамтамасыз ету ҥшін, оқушыларды қызықтыратын тақырыптар мен
обьектілерді кең тҥрде іске қосып, оларда пәнге деген жеке қызығушылықты
оятып бҥкіл курсты оқыту барысында қолдап отыру керек.
Мҥмкіндігінше, сыныптағы оқушылар арасындағы және оқушылар мен
мҧғалім арасындағы кері байланыстың позитивтік элементтерін жиі
пайдаланған дҧрыс, яғни оқытудың тек позитивтік нәтижелерін бекітіп отыруға
ҧмтылу керек.
Оқушылардың назарын бҧған дейін оқытылған бірнеше тақырыптарды
жалпылау және қорыту жағдайында, сапалы есептерге кӛбірек аударып отыру
маңызды. Бҧл жерде бірден-бір дҧрыс жауабы ғана болатын есептерді
қарастырмаған жӛн болады.
Оқытудың әсерлі нәтижелерін алу ҥшін оқушылардың «сенімдерінің
шектелуінен» қҧтылып отырған дҧрыс. Ол ҥшін біз міндетті тҥрде жеке тҧлғаға
64
бағдарланған
коррекциясы
бар
рефлексияның
әртҥрлі
формаларын
пайдалануды ҧсынамыз.
Оқушыларға тҧрақты тҥрде оқу жҧмысының әрбір жаңа тҥрінің
орындау қажеттілігін тҥсіндіріп, оны орындауға ынталандырып отыру керек.
Кӛбінесе, бҧл жҧмыс тек сабақ басында жҥргізіледі, әрине ол жеткіліксіз
болады.
Сондықтан
оқушылардың
кҥнделікті
қызығушылықтарымен
байланысты болатын мотивацияның сондай тҥрлерін қосып отырып, оларға
сабақта алатын физикалық білімнің кҥнделікті ӛмірде, қалай және қайда
жарайтынын тҥсіндірген дҧрыс.
Оқыту барысында берілетін әртҥрлі іскерліктер мен дағдылар жеке
оқушының болашақта кҥтілетін қандай нәтижелерге әкелетінін біліп отыруы
маңызды (жеке тҧлғаның «даму траекториясы»). Ол ҥшін оқушымен бірге оқу
тоқсанының басында оның «оқылатын білімінің картасын» жасау керек, одан
соң ӛткен жерлерін белгілеп отыруы керек.
Білімнің кең тҥрде интеграциялануына бағытталған арнаулы
сабақтардың (викториналар, КТК, ғылыми конференциялар және басқалар)
ӛткізілуін қарастыру қажет. Бҧл сабақтарда оқушылар ӛздерінің қабілеттері мен
мҥмкіндіктерін толығымен іске асыра алады.
Оқыту ҥдерісінде оқушының сабақтағы жеке немесе топтық жҧмысы,
сапалы немесе есептеу есептерінің шығарылуы, тҥрлі кҥрделілік деңгейдегі
тапсырмалар, ҥй тапсырмаларының тҥрлі формалары және басқалар сияқты
жеке таңдау спектрін кеңейту пайдалы болады.
Физикаға оқыту оқушының «Мен-концепция» атты позитивтік
дамуына, оның қайталанбайтын жеке тҧлғалық ӛзгешілігіне ӛзінің ҥлесін
қосуға мҥмкіндік туғызады. Оның «Мені» толық сенімділікпен толықтырылуы,
яғни ол физикалық аспаптар мен қондырғылардың қҧрылысында бағдарлана
алатын, физиканы білетін, болашақта жоғары дамыған технологияларды
жасаушы маман болуы тиіс.
Қаралған мәселерді қорытындылай келіп, біз жеке тҧлғаға бағдарланған
ҧстанымның тек жалпы принциптерін сипаттауға ҧмтылдық. Оларды пайдалана
отырып, мҧғалім әрбір оқушыға ӛзіндік оқыту технологиясын қҧра алады деуге
болады. Әрине, біздің ҧсыныстарымыздың барлығы жаңалық емес, яғни бірінші
рет айтылып отырған жоқ, дегенмен біз олардың кӛрсетілген жиынтығын әрбір
нақты жағдайда белгілі бір реттілікпен тҧрғызып, білім технологиясының
қажетті нәтижелерін алуға кепілдік береді демекпіз.
Әдебиеттер:
1. Плигин А.А., Баксанский О.Е., Личностно ориентированный подход к
обучению физике // Физика в школе. - 2003. - №4. - с.59-70.
2. Кусаинова М.А. Личностно-ориентированный подход к обучению.//
Білім. -образование. - 2008. - №6. - с.119-121.
Достарыңызбен бөлісу: |
