23
7. Модель управленческого поведения. Собственники и менеджеры компании
стремятся к максимизации собственных интересов - к которым относится и максимизация
доходов, зависящая от эффективности деятельности компании [2]. Вместе с тем,
разнонаправленность интересов влечет за собой увеличение затрат, что противоречит
эффективности бизнеса, и не может быть стратегической целью компании.
8.Максимизация рыночной стоимости. Рыночная стоимость – это интегрированный
измеримый показатель деятельности компании, который показывает максимизацию
благосостояния его собственников. Капитализация компании отражает стабильный
результат генерирования денежных потоков. А поскольку оценка рыночной стоимости
формируется на конкурентном рынке, то обеспечивается объективность и относительная
непредвзятость суждения экономического сообщества. Также по своей сути данная модель
не противоречит ранее рассмотренным, и даже включает в себя достоинства практически
каждой модели. В настоящее время оценка рыночной стоимости является основным
показателем использования капитала, регулируя тем самым приток или отток инвестиций из
компании.
Несмотря на все преимущества и повсеместное использование рыночной стоимости в
оценке западных компаний, в практике отечественной экономики данный критерий не
получил распространения. Причиной тому является неразвитость фондового рынка и
отсутствие отечественной утвержденной методологии оценки рыночной стоимости. Как
вариант, применяется метод дисконтированных денежных потоков, не лишенный своих
недостатков. Динамизм внешней среды зачастую долгосрочные цели вытесняет
краткосрочными. Например, продолжающиеся кризисные условия функционирования
предприятий нефтегазового сектора привели к росту дебиторской задолженности (в том
числе и безнадежной), резким сокращением спроса на работы и услуги, что привело к
падению платежеспособности. Рост стоимости банковского заимствования привел к росту
операционных убытков компаний. Соответственно, в таких критических условиях
деятельности основной целью является недопущения полного банкротства, поддержание
приемлемого уровня рентабельности, что более относится к краткосрочному периоду и
отодвигает стратегическую цель по повышению рыночной стоимости на второй план.
Цикличность нефтебизнеса позволяет предположить, что период кризиса конечен, и
компании, гибко подошедшие к планированию своей деятельности и сохранившие свой
финансовый потенциал, по завершении негативного для отрасли периода вполне могут
вернуться к реализации своей стратегической цели - росту рыночной стоимости.
Литература:
1. Мочалова Л.А. Концепция финансового планирования в корпорациях. //Финансовый
менеджмент.-№3.- 2008. –С.32-38.
2. Хорин А.Н., Керимов В.Э. Стратегический анализ.- М.: Эксмо, 2006.
КАЗАҚСТАН ЭКОНОМИКАСЫ ДАМУЫНЫҢ АЙМАҚТЫҚ АСПЕКТІЛЕРІ
Бекбенбетова Б., Салыков А.
Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті,
Астана қ., Қазақстан Республикасы
E-mail: zara_52@mail.ru, salykov-azamat@mail.ru
Қазақстан мемлекеті өте ауқымды территорияға ие. Осыған байланысты республика
аймақтары бойынша халық шаруашылығын территориялық ұйымдастыру проблемасы мен
олардың арасындағы ұйымдық-экономикалық қатынастарды жетілдіру мəселелері
туындайды.
24
Осыларға байланысты Қазақстан үшін аймақтық саясат мақсаты – аудандар
арасындағы əлеуметтік-экономикалық даму қарқынын тегістеу, əр аймақтың басымдықтарын
ескеру барысында жоғарғы нəтижеге қол жеткізу міндеттері осы мақсаттарға жету
барысында
табиғи-экономикалық
ресурстарды
рационалды
пайдалану, аймақ
тұрғындарының əлеуметтік-экономикалық жағдайларын көтеру.
Нарықтық қатынастар аясының кеңеюі, экономиканы басқару жүйесіндегі соңғы
уақытта жүргізіліп жатқан өзгерістер аймақтардың əлеуметтік-экономикалық жүйесіндегі
экономика модернизациясының орны мен роліне айтарлықтай ықпалын тигізді. Осыған орай
аймақ экономикасын басқару, олардың дамуын мемлекет тарапынан реттеу мəселелері өзекті
бола түсері сөзсіз. Қазақстан экономикасының əрбір аймағы еліміздің шаруашылық
кешенінде белгілі бір орынды ала отырып, осыған қоса басқа аймақтармен бүтіндей
экономикалық бірлікті құрайды. Сондай-ақ əр аймақтың өзіндік табиғи ресурстары, оларды
орналастырудағы ерекшеліктері, экономикалық даму деңгейі, өзіндік шаруашылық
құрылымы бар. Соған байланысты аймақтық саясат қалыптасып жүзеге асырылады.
Қазіргі кезеңде негізгі шаруашылық қызметтің аймақтарда жүзеге асырылатынын
ескерсек, оларға əлеуметтік-экономикалық мəселелерді өздігінен шешуге лайықты
қаржылық дербестіктің берілуі маңызды болып табылады. Осымен байланысты бүгінгі таңда
мемлекеттік басқару деңгейлері арасындағы өкілеттіліктерді ажырату, аймақтың
экономикалық қауіпсіздігін қамтамасыз ету мəселелері еліміз аймақтарының экономикалық
өсуіне мүмкіндік беретін негізгі шарттар ретінде қарастырылуда.
Қазақстан жолының жаңа кезеңі – экономиканы нығайтудың, халықтың əл ауқатын
арттырудың жаңа міндеттері.
Қазақстан үшін экономикалық табыстар мен қоғамдық игіліктерді қамтамасыз етудің
оңтайлы теңгерімін табу - өмірлік маңызды мəселе. Бұл таяу он жылдықтағы Қазақстан
дамуының басты бағыты.
Қуатты Қазақстан дегеніміз – ең əуелі өңірлердің қуаттылығы. Елдің болашағы
экономикадағы келешегі зор салалардың дамуымен байланысты деп Н.А.Назарбаев өзінің
«Əлеуметтік – экономикалық жаңғырту – Қазақстан дамуының басты бағыты» атты
жолдауында атап көрсетті [1].
Нарықтық экономикаға кең көлемде өту барысында Қазақстанның əр аймағы жаңа
жағдайларға икемделіп, қандай да бір жолдармен əлеуметтік тығырықты мəселелерден
шығып, өндіріс құлдырауын тоқтату үшін экономикалық дамудың өзіндік үлгілерін
дайындауға талпынды. Нарықтық экономикаға өтудің мұндай жолы əрине тиімді болып
табылмайды. Өйткені, республикалық маңызды стратегиялық мақсаттарды шешу сияқты
мəселелер аймақтық басқару органдарының басқару шегінен тысқары қалды. Бұл жерде
аймақтардың əлеуметтік-экономикалық дамуын басқару мəселелерін қайта қарастыру
қажеттігі туындады жəне ол өлкелік шаруашылық жүргізудің жаңа принциптеріне негізделуі
керек:
- табыс пен шығынның өлшемделуі, яғни шаруашылық қызмет нəтижесінде алынған
өз табыстар есебінен шығындарды өтеу (өтімділік);
- табыстардың шығындардан артуы (өзін-өзі қаржыландыруды қамтамасыз ету);
- шаруашылық қызмет нəтижелеріне материалды жəне моральды жауапкершілік;
- аумақ деңгейінде алынған табыстар есебінен əлеуметтік жəне аймақ ішілік
мəселелерді шешу.
Қазақстан үшін əлеуметтік-экономикалық даму қарқынын тегістеуге бағытталған
мемлекеттік аймақтық саясатты жүргізу стратегиялық тұрғыдан маңызды болып табылады.
Ұлттық экономиканың тұрақты өсуі елдің проблемалық аймақтарындағы өмір сүру
жағдайын жақсартпайынша мүмкін емес. Республиканың қазіргі экономикалық кеңістігі
əлеуметтік, экономикалық, экологиялық ерекше проблемаларымен сипатталатын əр түрлі
аумақтарды қамтиды. Осы тұрғыдан алғанда жəне аймақтардың мамандандырылу
қағидасына сəйкес республика аймақтарын төрт топқа бөлуге болады: шаруашылықтарының
