СабақҚа арналған әдістемелік өҢдеу сабақтың тақырыбы: Сезіну.Қабылдау.Ұсыну. Елестету. Ес және назар

жүктеу 1,09 Mb.

бет	5/8
Дата	08.02.2018
өлшемі	1,09 Mb.
	#9016
түрі	Сабақ

1 2 3 4 5 6 7 8

Талдау
Абстракция
Жалпылау мен нақтылау
Ойлаудың түрлері Ұғым
Ой қорытындысы
Сөйлеу - бұл тілдің көмегімен адамдардың өзара қарым-қатынас үрдісі.

Ойлау тәсілдері

Белгілі бір зат туралы, белгілі бір объекті туралы біз әруақытта ойлаймыз, оларды қабылдаймыз немесе елестетеміз немесе ол туралы түсінігіміз болады. Ойлау затсыз болуы мүмкін емес.

Салыстыру - бұл жекелеген заттар мен құбылыстардың арасында ұқсастықты немесе айырмашылықты, теңдікті немесе теңсіздікті, бірдей немесе қарама-қарсылықты табуда байқалатын ойлау тәсілі болып табылады. Салыстыру- бұл қоршаған дүниедегі заттар мен құбылыстардың арасындағы ұқсастық пен айырмашылықты ойша табу.

Талдау - бұл заттар мен құбылыстарды ойша бөліктерге ажырату, ондағы жеке бөліктерді, белгілерді және қасиеттерді бөліп көрсету.

Жинақтау - бұл жекелеген элементтерді, бөліктерді және белгілерді біртұтас объектіге біріктіру, жинақтау талдауға қарама-қарсы, кері үрдіс. Жинақтау үрдісінде жеке заттар мен құбылыстардың тұтас заттар мен құбылыстарға қатынасы анықталады.

Абстракция- бұл заттар мен құбылыстардың негізгі қасиеттері мен белгілерінің ойша бөлініп берілуі. Абстракциялау үрдісінде заттың бөлініп алынған белгісі басқа белгілерден тәуелсіз ойланады және ойлаудың дербес объектісі болып табылады. Мысалы, әртүрлі анық объектілерді бақылауда: ауа, шөлмек, су және т.б., олардың ішіндегі жалпы, ортақ белгі- анықтықты алып, жалпы сол туралы ойлаймыз.

Жалпылау мен нақтылау. Жалпылау - бұл ойлау арқылы бейнеленетін көптеген ұқсас заттардың мәнді белгілерінің осы заттар туралы бір ұғымда ойша бірігуі. Мысалы, алмада, алмұртта, апельсинде және т.б. ұқсастық белгілері бір «жеміс-жидек» деген ұғым арқылы беріледі, жалпылама ойлау абстракциялық іс-әрекетімен тығыз байланысты. Кейбір заттар мен құбылыстардың ұқсас белгілері жалпыланады, ол абстракциялау үрдісінде бөлініп көрсетіледі.

Нақтылау- бұл ойша жалпыға сәйкес келетін жалпыдан жалқыға көшу.

Ойлаудың түрлері

Ұғым - бұл заттар мен құбылыстардың жалпы және маңызды қасиеттерін бейнелейтін ойлаудың түрі.

Пікір – мұндағы қоршаған ортадағы заттар мен құбылыстардың арасындағы байланыстар мен қатынастар және олардың қасиеттері мен белгілері бейнеленеді. Пікір- бұл қандай да болсын ережені бекіту немесе жоққа шығару түрінде іске асатын ойлаудың түрі. Ой қорытындысы- бұл тарихи қалыптасқан ойлаудың логикалық түрі, ол арқылы бір немесе бірнеше белгілі пікірлерден жаңа пікір туады.

Индукция дегеніміз- бірнеше жалқы немесе жеке пікірлерден жалпы бір пікір жасау. Дедукция- бұл жалпы пікірлерден, деректерден жеке пікірлерге, деректерге көшудің, жалпы заңдылықтары мен ережелерін білу негізінде жекелеген деректер мен құбылыстарды пайымдаудың тәсілі.

Тіл, сөйлеудің сипаттамалары, қызметтері
Тіл, сөйлеу ежелден бері жеке адамның да қоғамдық ой-санасын дамытып жетілдіруде аса маңызды рөл атқарады. Адамдардың арасында қатынас құралы ретінде тілдің қызмет атқару, оның негізгі қызметі. Сондай-ақ тіл адам сана-сезімінің, психологиясының көрсеткіші. Тіл адамды қимыл әрекетке де итермелейді. Бұл оның атқаратын екінші қызметі.

Тіл арқылы әр қоғамның ғасырлар бойына жинақталған рухани мұрасы ұрпақтан ұрпаққа жеткізіліп отырылады.

Адамның саналы құрылған күрделі саналы әрекетінің қалыптасуына себепші болған шарт - бұл тілдің туындауы еді. Тіл деп қоршаған дүние заттарын, олардың әрекетін, сапасын және объектілер арасындағы қатынастарды бейнелейтін рәміздер (символ, код) жүйесін айтамыз. Сөз сөйлеуге қосыла тілдесудің негізгі құралына айналды, соның арқасында адам ақпарат топтайды, білдіреді, адамдар әулетінің тәжірибесін үйреніп, игереді. Тілдің шығу негізін адамның қоғамдық еңбек қатынастарынан іздеген жөн.

Сөйлеу - бұл тілдің көмегімен адамдардың өзара қарым-қатынас үрдісі. Сөйлеу негізгі екі қызметті атқарады- коммуникативтік және сигнификативтік, олардың арқасында сөйлеу қарым-қатынас құралы және ойдың, сананың өмір сүру түрі болып табылады. Сөзде негізгі болып табылатын оның мәні, оның сематикалық мазмұны. Біздің зейінімізде негізінде сөйлеудің мағыналық мазмұны шоғырланған. Адам тілінің әрбір сөзі қандай да болмасын затты білдіреді, қандай да болмасын сөздерді айта отырып, біз әр уақытта да белгілі бір затты немесе құбылысты білдіреміз.

жүктеу 1,09 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 2 3 4 5 6 7 8