Аналар мен балалар өлімі динамикасы

Балалар өлімінің негізгі себептері перинаталдық кезеңде пайда болған жағдайлар болып табылады. Балалар өлімі құрылымында екінші орынды туа біткен патологиялар алады, мұның өзі жүргізілетін ерте жүргізу диагностикасының жеткілікті деңгейде емес екендігін көрсетеді.

5 жасқа дейінгі балалар көрсеткішінде де төмендеу байқалады: 2007 жылы - 23,0; 2008 жылы - 22,9; 2009 жылы - 18,0 промилле.

Соңғы үш жыл ішіндегі балалар арасында аурудың таралуы көрсеткіштері 100 000 адамға шаққанда бір деңгейде болып келеді: 2007 жылы – 1185, 2008 жылы – 1129; 2009 жылы - 1111.

Облыс бойынша да, қалада да Қазақстан Республикасы Үкіметінің 28 желтоқсан 2007 жылғы № 1325 қаулысымен бекітілген 2008- 2010 жылдары Қазақстан Республикасындағы балалар мен аналар өлімін төмендету бойынша бағдарламаны жүзеге асырылып келеді. Бағдарламаны жүзеге асыру ағымдағы жылда бала туу, балалар мекемелерінің материалдық-техникалық жарақтануын жақсартуға мүмкіндік берді, жүктілік пен бала табуды бақылаудың жаңа технологияларын енгізуге, перинаталдық көмекті аймақтандыруға мүмкіндік жасап берді.

Қалада соңғы 3 жыл ішінде тұрғындардың ауруға шалдығуының 7% төмендегенін көрсетеді, 2007 жылғы 67022,1-ден 2009 жылы 62344,7-ге, алайда бұл көрсеткіш орташа республикалық көрсеткіштерден артық болып табылады (ҚР- 60107,7).

Өткен жылдар бойынша тұрғындардың әлеуметтік-маңызды аурулардан өлуі мен олардың таралуының көрсеткіштерінің төмендеуі байқалады.

Семей қаласында туберкулез бойынша эпидемиологиялық жағдай жақсару бағытында дамып келеді, қала бойынша ауру 100 000 адамға шаққанда 148,2 құрайды, 2008 жылы ол 170,0, 2007 жылы 190,4 болған еді, соңғы 3 жыл ішінде 10- 12,8% төмендеген, алайда бұл көрсеткіш орташа облыстық көрсеткіштен 1,2 есе көп (ШҚО-121,2).

Сур. 22
Туберкулезден өлу көрсеткіштері де төмендеп келе жатқандығы байқалады, өткен жылмен салыстырғанда өлім көрсеткіштері 20% төмендеп, 100 000 адамға шаққанда 28,3 адамды құрады (2008 жылы - 34,5, 2007 жылы - 35,9) ШҚО бойынша - 21,1. Өлімнің жоғары көрсеткіштерінің себептері төмендегідей:

• 
  туберкулезден өлгендер арасында арнайы емдеуге жатқызылмайтын, аурудың асқынған түрімен ауыратындардың басым болуы - 59,3%;
  
• 
  өлгендер арасында туберкулездің мультирезистентті ауру түрімен ауырған аурулар саны - 63,3%;
  
• 
  өлгендер арасында маскүнемдікке, нашақорлыққа шалдыққандардың үлес салмағы – 46,3% құрайды;
  
• 
  туберкулез процесстерінің дамуына ықпал еткен қосалқы аурулары бар аурулар саны - 27,7%.
  

Сур. 23
Ерекше эпидемиялық қауіптілік пен емдеудің жоғары деңгейдегі күрделілігіне туберкулездің дәрілерге тұрақты бейімделген түрлері жатады. Осындай МБТ түрімен ауруымен ерекшеленетін аурулар саны жыл сайын жоғары болып қалып отыр, мұның өзі нәтижелі емдеу жұмыстарын жүргізуді қиындатады, қайта қалпына келмейтін қайталанып ауру түрлерінің көбеюіне әкеліп соқтырады, тұрғындар арасында туберкулездік инфекцияның ұлғаюына әкеліп соқтырады. ОТҚД № 2 зертханасында тексеруден өткен аурулардың ішінен алғашқы дәріге бейімделген ауру түрімен ауыратындардың саны 53,3% құрады, оның ішінде мультирезистенттілері 28%.

МСЭҚБ және БМСК мекемелерімен бірлесе жұмыс істеудің нәтижесінде қалада туберкулезбен ауыратындарды ерте анықтау жұмыстары жүргізіледі, қалыптасқан «қатер» тобыңдағылар саны 175317 адамды құрады, бұл 61,8% құрайды, балалар арасында 49,7%. Жаңа туылған балаларды егу 98% құрайды.

Қаланың емдеу-алдын алу мекемелерінің флюорографиялық паркі жаңартуды қажет етеді, жаңа қозғалмалы және стационарлық флюорографтар 2008 жылы тек ОТҚД-ға сатып алынған. Биылғы жылы жылжымалы флюорографтармен қамту ұлғайды, 27434 адам қаралды (2008 жылы - 6822), белсенді туберкулез 40 адамнан анықталды.

ҚР денсаулық сақтау министрлігінің № 466 бұйрығын орындау мақсатында туберкулездің клиникалық белгілері бар адамдардан туберкулезді микроскопия әдісімен анықтау мақсатында БМСК зертханада анықтау едәуір жақсарды және 2,9-дан 3,6 % өсті.

Зертханалардың материалдық-техникалық базасы жақсартуды талап етеді, бірде бір зертханада заводта жасалынған қауіпсіздік шкафтары жоқ, қамтамасыз етілуі 67% құрайды (Абыралы ауылында ОЕА «Хаким»-да жоқ), қауіпсіздіктің биологиялық шкафтарының күші аз, көбісі қолдан жасалынған.

Туберкулез бойынша бағдарламаны жүзеге асыру бойынша жүргізіліп жатқан іс-шараларға қарамастан ауруларға әлеуметтік көмек көрсету мәселесі өміршеңдігін жоғалтпай отыр (тұрғын үй беру, жол шығынын төлеу, туберкулезбен ауыратындарға балаларды қоса есептегенде азық-түлік сатып алуға қаражат бөлу).

2009 жыл қорытындылары бойынша Семей қаласында қатерлі ісік ауруларымен ауыратындардың саны көбейіп келе жатқандығы байқалады, өмірінде бірінші рет қатерлі ісік ауруы анықталған 841 ауру есепке алынған, ауру 267,55⁰/₀₀₀₀ құрады, 2008 жылмен салыстырғанда 109 ауру адам көп болып отыр. (2008 жылы 234,45⁰/₀₀₀₀- 732 ауру, 2007 жылы 258,65⁰/₀₀₀₀- 827 ауру).

Семей қаласы бойынша қатерлі ісік ауруларынан адам өлімі азайғандығы байқалады: ол 2007 жылы 163,9 адамды құраса 2009 жылы 100 000 адамға шаққанда 149,8 адамды құраған, бұл көрсеткіш ҚР бойынша көрсеткіштен 1,4 есе көп. Ауруды ерте табу мақсатында тұрғындарды алдын ала тексеру жұмыстары жүргізіледі, емдеу мен диагностиканың жаңа әдістері қолданылады, химио препараттармен амбулаториялық деңгейде қамтамасыз ету жүзеге асырылуда.