2007- 2009 жылдардағы кен өндіруші өнеркәсіптің өнімдерінің
маңызды түрлерінің өзгеру
динамикасы
№ р/с
|
Өнім атауы
|
Өлшем бірлігі
|
жылдар
|
Облыс көлеміндегі үлес, %
|
2007
|
2008
|
2009
|
1
|
Көмір
|
мың тонн
|
4354,2
|
5344,4
|
5344,4
|
99,3
|
2
|
Табиғи құмдар
|
мың текше м.
|
380,8
|
295,3
|
184,7
|
24,2
|
3
|
Гранула, тас қиыршығы, гравий, шебень
|
мың текше м.
|
277,8
|
58,2
|
114,5
|
10,9
|
4
|
Тұз және натрии хлориді
|
тонна
|
3225
|
4590
|
3840
|
100,0
|
Өңдеуші өнеркәсіптің негізін төмендегі салалар құрайды: металлургия өнеркәсібі және дайын металл өнімдерін өндіру (саладағы үлес салмағы 34,1%), тамақ өнімдерін өндіру, сусындарды қоса есептегенде (22,4%), өзге металл емес минералдық өнімдерді өндіру (23,6%), резиналық және пластмасса өнімдерін өндіру (3,5 %), химия өнеркәсібі (0,9 %), қағаз бен қағаз өнімдерін өндіру (3,8 %), ағаш өңдеу мен ағаштан өнімдер өндіру (1,9 %), мата және тігін өнеркәсібі (1,7 %), тері өндіру, тері өнімдерін өндіру және аяқ киім өндірісі (0,9 %), негізгі фармацевтика өнімдерін өндіру (0,7 %), машиналар мен құрал-жабдықтар өндірісі (1,4 %).
Өңдеуші өнеркәсіптің қаланың өнеркәсіп мүмкіндіктерінің жалпы көлеміндегі үлес салмағы 78,4 % құрайды.
2007-2009 жылдардағы өңдеуші өнеркәсіптің товар өнімдерін өндіру динамикасы
Сур. 3
2009 жыл ішінде қолданыстағы бағалармен 68,7 млрд. теңге сомасында товар өнімдері өндірілген, бұл 2007 жыл деңгейінен 1,3 есе көп, ал облыс көлеміндегі үлес салмағы 19,6 %, нақты көлем индексі 94,2 % және 2007 жыл деңгейінен 25,3 % көрсеткіші төмен. (сурет 3).
Соңғы екі жыл ішінде нақтылы көлем индексінің төмендеуі экономикалық дағдарыс кезеңінде Қазақстан Республикасының құрылыс нарығында инвестициялық белсенділіктің төмендеуіне байланысты құрылыс материалдары өндірісі көлемінің қысқаруы салдарынан болып отыр.
2007-2009 жылдардағы өңдеуші өнеркәсіп өнімдерінің маңызды түрлерін өндіру динамикасы төменде келтірілген (кесте 2).
2007- 2009 жылдардағы өңдеуші өнеркәсіп өнімдерінің
маңызды түрлерін өндіру
динамикасы
№ р/с
|
Өнім атауы
|
Өлшем бірлігі
|
жылдар
|
Облыс көлеміндегі үлесі, ℅
|
2007
|
2008
|
2009
|
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
7
|
1
|
Ет және тамақ өнімдері
|
тонна
|
5730,0
|
6849,0
|
7391,0
|
36,8
|
2
|
Ет консервілері
|
тонна
|
65
|
142
|
140
|
30,2
|
3
|
Шұжық өнімдері
|
тонна
|
1552
|
1376
|
1218
|
39,8
|
4
|
Дайындалған және консервіленген балық
|
тонна
|
47
|
61
|
117
|
2,0
|
5
|
Рафинатталмаған күнбағыс майы
|
тонна
|
85
|
1813
|
1019
|
2,2
|
6
|
Өңделген сұйық сүт және қаймақ
|
тонна
|
523
|
615
|
492
|
4,0
|
7
|
Қаймақ майы
|
тонна
|
17
|
21
|
17
|
2,3
|
8
|
Ірімшік және сүзбе
|
тонна
|
112
|
91
|
153
|
9,2
|
9
|
Дәнді дақылдар ұны
|
тонна
|
136556
|
170713
|
165375
|
70,4
|
10
|
Балғын нан
|
тонна
|
8533
|
10118
|
17181
|
33,5
|
11
|
Шоколад және одан жасалған кондитерлік өнімдер
|
тонна
|
165
|
182
|
101
|
14,9
|
12
|
Макорондар және ұннан жасалған өнімдер
|
тонна
|
8689
|
8872
|
8261
|
91,2
|
13
|
Арақ
|
мың литр
|
824,7
|
1133,3
|
-
|
-
|
14
|
Этил спирті
|
мың литр
|
893,6
|
2156,8
|
-
|
-
|
15
|
Сыра
|
мың литр
|
418,8
|
615,2
|
712,1
|
11,6
|
16
|
Ауыл шаруашылығы малдарына арналған дайын жем-шөп
|
тонна
|
42133
|
39977
|
40253
|
100,0
|
17
|
Жүн
|
тонна
|
877
|
187
|
36
|
100,0
|
18
|
Ірі қара малының терісі
|
мың
шаршы дцм
|
8788,6
|
5911,1
|
9839,4
|
100,0
|
19
|
Ұсақ мал терісі
|
мың
шаршы дцм
|
162,7
|
479,2
|
10,7
|
100,0
|
20
|
Есіктер мен терезелер
|
мың шаршы м.
|
14,2
|
20,4
|
22,6
|
48,8
|
21
|
Қағаз және картон
|
тонна
|
4284
|
4071
|
3918
|
33,9
|
22
|
Картон жәшіктер мен қораптар
|
тонна
|
11354,9
|
9922,0
|
9417,8
|
100,0
|
23
|
Фармацевтикалық препараттар
|
млн. теңге
|
420,2
|
409,3
|
471,8
|
100,0
|
24
|
Бөтелке, банк, флакон т.б. шыны ыдыстар
|
мың.дана
|
87861,4
|
16568,3
|
-
|
-
|
25
|
Керамикалық кірпіштер
|
мың. куб.м
|
12,5
|
16,6
|
19,3
|
68,2
|
26
|
Цемент
|
мың тонна
|
1050,0
|
1019,5
|
1026,8
|
30,9
|
27
|
Әк
|
мың тонна
|
61,7
|
45,7
|
26,2
|
64,2
|
28
|
Силикат кірпіш
|
мың тонна
|
494,6
|
371,5
|
207,9
|
100,0
|
29
|
Асбест цементтен жасалған гофрирленген шифер
|
мың кв.м
|
7448,7
|
7113,9
|
4187,7
|
100,0
|
30
|
Бетоннан жасалған құрастырмалы құрылыс материалдары
|
мың тонна
|
-
|
54,8
|
43,9
|
100,0
|
31
|
Өңделмеген алтын
|
тонна
|
4,3
|
4,6
|
4,8
|
38,1
|
32
|
Шынжыр-трактор тартқыштар
|
дана
|
11
|
22
|
3
|
100,0
|
33
|
10 және одан көп адам тасымалдауға арналған автомобилдер
|
дана
|
26
|
91
|
-
|
100,0
|
34
|
Электронды және электрлі өткізгіштер мен кабельдер
|
мың м
|
26481,3
|
17761
|
14290
|
100,0
|
35
|
Ауыл және орман шаруашылықтарына арналған тракторлар
|
дана
|
-
|
-
|
336
|
100,0
|
Кестеден көріп отырғанымыздай 2009 жылы қалада шыныдан ыдыс шығару, арақ, этил спиртін және 10 және одан көп адам тасымалдайтын автомобиль шығару тоқтатылды, сондай-ақ әк, силикат кірпіш, асбест цементтен жасалған гофрирленген шифер, ұсақ мал терісі, электр өткізгіштерін шығару көлемі елеулі түрде төмендеді.
Металлургиялық өнеркәсіп ішкі саласының ірі кәсіпорындары «Алел» ҚИС АҚ , «Даңқ» ЖШС, «Жерек» ЖШС болып табылады.
Бұл саланың кәсіпорындары қазіргі заманғы техникамен, технологиялармен және біліктілігі жоғары мамандармен жеткілікті деңгейде жарақтанған.
Мысалы, «Суздаль» кен орынында тау-кен-металллургия кешенін іске қосу «Алел» АҚ ҚИС-ке бұрын жабылған кен орынының экономикасын жаңаша бағалауға мүмкіндік берді және Қазақстанның алтын сульфитті рудаларының ірі кен орындарын өнеркәсіптік негізде игеруге мүмкіндік алды. 2009 жыл ішінде қолданыстағы бағалармен 15,1 млрд. теңге сомасына товар өнімдері өндірілді, 3213 кг. алтын алынды, бұл 2008 жыл деңгейінен 0,2 % жоғары. Алтын сульфитті руданы өңдеуден өткізетін жұмыс істеп тұрған қуаттылықты ұлғайту бойынша жұмыстар жүргізілуде.
«Даңқ» ЖШС қазіргі кезде Мизек кен орынында ашық әдіспен алтын кені бар қышқылданған руданы өңдеу бойынша жұмыс жүргізу үстінде. 2009 жыл ішінде 2,8 млрд. теңге көлемінде өнеркәсіп өнімдері өндірілген, 700,2 кг. алтын алынған, бұл 2008 жыл деңгейімен салыстырғанда 4,5 % жоғары. Болашақта кәсіпорын 2011 жылы кен орынының қышқылданған бөлігін өңдеуді аяқтап, рудник құрылысын салғаннан кейін сульфитті рудаларды жер асты арқылы өңдеу әдісіне көшуді жоспарлауда.
Саладағы нақтылы көлем индексінің соңғы екі жыл ішінде төмендеуі (сурет 4) «Даңқ» ЖШС Жайма руднигінде кен орынының қышқылданған бөлігін өңдеуді аяқтауына байланысты болып отыр, ал 2008 жылмен салыстырғанда 2009 жылы қолданыстағы бағаларда товар өнімдерін өндіру көлемінің өсуі алтынға әлемдік бағаның өсуімен түсіндіріледі.
2007- 2009 жылдардағы металлургия өнеркәсібі мен дайын металл өнімдерін өндірудегі товар өнімдері өндірісінің нақты көлем индексінің өзгеру динамикасы
Машина құрылысы кешені. Аймақта саланың «Семей машина құрылысы заводы» АҚ, «Семей инжиниринг» АҚ, «Интелкабель» ЖШС, «Казэлектромаш» ЖШС, «Металлист» ЖШС, «Ибраев+ К» КК, «Семей метиз заводы» ЖШС, «Семей кеме жасау және кеме жөндеу заводы» ЖШС сияқты кәсіпорындар белсенді жұмыс істеуде. Саланың одан әрі дамуы адам тасымалдайтын автобустар құрастыратын «DAEWOO BUS KAZAKHSTAN» ЖШС, «Белорус» тракторы, «Сем АЗ» ЖШС және жаңа буынның кабел өнімдерін шығаратын «EAST INDUSTRI COMPANI LTD» ЖШС сияқты жаңа өндірістердің іске қосылуымен байланысты болып отыр. Жоғарыда аталған кәсіпорындардың машина құрылысы көлеміне қосқан үлестері 90,0 % құрайды.
2009 жыл ішінде қолданыстағы бағамен 3,6 млрд. теңгенің товар өнімдері өндірілді, бұл 2008 жыл деңгейімен салыстырғанда 2,0 есе көп.
2009 жылы өндіріс көлемі, ақшалай түрде де, нақтылы көрсеткіштер түрінде де 2008 жылмен салыстырғанда өсті, 3,7 млрд. теңгенің өнімдері өндірілді, НКИ 200,0 % құрады. «Машиналар мен құрал-жабдықтар өндірісінде» өнеркәсіп өнімдерінің нақтылы көлем индексі 0,7 % өсті, электр құрал-жабдықтарын өндіруде 9,7 % өсті, көлік құралдары мен жабдықтарын өндіруде 9,4 % төмендеді.
Өткізу қиыншылықтарына байланысты 2009 жылы «DAEWOO BUS KAZAKHSTAN» ЖШС автобустарын шығару толық тоқтатылды, бұл осы саланың дамуына теріс әсерін тигізді.
Достарыңызбен бөлісу: |
