|
С. Ш.Құмарғалиева коллоидтық химияЖарықтық және электрондық микроскопия
|
бет | 22/105 | Дата | 25.10.2023 | өлшемі | 5,89 Mb. | | #44020 |
| treatise128700Жарықтық және электрондық микроскопия бөлшектердің дисперстіліг мен түрін анықтау үшін кеңінен қолданылады. Осы әдістердің көмегімен бөлшектерді тікелей бақылап, олардың өлшемдерін анықтауға, яғни дисперстілігі мен фазалардың агрегаттық күйінің кең аралығындағы дисперсті жүйелерді зерттеуге болады. Бөлшектердің өлшемі бойынша жарықтық микроскопияның төменгі шегі 100 нм-ге дейін, электрондық микроскопиянікі – 2-5 нм-ге дейін.
Зерттелетін үлгі жұқа мөлдір қабыршық не кескін ретінде алынады. Кейде контрастты күшейту үшін үлгіні химиялық заттармен бояйды.
Жарықтық микроскопия әдістері зерттеу нысандарын жарықтандыру тәсілдері бойынша жіктеледі. Жұқа нысандарды қарастыру кезінде өтетін жарықпен жарықтандырады, көптеген нысандар үшін микроскопияны түскен жарықта (шағылысқан жарықта) қолданады.
Электрондық микроскоптардың сезімталдығы әлде-қайда жоғары болады. Бұл микроскоптың жарықтықтан негізгі айырмашылығы –онда жарық сәулелерінің орнына электрондар ағысын,ал шыны линзалардың орнына – магнитік немесе электрлік линзаларды қолданады. Ауа электрондардың қозғалысына айтарлықтай кедергі жасағандықтан микроскоп вакуумда (1,3.10-8 атм-ға дейін) жұмыс жасайды. Көрініс 100000 есе үлкейтіледі, яғни ультрамикроскоптан 2 есе көп. Ультрамикроскопқа қарағанда электрондық микроскоп көмегімен нақты бөлшектерді көріп, олардың формасы мен өлшемдерін бағалауға болады. Электрондық микроскоптар дисперсті жүйелер мен жоғары молекулалық қосылыстарды зерттеу үшін өте маңызды.
Электрондық микроскопияның үлкен кемшілігі бар: оны тек құрғақ үлгілер үшін қолданып, сұйық орталарда бақылау үшін пайдалануға болмайды.
Бұл кемшілік жарық шашырауна негізделетін әдістерде жоқ, сонымен ондай әдістер сезімталдығы боынша да электрондық микроскопиядан қалыспайды.
Өзін-өзі бақылауға арналған сұрақтар
Дисперсті жүйелердегі оптикалық құбылыстардың ерекшелігі неде?
Дисперстік бөлшектердің өлшемі мен концентрациясы жарықтың шашырауына қалай әсер етеді?
Жарықтың шашырауына түскен жарықтың толқын ұзындығы қалай әсер етеді?
Жарықтың полярлануы дисперстілікке қарай қалай өзгереді?
Дисперсті жүйелердегі жарықтың жұтылуын сипаттаңыз.
Нефелометрия мен турбидиметрияның қандай айырмашылығы бар?
Ультрамикроскопия мен электрондық микроскопияның артықшылықтары мен кемшіліктерін сипаттаңыз.
Достарыңызбен бөлісу: |
|
|