Ислами этиканың ҚҰран мен сүннетке негізделуі

International Scientific and Practical Conference “WORLD SCIENCE”  

ISSN 

2413-1032

 

 

32 

№ 3(7), Vol.4, March 2016

 

 

ИСЛАМИ ЭТИКАНЫҢ ҚҰРАН МЕН СҮННЕТКЕ 

НЕГІЗДЕЛУІ 

 

Ғылыми жетекшісі: филосф . ғ.к доцент Ахмедов Қыдыр 

Дінтану бөлімінің 2 курс магистры Аққожа Елдос Ерболұлы 

 

Шет тілдер және іскерлік карьера университеті , магистрант 

Алматы, Қазақстан Республикасы 

 

Abstract.  Islamic  moral  ethics  are  based  on  the  Quran  and  the  Sunnah  in  education  to  the 

public  in accordance  with  the  purposes  and interests  of  moral  integrity.  The  moral  traditions  of our 

ancestors, which were inherited from one generation to the educational experience, we take from the 

Qur'an and Sunnah. Moral education is the main source of the Qur'an and Sunnah. We can say that 

the Koran and the Sunna are source of human moral and ethical values. 

 

Ұлы  жҽне  Құдірет  Иесі  болған  Аллаһты  ғана  Жаратушым  деп  танып,  Аллаһ 

бұйырған  құлшылықтарды  іске  асырудан  кейінгі  мұсылманның  сипаты  –  кҿркем  мінезді 

болуы. «Кҿркем мінез» атауы ҿте кең ұғым [1, 189 б.].Ислам этикасы алдымен Құраннан кейн 

хадис немесе сүннеттен алынады. 

Ұлы  Аллаһ  мұсылмандарды  ҿзара  бауыр  дегенҚұранда.  Ендеше  адамдардың  бір-бірімен 

бауыр болуы, туыс болуы тек Ұлы Аллаһ тарапынан жҽне Ислам этикасының бірі деуге келеди. 

Аллаһ  сол  сезімді  мұсылмандардың  жүрегіне  бекітіп  қойды.  Олар  ҽр  түрлі  ұлт,  ру 

жҽне  ҽр  жерде  болуы  мүмкін.  Бірақ,  табынатын  Раббысы  –  бір, Пайғамбары  –  біреу, 

құбыласы  –  біреу,  Құран  –  біреу.  Пайғамбар(с.а.с.): «Мұсылмандар бір дене сияқты. Егер 

де  бір  мүше  ауыратын  болса  бүкіл  дене  де  сол  жерді  сезініп,  бүкіл  дене  бірге  ауырады. 

Мұсылман  да  сол  сияқты»  –  деген.  [2,  89  б.].  Осы  мҽселелердің  тҿңірегенді  олар  бауыр 

болады.  Құран  аяттары  жҽне  Пайғамбарымыздың  (с.а.с.)  хадистері  мұсылмандарды  бір-

біріне 

бауыр  болуға, 

тату 

болуға, 

ынтымаққа 

шақырады. 

Ендеше 

сол 

бауырмашылық,  татулық  жҽне  ынтымақ  ҿзара  пайдалы  болуда,  бір-бірінің  қызметінде 

болуда, бір-біріне кҿмектесу арқылы қуантуда кҿрінуі керек. 

Ұлы  Аллаһ  құзырында  мұсылманға  жасалатын  ең  құнды  нҽрсе  –  жақсылық  жасап 

ҿзгелерге пайда тигізу арқылы  қуанту. 

Бұл  сипат  жҿнінде  Құранда  мынандай  оқиға  баяндалған:Мҽдян  суына  барган 

кезде,  ол  жерде  мал  суарған  бір  топ  адам  кҿреді.  Тағы  олардан  ҿзге  малдарын  судан 

қайырып  тұрган  екі  ҽйел  кҿрді  де:  “Екеуіңнің  бұйымтайларың не?”,-деді.  Екеуі:  “Малшылар 

малдарын  алып  кеткенге  дейін  суара  алмаймыз.  Ҽкеміз  кҽрі  шал”  деді.  (Бұлар 

Шұғайыптың  қыздары  еді)  Мұса  олардың малдарын  суарды  да  сосын  кҿлеңкеге  бұрылып: 

“Раббым!  Сен маған хайырдан не жіберсең мұқтажбын” деді [3, 145 б.]. 

Кейін  Шұғайыптың  бір  қызы  ұялған  түрде  келіп,  кҿмектескені  үшін  сый  беруге 

ҽкесі  шақырып  жатқанын  айтады.  Сосын  Мұса  онда  жұмыс  істеуге  қалады.  Мұса  ҿз 

қайғысына  қарамай,  ыңғайлы  уақытты  пайдаланып  ҿзгелерге  кҿмектесті.  Яғни,  шамасы 

келгенше  пайдалы  болуға  тырысты.  Нҽтижесінде  бұл  ісі  тағдырын  ҿзгертті.  Мұса  ҿзіне 

пана,жұмыс  жҽне  жар  тапты.  Кейін  күшін  жиған  соң  қайтадан  Ферғауынға  барды.Бұл 

сипат  жҿнінде  Хадис  шҽрифтерде былай  делінеді:«Парыз  амалдардан  кейінгі  ең  құнды  амал 

– бір мұсылманды қуанту». Бұл оқиғадан біз бұрынғы пайғанбарлардың ҽдебін кҿре аламыз . 

«Аллаһ  құзырындағы  ең  құнды  амал  –  мұсылманның  қарызын  тҿлеу  немесе 

қиыншылығына кҿмектесу арқылы оны қуанту». 

«Ең  құнды  амал  –  бір  мұсылманның  кемшілігін  жасыру,  қарнын  тойдыру немесе бір 

мұқтаждығына кҿмектесу арқылы оны қуанту». 

«Бір  мұсылманды  қуантқан  адам  мені  қуантқан  болады.  Мені  қуантқан  адам 

Аллаһ құзырында бір уҽде алған болады. Аллаһтан уҽде алған адамға от ешқашан тиіспейді». 

«Діндес бауырын қуантудай құнды нҽрсе жоқ». 

«Бір  мұсылманның  қиыншылығына  кҿмектесіп,  оны  қуантқан  адамды  Аллаһ 

қияметте ең қиын сҽттерде қиыншылықтардан құтқарады». 

International Scientific and Practical Conference “WORLD SCIENCE”  

ISSN 

2413-1032

 

 

№ 3(7), Vol.4, March 2016

 

33 

 

«Мұсылман 

мұсылманның 

бауыры, 

оны  ренжітпейді, 

оны 

қиыншылықта 

қалдырмайды. 

Бауырының 

қиыншылығын 

кетірген 

адамның 

қияметте 

Аллаһ 

қиыншылығын кетіреді». 

«Барлық  нҽрсенің  кілті  бар.  Жаннаттың  кілті  –  кедейлерді  жақсы  кҿру».  «Бір  адам 

мұсылман  бауырын  қуантқан  кезде  бір  періште  бұл  адамға  ҽр 

уақыт  дұға  етеді.  Ол  адам  ҿліп,  қабірге  қойылған  кезде  періште  қасына  келіп: “Мені 

танисың  ба?”  дейді.  Мҽйіт:  “Жоқ”  дегенінде,  періште:  “Мен  сенің  бір мұсылманға  берген 

қуанышыңмын.  Бүгін  сені  қуанту  үшін  келдім.  Қабірде қасыңда  боламын,  қияметте  де 

саған  шапағат  етіп,  жаннаттағы  мақамыңды кҿрсетемін” дейді». 

Сахабалар  заманында  бір  яһуди  адам  бір  құдықтың  иесі  еді.  Ол  суды 

мұсылмандарға 

қымбат 

бағаға 

сатты. 

Мұсылмандардың 

жағдайы 

нашар 

болғандықтан  қатты  қиналды.  Бұл  жағдайды  кҿрген  Осман  яһудиға  құдығын  сатуға 

ұсыныс  жасайды.  Яһуди  келіспейді.  Ҽйтеуір,  Осман  кҿп  ақша  беріп  кезекпен 

пайдалануға  қол  жеткізеді.  Яһуди  адам,  ҽдетінше,  ҿз  кезегінде  суды  қымбат  бағаға  сатты. 

Ал,  Османның  кезегі  күні  барлық  мұсылмандарға  тегін  су  таратылды.  Соңында  саудасы 

жүрмеген  яһуди  құдықты  толығымен  сатуға  мҽжбүр  болады.  Осылайша,  Пайғамбардың 

(с.а.у.)  тҽрбиесін  кҿрген  ардақты сахаба ҿзгелерге пайдалы амал жасады [4, 85 б.]. 

Мұсылманшылықтың ардақты сипаты болған бұл мінез жайлы Пайғамбарымыз  (с.а.у.) 

ҿзінің  бір  ҿсиетінде  былай  деген:  «Құрма  ағашына  тас  лақтырсаң,  ол  саған  құрмасын 

лақтырады. Сен де сондай бол». 

Ислам  іліміне  терең  үңілген  сайын  түпсіз  тұңғиығына  тоймай  сүңги  бересіз. 

Тек  жалықпай,  ерінбей  сабырмен,  ықылас  білдірсеңіз  жүрегіңізде Аллаһқа  деген үлкен 

махаббат оянғанын сезбей қаласыз. 

Ассалҽму  алҽйкум  –  «сізге  Аллаһтан  есендік,  амандық  пен  тыныштық  болсын» 

деген  мағынаны  білдіреді.  Уа  ғалейкум  ассҽлҽм  –  «сізге  де  Аллаһтан  амандық,  есендік 

пен 

жақсылық 

тілеймін» 

деген 

сҿз. 

Негізінде 

бұлай  амандасуды  «Ибраһим» 

сүресінде  Аллаһ  тағала  мұсылмандарға  дҽстүр  болады  деген.  Ал  сүйікті  Пайғамбарымыз 

(с.ғ.с.)  хадистерінде  сҽлемдесу  мҽселесіне егжей-тегжей кҿңіл бҿлген. Сҽлем беру мусылман 

адамның еңбасты ҽдебі. 

Сіз  жұтқан  ауа  мен  есепсіз  ризық-несібенің  Иесі  болған  Аллаһ  Құранда  былай 

дейді:  «Сондай  иман  келтіріп  ізгі  іс  істегендер.  Раббыларыңның рұқсатымен  ішінде 

мҽңгі  қалатын  астынан  ҿзендер  ағатын  жҽннаттарға  кіргізіледі.  Олардың  жаннаттағы 

амандасулары – «сҽлем» болады» . 

Пайғамбарымыздан  (с.ғ.с.) 

бір  адам  келіп: 

«Иҽ,  Расул  Аллаһ 

(с.ғ.с.)! 

Исламдағы  ең  жақсы  амал  қандай?»  –  деп  сұрағанда.  Расул  Аллаһ  (с.ғ.с.): «Мұқтажды 

тамақтандыруың  жҽне  танысаң  да,  танымасаң  да  кездескенмен сҽлемдесуің», – деп жауап 

берген (имам Бухари, имам Муслим). 

Дҽлірек 

айтқанда, 

ҽрбір 

мұсылман, 

бір-бірінен 

ажырап 

қалып, 

қайта 

ұшырасып  жатса  да,  белгілі-бір  уақыттан  кейін:  «Ассалҽму  ғалейкум»,  –  деп  қайта 

сҽлемдесуі  сүннет.  Міне,  Пайғамбарымыздың  (с.ғ.с.)  ҽрбір  хадисі  жақсылық  пен 

ҽдептілікке  тұнып  тұр,  мейірімділік  пен  хикметке  толы. Мұсылман  қауымының  бір-

біріне  сүйіспеншілігін,  сыйластығын,  достығын күшейтеді. 

Үлкеннің  кішіге  сҽлем  беруі:Анас  ибн  Малик  кҿшеден  ҿтіп  бара  жатып  сҽби 

балаларға  сҽлем  берді  де:  «Пайғамбарымыз  (с.ғ.с.)  кішкене  балалардың жанынан ҿтіп бара 

жатып сҽлем берер еді», – деп айтқан. 

Қарап  отырсақ,  мұның  да  астарында  адамгершілік  идеясы  бар  деуге  болады. 

Себебі,  Пайғамбарымыз  (с.ғ.с.)  осылайша  балаларды  ҽдептілікке, 

үлкенге  құрмет,  кішіге  ізет  кҿрсетуге  сҽби  күнінен  баулу  керектігін  меңзеген. 

Балалар  ересектердің  бұлайша  ҿздеріне  кҿңіл  бҿліп,  иіліп  сҽлем  бергенінен  кейін, 

ҿздерінің ерекше орыны бар екенін сезініп, қуанып саналарында қалып қояды, ҿмірлік сабақ болады. 

Кішінің үлкенге сҽлем беруі. 

Жасы  кіші  үлкен  кісілерді  кҿргенде  қайырылып  келіп  қос-қолдап  сҽлем беруі  тиіс. 

Бұл  ҽдеп  –  кіші  буынның  отбасынан  алған  тҽрбиелілігін,  ҽдепті кҿргенділігін  кҿрсетеді. 

Ҽбу  Һурайрадан  (р.а.)  Аллаһ  елшісінің  (с.ғ.с.):  «Кҿліктегі  адам  жаяуға,  жаяу  адам 

отырғанға  жҽне  аз  адам  кҿпшілікке  сҽлем береді»,– дегені жайында риуаят жеткізілген. 

International Scientific and Practical Conference “WORLD SCIENCE”  

ISSN 

2413-1032

 

 

34 

№ 3(7), Vol.4, March 2016

 

 

Имам  Бухари  риуаятында:  «Жасы  кіші  жасы  үлкенге  (сҽлем  береді)»,  – делінген. 

Сүннет  бойынша:  Кіші  үлкенге,  кҿпшілік  отырғандарға,  кҿліктегі  кісі  жаяуға 

кҿлігінен түсіп сҽлем беруі қажет. 

«Үлкенге  құрмет,  кішіге  ізет,  рахым  жасамағандар  бізден  емес»,  –  деген 

Пайғамбарымыз (с.ғ.с.). 

Пайғабарымыз  (с.ғ.с.)  мына  хадисінде:  «Толық  иман  келтірмейінше жҽннатқа 

кіре  алмайсыңдар.  Араларыңда  сүйіспеншілік  орнықпайынша  толық  иман  келтірген 

болмайсыңдар.  Араларыңда  сүйіспеншіліктің  орнығуына  себеп  болатын нҽрсені  айтайын  ба? 

Ҿзара сҽлемдесіңдер», – деген[5, 72 б.]. 

Қонаққа бару жҽне оның маңыздылығы. 

Мұсылмандардың  бір-біріне  қонаққа  барып,  қуанғанда  қуанышына,  жетістік 

пен 

табысына 

ортақтасып, 

ал 

қайғысы 

болса 

оны 

бҿлісіп, 

басына  түскен 

ауыртпашылығын  бірге  кҿтерісу  –  олардың  ауызбіршілігін  нығайтып,  сүйіспеншілігін 

арттырады.  Ислам  діні  сондықтан  мұсылмандарды  қонаққа  баруға  барынша  үгіттеген. 

Пайғамбарымыз  (с.ғ.с.):  «Кім  ауырған  кісіге  барса  жҽне  Аллаһ  жолындағы  бауырын 

зиярат  етсе,  аспаннан  бір  «Шақырушы» (періште  дауыс  шығарады):  «Сен  бір  жақсы 

амал  жасадың.  Сенің  бұл  қадамдарыңа  нұр  жаусын  жҽне  жҽннаттан  бір  орын  даярлап 

алдың», – дейді», – деген. 

Ҿткен  заманда  бір  мұсылман  кісі  Аллаһ  жолындағы  бауырының  хал-жағдайын 

білу  үшін  сапарға  шығады.  Ол  жолда  адам  кейпіндегі  періштені  кҿреді.  Ол  одан: 

«Қайда  барасың?»  –  деп  сұрайды.  Ҽлгі  кісі:  «Аллаһтың разылығы  үшін  дін  жолындағы 

бауырымды зиярат етуге (хал-жағдайын білуге) барамын», – дейді. 

Періште:  «Сенің  ол  бауырыңда  бір  шаруаң  бар  ма?»  –  деп  сұрайды.  Ҽлгі кісі:  «Жоқ, 

мен  тек  Аллаһ  жолында  ол  бауырымды  жақсы  кҿргендіктен,  оның хал-жайын  сұрап  келуге 

жолға  шықтым»,  –  деп  жауап  береді.  Сонда  періште:  «Мен,  Аллаһтың  саған  жіберген 

елшісімін.  Сен  бұл  кісіні  жақсы  кҿргендей,  Аллаһ  та  сені  жақсы  кҿреді»,  –  деп 

айтқан  деген  қисса  бар  [4,  63  б.] «Пайғамбар  (с.ғ.с.) бізге жеті  нҽрсені бұйырды. Олар: 

ауруға барып жағдайын  сұрау,  жаназаға  қатысу,  түшкіргенде  Аллаһ  тағаланың  рахметін 

тілеу, 

ҽлсізді 

қорғау, 

мазлумға 

(зұлымдыққа 

ұшыраған 

адамға) 

болысу, 

кездескенмен  сҽлемдесу  жҽне  уҽде  бергеннің  уҽдесін  орындауға  кҿмектесу»  [6,  89  б.]. 

«Қайсыбір  мұсылман  ауырып  жатқан  мұсылман  бауырының  хал-жағдайын  сұрап  барса, 

жетпіс  мың  періште  күн  батқанға  дейін  оған  Аллаһ тағаланың  игілігін  тілейді.  Егер  күн 

батқаннан  кейін  жағдайын  сұраса,  жетпіс  мың  періште  таң  атқанға  дейін  оған  Аллаһ 

тағаланың игілігін тілейді» [7, 23 б.]. 

Қонаққа бару ҽдептері:Ҽсем киіну. 

Сіз  туысыңызға,  құрбыңызға,  досыңызға  болсын  қонаққа  барардан  алдын ҽдемі  таза 

киімдер  киіп,  ҽсемденіп  баруыңыз  керек.  Ал,  қонақты  күтіп  отырған үй иесі  де үстіне алқам-

салқам  киінбей,  келген  қонаққа  жылы  шырай  қуанышта  екенін  сыртқы  кҿрінісі  арқылы 

кҿрсетіп,  ҽдемі  киініп  жүруі  тиіс.  Ҽсіресе,  отбасының  берекесін,  жылы  қабағын, 

шаңырақ  астындағы  жанға  жайлы  ауа райын қалыптастыратын – ҽйел-ана. 

Пайғамбардың  (с.ғ.с.)  ҽдемі  киімі  бар  еді,  оны  тек  қонаққа  барғанда  немесе  қонақтар 

келгенде киетін. 

Ҽдемі  киіну  дегенде  міндетті  түрде  ҽр  қонаққа  барған  сайын  тек  жаңа,  қымбат 

киім  кию  шарт  емес,  бұл  жерде  мақсат  –  екі  жақтың  да  ҽдемі  болуы  бір-біріне  құрметін, 

сыйластығын білдіреді. 

Кіруге рұқсат сұрау: 

Қонаққа  барған  үйге  баса-кҿктеп  кіріп  бармай,  тіпті  табалдырықтан  аттап  баспай 

тұрып алдымен кіруге рұқсат сұрау қажет. Бұл – сүннет. Құранда Аллаһ тағала қонаққа бару хақында: 

«Ей,  мүміндер!  Ҿз  үйлеріңнен  басқа  үйге  рұқсат  алмайынша,  ҽрі  үй  иесіне  сҽлем 

бермейінше  кірмеңдер.  Бұл  сендер  үшін  қайырлы.  Ҽрине,  түсінерсіңдер.  Егер  үйде  ешкім 

таппасаңдар,  ҿздеріңе  рұқсат  бермейінше  кірмеңдер.  Егер  сендерге:  «Қайтыңдар!» 

делінсе,  онда  қайтыңдар,  бұл  сендер  үшін  жақсырақ. Аллаһ не істегендеріңді жақсы біледі». 

«Аллаһтың  елшісі  (с.ғ.с):  «Рұқсат  сұрау  үш  рет:  егер  (кіруге)  рұқсат  берсе,  онда 

кіресің.  Егер  рұқсат  бермесе,  онда  кері  қайтасың»  –  деді»,  –  деп  хадисті  Ҽбу  Мұса  ҽл-

Ашғари (р.а.) риуаят етеді [6, 19 б.]. 

International Scientific and Practical Conference “WORLD SCIENCE”  

ISSN 

2413-1032

 

 

№ 3(7), Vol.4, March 2016

 

35 

 

Басқаша  айтқанда,  сіз  қонаққа  барған  үйдің  есігін  үш  мҽрте  қағып  немесе  қоңырау 

шалу  керек.  Міндетті  түрде  кіруге  рұқсат  берілгеннен  кейін  ғана  кіре  беруіңізге  болады. 

Себебі,  қандай  орынға  болсын  тек  рұқсатпен  кіру, біріншіден,  Аллаһтың  бұйрығы, 

екіншіден,  Пайғамбардың  (с.ғ.с.)  сүннеті,  үшіншіден  рұқсатсыз  есігін  айқара  ашып 

кіріп,  баруыңызды  үй  иесі  үзірлі  себептерге  байланысты  қаламауы  мүмкін.  Бастысы, 

барған  жеріміздің  иелерін қысылатындай шарасыз хҽлге түсіріп қоймауымыз шарт. 

Алдын-ала ескерту: 

Туысыңыздың  үйіне,  досыңыздың  қызмет  орнына  немесе  басқа  да  мекенге  қонаққа 

баруға  жиналсаңыз,  алдымен,  баратыныңызды  алдын-ала  телефон  арқылы  болса  да 

ескертіп, ертерек хабардар етіп бару да мұсылманның  үлкен этикалық сипатына жатады. 

Ислам  дінінің  қайнар  бастауы  –  Құран  мен  хадис  адамзаттың  салауатты, мҽдениетті, 

ҿркениетті  қоғамда  ҿмір  сүруін  жан-жақты  қамтыған.  Сол  үшін  бақытты  ҿмір  кілтін 

қиялдан іздеудің қажеті жоқ. 

 

ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ: 

 

1.  Islom  ensiklopediasi.  –  Toshkent:  O’zbekiston  milliy  entsiklopediyasi  Davlat  ilmiy 

nashriyoti, 2004. – 357 s. 

2.  Sahihi  Buhari  Muhtasar  Tecrid–i  sarih  tercumesi.  1  cilt.  –Ankara:  Diyanet  İşleri 

Başkanlığı,  1999. – 567 s. 

3.  Muhammed Ebu Zehra. Mezhepler tarihi. –İstanbul: Şura yayınevi, 2001.– 680 s.  

4.  Islam Ansiklopedisi. – Ankara: Altınoğluk matbaası, 2002. – 529 s. 

5.  Сахих  Хадистер.  Аударған:  АбдуссамадМахат,  ЖалғасСандыбаев.  –  Алматы: 

Атамұра корпорациясы, 2001. – 200 б. 

6.  Имам Бұхари. Сахих ҽл–Бұхари. Аударған: Ү.Шойбек, Қ.Қыдырханұлы. –   Алматы: 

Кҽусар–саяхат, 2007. – 927 б. 

7.  Ҽбу  Дҽуіт  Сүлеймен  ибн  ҽл–Ҽшғас  ҽс–Сижистани.  Ҽс–Сүнҽн.  –  Каир:  Дҽру  ҽл– 

хадис, – 927 б. 

 

 

СТРУКТУРА И СОДЕРЖАНИЕ УМЕНИЙ НАУЧНО-

ИНФОРМАЦИОННОЙ ДЕЯТЕЛЬНОСТИ 

 

К. пед. н. Карымсакова А. Е. 

 

Республика Казахстан, г. Астана, Евразийский национальный  

университет им. Л. Н. Гумилева 

 

Abstract. In this  work  various approaches to definition of the concept "ability" are analysed, 

classification  of  abilities  is  carried  out,  criteria  and  indicators  of  formation  of  abilities  of  scientific 

information activities of the student are revealed. 

By  the  definition  of  the  concept  of  "skill"  in  psychological  and  pedagogical  literature,  still 

there are discussions that began in the early 50-ies on the pages of magazines "Soviet pedagogy" and 

"Questions of psychology." Such authoritative scientists as E. I. Boyko, N. A. Rykov, K. K. Platonov, Z. 

I. Hodzhava took part in it. At different times E. V. Guryanov, A. Ts. Puni (1959), S. F addressed to 

the analysis of a problem. Zhuykov (1965, 1979), L. B. Itelson (1972, 1974), E. N. Kabanova-Meller 

(1962,  1968),  A.  M.  Levinov  (1980),  P.  A.  Rudik  (1972),  M.  S.  Shekhter  and  A.  Ya.  Potapova, A.  V. 

Usova (1991), V. Ya. Lyaudis, I. A. Zimnyaya (1995) and many other researchers. But, unfortunately, 

the standard and uniform point of view on the studied phenomenon wasn't developed. 

Abilities  of  scientific  information  activities  -  it  is  the  ways  of  performance  of  intellectual 

actions  and  cogitative  operations  with  information  mastered  by  the  student  (the  analysis  through 

synthesis, allocation of the main thing, generalization, classification and systematization) by means of 

the  solution  of  metasubject  tasks  not  mechanical  search  of  standards,  but  the  synthetic  act  of 

correlation of the purpose, the contents and conditions. 

Keywords:  ability,  classification  of  abilities,  "ability"  in  psychology  and  pedagogical 

literature, actions.